Jak ograniczać choroby przechowalnicze warzyw korzeniowych?

Choroby przechowalnicze warzyw korzeniowych swoje początki mają zazwyczaj jeszcze podczas uprawy. Uszkodzenia mechaniczne spowodowane warunkami pogodowymi czy żerowaniem szkodników stanowią wrota do infekcji patogenami. Czy da się temu zapobiec, by uzyskać zdrowy plon o dobrej zdolności przechowalniczej? Jak się okazuje, obiecujące narzędzie w zapobieganiu chorobom przechowalniczym w warzywach korzeniowych stanowią biopreparaty oparte o pożyteczne grzyby Trichoderma harzianum. 

Warunkiem zdrowego plonu, który będzie dobrze się przechowywał jest skuteczna ochrona roślin na każdym etapie wzrostu przed chorobami odglebowymi. Mowa o takich patogenach, jak Rhizoctonia, Fusarium, Pythium czy Sclerotinia. Z uwagi na ograniczoną dostępność zarejestrowanych środków do zaprawiania nasion czy zwalczania chorób, ochrona ta nie jest łatwa. Można jednak wykorzystać w tym celu środki biologiczne na bazie pożytecznych grzybów z rodzaju Trichoderma.

Mechanizm działania tych preparatów opiera się na wspomaganiu wzrostu rośliny, poprzez pokrycie pożytecznym grzybem systemu korzeniowego uprawianych roślin. Pożyteczne grzyby z rodzaju Trichoderma stanowią wówczas konkurencję dla rozwoju patogenów i powodują zmniejszenie ich ilości w glebie. Środki na bazie tego grzyba coraz częściej wykorzystuje się w uprawach polowych. Przy czym zaleca się je nie tylko w okresie siewu, ale również w późniejszym okresie wegetacji, w celu ograniczenia chorób przechowalniczych. Bez okresu karencji i bez chemicznych pozostałości.

Wybierając preparat zawierający pożyteczne grzyby Trichoderma najlepiej zdecydować się na produkt, który jest zarejestrowany jako środek ochrony roślin. Bowiem taka rejestracja gwarantuje, że preparat został przebadany i zawiera grzyb Trichoderma o określonej jakości oraz ilości. Według specjalistów z firmy Koppert Polska, wartością referencyjną powinien być 1 gram produktu. Oznacza to, że przy formulacji np. 109 jtk/1 g znajdziemy 1 000 000 000 zarodników grzyba w 1 gramie produktu. Im niższa potęga, tym niższa zawartość zarodników. Istotną rolę ma także właściwe przechowywanie preparatu. Aby grzyb Trichoderma zachował  swoje właściwości, zamknięte opakowanie należy przechowywać w temperaturze 4–8ºC, z dala od światła słonecznego.

Najlepiej przebadanym grzybem z rodzaju Trichoderma jest Trichodermy harzianum. Zaś przykładowym produktem zawierającym konkretnie ten gatunek może być preparat Trianum. Jak działa Trichoderma harzianum po zastosowaniu i skolonizowaniu korzeni? Otóż, pożyteczny grzyb:

• konkuruje o przestrzeń i składniki odżywcze z patogenami — na powierzchni korzeni rośnie szybciej niż chorobotwórcze grzyby glebowe, dzięki temu zmniejsza szansę na kolonizację i rozwój patogenów;
• pasożytuje na patogenach — porasta strzępki patogenów, wskutek czego ich ściany się rozkładają i patogeny giną;
• wzmacnia system korzeniowy — system korzeniowy wytwarza większe ilości włośników, dzięki czemu roślina może pobierać więcej wody i składników odżywczych, a w rezultacie jest silniejsza i bardziej plenna.

Zatem, stosując Trichoderma harzianum w uprawie warzyw korzeniowych zapobiega się chorobom przechowalniczym w kilku aspektach:

• w czasie wegetacji — T. harzianum obniża populację patogenów w glebie i na powierzchni roślin, co zmniejsza ryzyko infekcji podczas przechowywania;
• przed zbiorem — zastosowanie preparatu z tym grzybem przed zbiorem ogranicza rozwój patogenów na powierzchni warzyw;
• poprawa zdrowia gleby — regularne stosowanie pożytecznych grzybów poprawia strukturę gleby i zwiększa jej zdolność do zwalczania patogenów.

Niewątpliwą zaletą preparatów biologicznych opartych o Trichoderma jest ekologiczność oraz brak okresu prewencji i karencji. Można je stosować praktycznie w dowolnym momencie wegetacji. Ponadto nie mają negatywnego wpływu na środowisko i pożyteczne owady, takie jak pszczoły czy trzmiele.

Skuteczność zarejestrowanych jako środki ochrony roślin preparatów na bazie Trichoderma potwierdzają liczne badania, wykonane przez polski i zagraniczne, niezależne jednostki. Rejestracja gwarantuje także jakość, stabilność i powtarzalność produktu.

Jednak pewne wyzwanie stanowi prawidłowe przeprowadzenie zabiegu aplikacji preparatu. Bowiem aby grzyb T. harzianum zaczął namnażać się w glebie i rozpoczął swoje działanie w momencie aplikacji trzeba zapewnić konkretne warunki. Mianowicie zabieg należy wykonać w momencie ograniczonego nasłonecznienia i dobrego uwilgotnienia gleby (powyżej 70%).

Gdy weźmie się pod uwagę badania i doświadczenia, które zostały przeprowadzone w uprawach polowych warzyw, można stwierdzić, że Trichoderma harzianum stanowi obiecujące narzędzie w zapobieganiu chorobom przechowalniczym warzyw korzeniowych. Dzięki zdolności do zwalczania patogenów i wspierania naturalnych mechanizmów obronnych roślin, ten pożyteczny grzyb jest efektywnym rozwiązaniem. Dodatkowym atutem jest brak pozostałości substancji chemicznych i bezpieczeństwo zdrowotne produkowanych warzyw.