Alerty suszy zniknęły, problem nie. Gleba wciąż głodna wody
Alerty suszy zniknęły, problem nie. Gleba wciąż głodna wody
Warta rośnie – ale powoli
Sytuację dobrze ilustrują dane z poznańskiego odcinka Warty. 1 grudnia poziom wody wyniósł 200 cm, co oznacza wejście w strefę średnich niskich. Na zbiorniku Jeziorsko dopływ wody ukształtował się na poziomie 44,22 m³/s, przy odpływie 47 m³/s. To wynik stabilizujący, choć wciąż wskazujący na deficyt: więcej wody ze zbiornika wypływa, niż wpływa.
Było tuż przed 1:00. Taki widok w Warszawie. "Chwiał się na nogach"
Wilgotność gleby – poprawa tylko na powierzchni
Korzystne opady i topniejący śnieg przyniosły wyraźnie lepszą wilgotność wierzchniej warstwy gleby. Jednak rolnicy dobrze wiedzą, że to tylko wierzchołek problemu. Zapas wody w głębszych warstwach gleby nadal pozostaje niewystarczający. Lokalne mapy wilgotności pokazują mozaikę – od terenów silnie uwilgotnionych, po obszary o wyraźnym niedoborze wody.
W Wielkopolsce najbardziej suche pozostają zachodnie i południowe rejony, a w skali kraju deficyt ciągnie się środkowym pasem od północy po południe. To tereny, które w ostatnich latach najbardziej odczuwały problem suszy – i wygląda na to, że odbudowa zasobów wodnych będzie tam najtrudniejsza.
Kluczowe wyzwanie: zatrzymać wodę w polu
Grunt potrafi przyjąć i zmagazynować ogromne ilości wody, ale tylko wtedy, gdy ma na to czas. Największym problemem polskiego krajobrazu rolniczego pozostaje szybki spływ powierzchniowy – woda zamiast wsiąkać, spływa rowami i ciekami do rzek i ostatecznie opuszcza zlewnie.
To szczególnie groźne, ponieważ:• odbudowa wód podziemnych trwa bardzo wolno• ostatnia dekada mocno uszczupliła te zasoby• gleba w głębszych warstwach nadal pozostaje przesuszona
Każde zatrzymanie deszczu i roztopów w glebie jest inwestycją w stabilność produkcji rolniczej.
Co można zrobić w gospodarstwach?
Nie wszystko zależy od pogody – wiele zależy również od agrotechniki. W zatrzymaniu wody pomagają m.in.:• ograniczanie orki i uproszczenia uprawowe• międzyplony i rośliny okrywowe• mulczowanie i pozostawianie resztek pożniwnych• zadrzewienia śródpolne i miedze• niewielkie stawy i zbiorniki retencyjne
Działania mogą być małe i duże – liczy się efekt: wolniejszy odpływ, większa infiltracja, wyższe zasoby wody w glebie.
Woda wraca – ale optymizmu jeszcze za wcześnie
Obecna poprawa to krok w dobrą stronę, ale do pełnej regeneracji gleby jeszcze daleko. Eksperci podkreślają, że każdy miesiąc z opadami powyżej średniej będzie na wagę złota, szczególnie zimą, gdy rośliny pobierają minimalne ilości wody, a infiltracja jest największa.
Jeśli aura dopisze, a gospodarstwa nadal będą inwestować w rozwiązania zatrzymujące wodę w polu, zima 2025/2026 może być pierwszym realnym momentem odbudowy kapitału wodnego utraconego w ostatnich latach.
Dziś jest lepiej, ale wciąż nie tyle, ile powinno być, by z optymizmem patrzeć na kolejny sezon. Zatrzymanie każdej kropli w gospodarstwach może mieć większe znaczenie, niż jeszcze dekadę temu komukolwiek się wydawało.
