Jawor – co warto zobaczyć?

Jawor otrzymał prawa miejskie prawdopodobnie między 1242 a 1275 r. Dokładna data nie jest znana, ponieważ nie zachował się akt lokacyjny. Do 1392 r. miasto wchodziło w skład samodzielnego księstwa piastowskiego, kiedy to połączono je z Koroną Czeską. Jawor stał się miastem królewskim i stolicą prowincji. Nastąpił rozkwit miasta, zahamowany dopiero pożarami (największy w 1580 r.) i wojną trzydziestoletnią. W wyniku wojen śląskich w latach 1740–1763, Jawor przeszedł pod panowanie Prus. Od 1945 r. miasto należy do Polski. 

W Jaworze nie ma Strefy Płatnego Parkowania, dlatego najlepiej zostawić samochód w okolicach Rynku. 

ul. Rynek 3

Wszystkie atrakcje Jawora bez problemu zwiedzimy spacerując.

Wieżę wzniesiono w 1889 r. Początkowo zbiornik wieży miał pojemność około 450 m3, ale po modernizacji w latach 80. ubiegłego wieku powiększono go do 650 m3. Obecna wysokość wieży wynosi około 27 metrów.

Adres: plac Seniora 10

Baszta jest pozostałością po murach miejskich, powstałych prawdopodobnie pod koniec XIII w. Jej wysokość wynosi 24 m, a grubość murów dochodzi do 1,9 m. Wieża służyła do obrony znajdującej się tu bramy strzegomskiej. Do połowy XVI w. pełniła rolę wieży obserwacyjnej, a następnie więzienia. Pod koniec XVIII w. pełniła rolę prochowni.

Adres: Strzegomska 1

Placówka powstała w 1929 r. jako Heimatmuseum Jauer. Pierwszą siedzibą muzeum była willa przy ulicy Piłsudskiego. Po II wojnie światowej muzeum wznowiło działalność w 1949 r. W 1964 r. zbiory zostały przeniesione do budynku klasztornego przy ulicy Klasztornej. W latach 1978–1986 przeprowadzono generalny remont kompleksu.

Aktualnie w Muzeum prezentowane są następujące wystawy stałe: Ziemia jaworska w pradziejach, Galeria Śląskiej Sztuki Sakralnej, Przekraczanie niemożliwego. Kościół Pokoju w Jaworze na Liście Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO,

Rycerze rabusie w księstwie jaworskim, Dawne rzemiosło, Wirydarz. Klasztorny ogród, Skarbiec Sudetów,

Tajemnice jaworskiej zbrojowni, Jawor-nowy rozdział w historii Mercedes-Benz i  Jaworskie pierniki.

Na ścianach dawnego kościoła pw. Najświętszej Marii Panny, który jest integralną częścią Muzeum Regionalnego, możemy z kolei zobaczyć polichromie pochodzące z XVI i XVII w.

W trakcie naszej wizyty mieliśmy również przyjemność obejrzeć wystawę czasową poświeconą krzyżom pokutnym autorstwa Roberta Kukli.

Informacje praktyczne:

• Adres: Klasztorna 6
• Godziny otwarcia: Październik-Marzec: 10:00-16:00, Kwiecień-Wrzesień: 10:00-17:00
• Bilety: 18/12 zł

Zamek wzniesiono w XIII w. Przez pierwsze stulecia pełnił funkcję siedziby władców. Od 1746 r., aż do końca lat 50. XX w. mieściło się w nim więzienie.

W 2013 r. w jednym z zamkowych pomieszczeń, urządzono salę wystawienniczą, w której miejscowi artyści prezentują swoje dzieła. Dodatkowo istnieje możliwość wejścia na zamkową wieżę, z której możemy podziwiać panoramę miasta i okolicy.

Dodatkowo na zamkowym dziedzińcu, możecie zajrzeć do jednej więziennych cel, które przypominają o tym, że w czasie II wojny światowej na zamku więziono uczestników ruchu oporu z Norwegii i Francji.

Informacje praktyczne:

• Adres: Zamkowa 1
• Godziny otwarcia: Maj-Październik Środa-Niedziela 11:00-16:00
• Bilety: 8/5 zł

Wymiary Rynku to 140 x 65 m. Najstarsze domy które go otaczają pochodzą z XVI, XVII i XVIII w.

Warto zauważyć, że wszystkie cztery pierzeje Rynku mają podcienia. Mało które miasto w Polsce może pochwalić się czymś takim.

Na elewacji kamienicy pod numerem 8 możemy zobaczyć wizerunek ula. Symbolizuje on pierniki, które wypiekano w Jaworze co najmniej od połowy XVIII w.

W 1394 r. wzniesiono wieżę ratuszową, która kilkukrotnie przebudowywana przetrwała do dnia dzisiejszego. Pierwszy ratusz w mieście wzniesiono na początku XIV w. Po pożarach w 1846 i 1895 r. budynek rozebrano, a na jej miejscu w latach 1895–1897 wybudowano w stylu neorenesansowym nową siedzibę władz miasta według projektu berlińskiego architekta H. Guthe.

