Kapitan drużyny w piłce nożnej. Obowiązki i rola lidera na boisku

Wbrew pozorom rola kapitana nie jest wyłącznie symboliczna . Gra on bardzo istotną rolę w życiu całego zespołu i to nie tylko na boisku, ale również poza nim. Stąd musi to być osoba o szeregu cech, które charakteryzują dobrego lidera, jak dyscyplina, charyzma czy empatia.

Jak wyłaniany jest kapitan? Najczęściej jest to najbardziej doświadczony zawodnik, który cieszy się szacunkiem, autorytetem i zaufaniem pozostałych członków zespołu. Zwykle wybierany jest w drodze głosowania przez całą drużynę lub wyznacza go sam trener. Liczy się, aby była to osoba, której posłucha każdy. 

Przede wszystkim kapitan jest jedynym zawodnikiem, który ma uprawnienia do dyskusji z sędzią. Dzięki temu to on dowiaduje się szczegółów decyzji arbitra, np. w sprawie ukarania żółtą kartą czy podyktowania spornego stałego fragmentu gry. Później zadaniem kapitana jest przekazanie uzyskanych informacji drużynie, a w razie konieczności utrzymać niezadowolonego zawodnika z dala od sędziego – za takie rzeczy arbiter może pokazać żółtą kartkę. Mimo tych przywilejów kapitan nie może jednak spierać się z sędzią czy podważać jego decyzji – musi odnosić się do niego z szacunkiem, w przeciwnym wypadku może zostać ukarany kartką.

Obowiązkiem kapitana jest również branie udziału w losowaniach stron przed meczem. Po wygranym rzucie monetą, jeden z kapitanów ma możliwość wyboru, którą stronę boiska chce wybrać dla swojej drużyny lub który zespół rozpocznie. Dodatkowo podczas ważnych spotkań, np. w Lidze Mistrzów UEFA lub meczów, w których grają reprezentacje krajów, kapitanowie obu drużyn symbolicznie wymieniają się również proporczykami.

Przede wszystkim kapitan jest łącznikiem między trenerem a zawodnikami – przekazuje decyzje dotyczące taktyki drużynie i motywuje ją do jej realizowania. Z kolei w drugą stronę kapitan przekazuje informacje do trenera o tym, jak zawodnicy czują się i jakie są ich nastroje podczas przerwy czy po przegranym meczu w szatni.

Bierze także udział w spotkaniach strategicznych, na których sztab oraz trener omawiają sposób działania podczas kolejnych meczów. Ma on także wpływ na potencjalne plany dotyczące taktyki na następnych rywali i doradza trenerowi w tej kwestii. Może także sugerować, kto powinien wyjść podczas danego spotkania w wyjściowej jedenastce.

Kapitan jest mediatorem, który rozwiązuje konflikty w drużynie i dba o jej morale. Wiąże się to z odpowiednią znajomością wszystkich kolegów z zespołu, by dostosować język komunikacji do każdej sytuacji. Kapitan musi być liderem, który prowadzi drużynę do zwycięstwa i widzi możliwości na rozwiązywanie różnych problemów.

Istotna w działaniach kapitana z drużyną jest także empatia. Dzięki niej jest on w stanie rozumieć potrzeby poszczególnych kolegów i starać się je realizować z trenerem czy sztabem szkoleniowym. Na boisku natomiast dba o to, żeby każdy grał tak, jak przewidywała taktyka, a także bierze odpowiedzialność za błędy, która popełniła drużyna.

Poza wcześniej wspomnianymi, jak rozwiązywanie konfliktów w szatni czy spotkania strategiczne ze sztabem i trenerem, kapitan jest także twarzą drużyny i musi ją dobrze reprezentować podczas spotkań z fanami czy mediami. Staje w ogniu krytyki i niewygodnych pytań, gdy zespół przegra, ale także zbiera pochwały w przypadku wygranej. Musi zachowywać spokój i nie dawać się prowokować, aby nie psuć nie tylko swojego wizerunku, ale przede wszystkim drużyny.

Zgodnie z oficjalnymi przepisami gry w piłkę nożną, jedynymi formalnymi zadaniami kapitana są udział w losowaniu stron boiska i piłki przed rozpoczęciem meczu lub rzutów karnych. Poza tym jest on jedynym zawodnikiem upoważnionym do rozmowy z sędzią w sprawie jego decyzji, pod warunkiem zachowania odpowiedniego szacunku.

Tak, kapitan podlega tym samym przepisom co każdy inny zawodnik i może otrzymać żółtą lub czerwoną kartkę za niesportowe zachowanie czy faul. Posiadanie opaski nie daje mu żadnego immunitetu w tej kwestii.

Nie, kapitan nie musi być technicznie najlepszym piłkarzem, choć często wyróżnia się wysokimi umiejętnościami. Ważniejsze od nich są jednak cechy charakteru, takie jak charyzma, umiejętność motywowania kolegów i brania odpowiedzialności za zespół.