Zapomniana siostra Dobrawy. Zmieniła historię Czech
Mlada-Maria, młodsza siostra księżnej Dobrawy i córka Bolesława I Srogiego, to jedna z najbardziej fascynujących postaci we wczesnośredniowiecznej historii Czech. Co wiemy o jej życiu i osiągnięciach?
Wykształcenie i podróż do Rzymu
Jak wskazuje czeski kronikarz Kosmas, Mlada-Maria wyróżniała się wykształceniem, co w tamtym okresie było niezwykłe nawet wśród kobiet pochodzących z rodów królewskich. Jej znajomość łaciny, Biblii, a być może także pisma starosłowiańskiego, stawiała ją w gronie wybitnych dam średniowiecznej Europy.
Najważniejszym wydarzeniem w życiu Mlady była jej podróż do Rzymu, odbyta najprawdopodobniej z polecenia jej ojca, Bolesława I Srogiego. Wyprawa do Wiecznego Miasta była przedsięwzięciem wyjątkowo trudnym i wymagającym, szczególnie dla kobiety pochodzącej z kraju, który dopiero zaczął nawiązywać bliższe kontakty z chrześcijańskim Zachodem.
Kosmas datuje powrót Mlady do Pragi na rok 967. Przywiozła wtedy list od papieża Jana XIII, w którym udzielono zgody na utworzenie biskupstwa w Pradze.
Nie do końca jasne jest, kto był inicjatorem tej misji: Bolesław I Srogi czy jego syn, Bolesław II Pobożny. Kronikarze sugerują, że list papieski mógł być adresowany do księcia, który wówczas panował, co rodzi pytania, czy Mlada wyruszyła do Rzymu jeszcze za życia ojca, czy już za rządów brata.
Zakon benedyktynek w Pradze
Po powrocie z Rzymu Mlada-Maria zainicjowała powstanie klasztoru benedyktyńskiego przy kościele św. Jerzego w Pradze. Był to pierwszy żeński konwent w Czechach, który zyskał ogromny prestiż i odegrał kluczową rolę w życiu religijnym i politycznym kraju. Klasztor stał się miejscem edukacji i formacji dla kobiet z arystokratycznych rodów, a także symbolem rosnącej roli Czech w chrześcijańskiej Europie.
Kościół św. Jerzego, przy którym zlokalizowano klasztor, miał również szczególne znaczenie symboliczne. Jego krypta stała się pierwszą nekropolią rodu Przemyślidów, co podkreślało wagę tego miejsca jako centrum duchowego i politycznego Czech.
Jako ksieni, czyli przełożona klasztoru, Mlada-Maria włączyła się w tradycję klasztorną wysoko urodzonych kobiet Europy, która miała swoje korzenie w klasztorach Francji i Italii.
Znaczenie polityczne działalności Mlady-Marii
W kontekście politycznym działalność Mlady-Marii była ściśle związana z procesem umacniania chrześcijaństwa na ziemiach czeskich. Starania o utworzenie biskupstwa w Pradze były nie tylko przedsięwzięciem religijnym, ale też strategicznym.
Ustanowienie niezależnego biskupstwa uniezależniało Czechy od arcybiskupstwa w Ratyzbonie i wzmacniało pozycję rodu Przemyślidów wobec sąsiednich potęg, takich jak Święte Cesarstwo Rzymskie czy Polska.
Rola Mlady w tym procesie była kluczowa. Wybór młodej księżniczki na reprezentantkę rodu w Rzymie świadczył o zaufaniu, jakim darzył ją ojciec i bracia, a także o jej zdolnościach dyplomatycznych. Powrót z misji z sukcesem podkreślił jej znaczenie jako postaci, która potrafiła skutecznie działać na arenie międzynarodowej.
Mlada-Maria kobietą wybitną?
Mlada-Maria pozostaje postacią na granicy historii i legendy. Kroniki, takie jak te autorstwa Kosmasa, podkreślają jej wyjątkowe cechy, ale często mieszają fakty z interpretacjami mającymi na celu gloryfikację Przemyślidów.
Nie ulega jednak wątpliwości, że Mlada-Maria była kobietą wybitną. Jej wkład w rozwój religijny i polityczny Czech oraz jej rola jako pierwszej opatki benedyktyńskiej w kraju czyni ją jedną z najważniejszych postaci czeskiego średniowiecza.
Bibliografia:
· Joanna Aleksandra Sobiesiak, Bolesław II Przemyślida. Pobożny buntownik i mąż znamienitej damy, Kraków 2006.