Wewnątrz Ratusza w Jaworze, od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00-15:00, możemy bezpłatnie obejrzeć  salę rajców z największymi witrażami w budynku świeckim na Dolnym Śląsku. Wykonano je w 1897 r. w Berlińskim Instytucie Witraży.

Po sąsiedzku z Ratuszem znajduje się Teatr Miejski w Jaworze.Początki teatru w Jaworze sięgają 1799 r., kiedy to miało miejsce pierwsze przedstawienie trupy teatralnej. Teatr funkcjonował do 1850 r., kiedy to zamknięto go ze względu na zły stan techniczny. Nową neorenesansową siedzibę otwarto 1 grudnia 1875 r. Ze względu na to, że sala teatralna jest jedną z najpiękniejszych na Dolnym Śląsku, w 1933 r. został on podniesiony do rangi Teatru Prowincjonalnego Dolnego Śląska.

Teatr możemy bezpłatnie zwiedzać od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00-15:00.

Jest to najstarsza świątynia w mieście. Wzniesiono ją w stylu gotyckim na przełomie XIII/XIV w. Wymiary trójnawowego kościoła wynoszą 53 m długości i 24,1 m szerokości.

W centrum ołtarza głównego możemy podziwiać obraz namalowany w 1733 r. przez Feliksa Antona Schefflera, przedstawiający wniebowzięcie św. Marcina.  

Ambonę z końca XVII w. zdobią płaskorzeźby przedstawiające Przemienienie Jezusa i Nauczanie w Świątyni.

Organy oddano do użytku w 1732 r. W latach 1878–1880 ich przebudowy dokonał Heinrich Schlag ze Świdnicy. Instrument posiada 32 głosy.

Wnętrze świątyni przekrywa sklepienia krzyżowo-żebrowe.

Warto również zwrócić uwagę na stalle, boczne ołtarze, a także na przepiękny portal zdobiący główne wejście do kościoła.

Adres: Świętego Marcina 1

To najbardziej znana atrakcja turystyczna w mieście.

Wybudowano go w latach 1654–1655 na mocy postanowień pokoju westfalskiego, kończącego wojnę trzydziestoletnią. Cesarz wyraził zgodę na wzniesienie ewangelickich kościołów w trzech śląskich miastach: Jaworze, Świdnicy i Głogowie (Do dnia dzisiejszego przetrwały pierwsze dwa). Miały one być zlokalizowane na przedmieściach i zbudowane z materiałów niegodnych Domu Bożego: z drewna, gliny i słomy, a także nie posiadać wieży (obecna wieża pochodzi z początku XVIII w.). Projektantem świątyni był wrocławski architekt Albrecht von Säbisch, a w sprawach ciesielskich doradzał mu Andreas Gamper, mistrz z Jawora. W 2001 r. kościół wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Kościół zachwyca barokowym wnętrzem. Ufundowany przez ród Hocbergów ołtarz główny z 1672 r. jest dziełem mistrza stolarskiego Michała Schteudnera z Kamiennej Góry. W jego centrum możemy zobaczyć obraz przedstawiający Jezusa w Getsemane, a po jego bokach dwie rzeźby Mojżesza i Jana Chrzciciela. Nadbudowę ołtarza zdobią natomiast trzy figury aniołów.

Ambona autorstwa legnickiego rzeźbiarza Matthausa Knotte pochodzi z 1670 r. Jej kielich oparty jest na rzeźbie anioła, a balustradę zdobi sześć postaci ze Starego i Nowego Testamentu: Mojżesza, czterech ewangelistów i św. Jana Chrzciciela. Baldachim ambony wieńczy postać Chrystusa Zmartwychwstałego. Jej złocenia to z kolei dzieło Georga Flegela.

Ufundowana przez Georga von Schweinitza chrzcielnica pochodzi z 1956 r.co sprawia, że jest onanajstarszym elementem wyposażenia świątyni.

Organy wykonał w 1855 r. Aleksander Lummert z Wrocławia. W 1899 r. i w latach 1905-1906 instrument był  przebudowywany przez firmę Schlag & Söhne ze Świdnicy. W latach 2000–2005 zrekonstruowano go do stanu z czasów Lummerta.

Wnętrze kościoła przekrywa sklepienia kasetowe.

Informacje praktyczne:

• Adres: park Pokoju 2
• Godziny otwarcia: Kwiecień-Październik Poniedziałek-Sobota: 10:00-17:00 Niedziela: 12:00-17:00 Listopad-Marzec Zwiedzanie możliwe jest dla grup (min. 6 osób) po uprzednim zgłoszeniu telefonicznym bądź mailowym.
• Bilety: 18/9 zł

W okolicy warto odwiedzić Muzeum Gross-Rosen w Rogoźnicy, Zamek Świny i Strzegom.

Byliście w Jaworze? Co jeszcze Waszym zdaniem warto zobaczyć w tej miejscowości? Zapraszam do komentowania.

Dziękujemy Informacji Turystycznej w Jaworze za gościnę.