Europa szuka następców na roli. KE rusza z planem ratowania przyszłości rolnictwa

Na Cyprze młodych rolników jest zaledwie 5 procent. W Polsce sytuacja wygląda nieco lepiej – 21 procent gospodarstw prowadzonych jest przez osoby przed czterdziestką – ale i to nie wystarczy, by zapewnić ciągłość produkcji żywności w kolejnych dekadach.

We wtorek Komisja Europejska przedstawiła nową strategię, której celem jest przywrócenie młodych ludzi na pola i do gospodarstw. Bruksela ostrzega wprost: jeśli nie nastąpi zmiana pokoleniowa, bezpieczeństwo żywnościowe Unii może zostać zagrożone.Plan zakłada ambitny cel – podwojenie udziału młodych rolników do 24 proc. do 2040 roku.

Komisja podkreśla, że nie wystarczą już klasyczne dopłaty z Wspólnej Polityki Rolnej. Do gry mają wejść fundusze spójności, krajowe programy podatkowe, gwarancje kredytowe i wsparcie Europejskiego Banku Inwestycyjnego.Każdy kraj członkowski ma przygotować krajową strategię odnowy pokoleniowej w rolnictwie – z analizą demograficzną sektora, listą barier wejścia dla młodych i planem działań wspierających.

Sercem unijnej inicjatywy ma być pakiet startowy dla młodych rolników. To zestaw instrumentów, który ma ułatwić rozpoczęcie działalności na wsi – w tym dotacje, ulgi podatkowe i preferencyjne kredyty.W ramach tego wsparcia przewidziano nawet ryczałt do 300 tysięcy euro na uruchomienie gospodarstwa. Dodatkowo państwa członkowskie będą mogły obniżać koszty pożyczek i tworzyć systemy gwarancji kredytowych dla młodych producentów żywności.

Jedną z największych barier pozostaje dostęp do gruntów. Dlatego Komisja Europejska zaproponowała utworzenie Europejskiego Obserwatorium Ziemi Rolnej, które ma monitorować ceny, wykrywać spekulacje i wskazywać możliwości interwencji.Choć polityka gruntowa pozostaje w gestii krajów członkowskich, Bruksela będzie wydawać rekomendacje dotyczące przejrzystości i uczciwości obrotu ziemią.

Co ważne, z funduszy Wspólnej Polityki Rolnej będzie można pokryć maksymalnie 10 proc. kosztów zakupu ziemi, tak by nie windować cen gruntów rolnych.

Strategia KE zwraca uwagę także na aspekt społeczny. Obecnie kobiety stanowią zaledwie 2,5 proc. młodych rolników w UE – dlatego nowa polityka ma przewidywać dodatkowe wsparcie dla kobiet prowadzących gospodarstwa.Plan obejmuje też finansowanie systemów, które pozwolą rolnikom korzystać z urlopów, zwolnień chorobowych i opieki nad rodziną – czego dziś często są pozbawieni.

Nowym elementem ma być także sieć ambasadorów młodego rolnictwa – kampania promująca zawód rolnika, pokazująca nowoczesne technologie i możliwości rozwoju na wsi.

Komisja zapowiedziała, że od 2032 roku stopniowo wycofa dopłaty bezpośrednie dla rolników pobierających emerytury, by zachęcić do przekazywania gospodarstw młodszym pokoleniom.Ponadto kraje członkowskie mają przeznaczać co najmniej 6 proc. środków WPR na wsparcie młodych rolników – dwukrotnie więcej niż obecnie.

Unijni urzędnicy podkreślają, że przyszłość europejskiego rolnictwa zależy od młodych ludzi, którzy dziś wahają się między pracą w mieście a powrotem na wieś.– Rolnictwo to nie tylko tradycja, ale nowoczesny sektor oparty na technologii i odpowiedzialności za przyszłość planety – mówi jeden z komisarzy odpowiedzialnych za rolnictwo.

Jeśli strategia zadziała, za piętnaście lat europejskie pola mogą znów tętnić życiem – prowadzonym przez nowe, młode pokolenie rolników, dla których ziemia będzie nie tylko zawodem, ale też misją.