Sekrety Złotego Potoku. Od Pałacu Raczyńskich po Dworek Krasińskiego

Centralnym punktem kompleksu jest Pałac Raczyńskich, obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego. Jego historia sięga XVI wieku, kiedy to w tym miejscu istniał obronny dwór, zwany "Zameczkiem". Po latach świetności i popadnięciu w ruinę, pałac został odrestaurowany i przebudowany w stylu klasycystycznym w połowie XIX wieku na polecenie generała Wincentego Krasińskiego.

Później majątek odziedziczyła Maria Krasińska, żona hrabiego Edwarda Aleksandra Raczyńskiego, którego herb Nałęcz do dziś zdobi fronton pałacu. To właśnie za czasów Raczyńskich rezydencja nabrała dzisiejszego kształtu i była ich stałą siedzibą aż do 1939 roku, kiedy to zostali zmuszeni do jej opuszczenia przez niemieckich okupantów. Po II wojnie światowej pałac upaństwowiono i przez wiele lat mieściła się w nim szkoła.

Dziś, niestety, pałac znajduje się w bardzo złym stanie technicznym i nie jest dostępny do zwiedzania. W jego wnętrzu zachowały się oryginalne piece, żyrandole, pojedyncze meble oraz imponujące dębowe schody, ale przyszłość obiektu jest niejasna. O prawa do pałacu roszczą sobie spadkobiercy Raczyńskich, Krzysztof i Stefan Dembińscy, jednak ich prawa zostały zakwestionowane przez wojewodę śląskiego, co komplikuje sytuację prawną i utrudnia podjęcie działań ratunkowych dla cennego zabytku.

Na terenie kompleksu znajduje się również Dworek Zygmunta Krasińskiego, klasycystyczna budowla z 1829 roku. To właśnie w nim latem 1857 roku mieszkał wybitny poeta. Dziś dworek pełni funkcję Muzeum Regionalnego im. Zygmunta Krasińskiego, będąc jedyną dostępną częścią kompleksu, która wciąż tętni życiem, kultywując pamięć o swoim słynnym mieszkańcu.

Cały zespół pałacowo-parkowy otacza 40-hektarowy park w stylu angielskim, zaprojektowany w XIX wieku przez Franciszka Szaniora. Przez środek parku malowniczo przepływa Wiercica, nadając mu romantyczny charakter. Flora parku jest niezwykle bogata – Szanior wzbogacił ją o egzotyczne gatunki drzew i krzewów, takie jak modrzew japoński, wiąz turkiestański, tulipanowiec amerykański czy karagana syberyjska. Dumą parku jest również interesujący pomnik przyrody – około 600-letni dąb szypułkowy „Dziad”.