Ile lat trzeba pracować, by kupić hektar ziemi? Te wyliczenia zaskakują
W tym artykule:
Cena ziemi a dochód z hektara w gospodarstwie średniej wielkości
Najprostsza jest do ustalenia średnia cena ziemi rolnej. Od marca 2025 roku przyjmuje się średnią 71 151 zł za ha, to przeciętna kwota uzyskiwana w IV kwartale 2024 roku według GUS. Jednak ARiMR podaje, że obowiązuje od 25 marca jako dane wykorzystywane przez banki w procesie udzielania kredytów na inwestycje w rolnictwie i rybactwie śródlądowym, na zakup użytków rolnych czy kredyty z częściową spłatą kapitału na zakup użytków rolnych przez młodych rolników.
Średnia cena pszenicy w maju 2025 wyniosła 898 zł/t. Średnia krajowa cena skupu pszenicy za okres 11 kwartałów poprzedzających drugie półrocze 2025 r. wyniosła 95,02 zł za 1 dt (dane GUS).
Średnia wielkość powierzchni gruntów rolnych w gospodarstwie w kraju w 2024 roku to niespełna 12 ha.
Potrzebna nam jeszcze informacja o średnim plonie. Tu również zwracamy się ku oficjalnym danym, choć praktyka pokazuje, że mogą być znacznie wyższe.
Przede wszystkim trzeba pamiętać, że średni plon z hektara w Polsce zależy od rodzaju uprawy. Do tego warunki pogodowe w danym roku, dobór odmiany, agrotechniki, jakość gleb.
Dla zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi, w 2024 roku średnio plon z hektara wyniósł 44,8 dt/ha. Dla pszenicy ozimej szacowany był przez GUS na 52,5 dt/ha, dla pszenicy jarej na 41,2 dt/ha, a dla żyta na 36,5 dt/ha.
Ile lat rolnik musi odkładać na zakup hektara gruntu rolnego?
Zatem, jeśli średni plon dla pszenicy to 5,2 tony uzyskane z 12 hektarów rolnik sprzeda w cenie 898 zł, to uzyska 56 035 zł. To wciąż za mało na zakup hektara ziemi, jeśli średnia wynosi ponad 71 tys. zł. Musiałby przeznaczyć cały przychód z danego sezonu i ponad 1/4 z kolejnego, przyjmując, że cena i plonowanie byłoby identyczne.
To oczywiście czysto teoretyczne założenie. Są koszty uprawy, życia, a do tego ceny ziemi ciągle rosną.
W urealnieniu wyliczeń pomocne będą kalkulacje, które prowadzi Wielkopolska Izba Rolnicza. Wynika z nich, że wynik finansowy dla uprawy hektara pszenicy ozimej jest obecnie (lipiec 2025) ujemny: - 463,52 zł. Koszty według stawek z lipca 2025 wyliczono łącznie na 7704,36 zł, a przychody na 7240,84 zł. Rolnik w tej sytuacji nie ma z czego odkładać na zakup ziemi, bo dokłada do podstawowej produkcji.
Kalkulacje obejmują płatne usługi. Jeśli nie są potrzebne, a które WIR wyliczył na 768,18 zł/ha, wynik byłoby dodatni: 304,66 zł/ha. Przy tak niewielkim wyniku dodatnim rolnik musiałby jednak długo zbierać na hektar gruntów. Jego zysk w ciągu roku z 12 ha wyniósłby 3655,92 zł. Musiałby odkładać taką kwotę przez 19,5 roku.
Kalkulacja samorządu rolniczego jest bardzo skrupulatna i uwzględnia m.in. koszt pracy ludzkiej. Rolnicy, jeśli nie zatrudniają pracownika, nie liczą swojej pracy, którą tu dla hektara rocznie oszacowano na 983,50 zł. Zatem z poprzednią kwotą 304,66 zł, dochód z ha wyniósłby 1 288,16 zł. Ta kwota pomnożona o 12 hektarów daje roczny dochód 15 457,92 zł. Wówczas trzeba byłoby odkładać zysk z 4 lat i 6/10 z piątego roku.
Rachunkowość w rolnictwie. Doradcy zachęcają, by podliczać się
Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie zachęca rolników do korzystania z narzędzia do prowadzenia uproszczonej rachunkowości w gospodarstwie rolnym.
Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej - PIB przygotował aplikację: Narzędzie do Oceny Ekonomicznej gospodarstwa rolnego. Rolnik może w przejrzysty sposób kontrolować swoje przychody i wydatki.
CDR przypomina, że prowadzenie rachunkowości jest jednym z wymogów spełnienia zobowiązań dla beneficjentów niektórych działań z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 oraz niektórych interwencji z Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027.
