Białystok: Wakacje z Osiedlownikiem. Poczuj się jak w Serbii. Na TBS-ach

I nie jest to jedyny związek TBS-ów - czy też szerzej Bacieczek - z Supraślem. Zaglądamy do przewodnika "Prawosławne cerkwie Białegostoku i okolic" Elżbiety i Andrzeja Danieluków. Podają, że już w XVI wieku istnieć miał Folwark Bacieczki, który razem ze wsią Fasty należał do monasteru Zwiastowania Przenajświętszej Bogurodzicy w Supraślu. Nazwa "Bacieczki" pochodzić ma od słowa "batiuszka". Wiadomo też, że funkcjonowała tu unicka cerkiew św. Jana Teologa ufundowana przez Grzegorza Chodkiewicza.

Wpadnijmy na początek do Supraśla. Odwiedzający urokliwe miasteczko Supraśl wierni, pielgrzymi i turyści zachwycają się dziś monasterem, nad którym góruje zrekonstruowana cerkiew obronna. Zbudowaną na początku XVI wieku świątynię wysadziły w 1944 roku wojska niemieckie. Zniszczeniu uległy wtedy też właściwie wszystkie freski wykonane w XVI wieku przez mnicha Nektariusza z Serbii. Te nieliczne, które udało się uratować, prezentowane są dziś w Muzeum Ikon.

Z kolei wnętrze odbudowanej cerkwi ozdobiły nowe freski. Znaczną część z nich wykonała grupa ikonopistów z Serbii. Pracami kierował prof. Goran Janićijević z Akademii Sztuki i Konserwacji w Belgradzie. Dzięki nim w Supraślu można poczuć nie tylko charakterystyczny dla prawosławia mistycyzm ale też - bez pokonywania długiej trasy - "złapać" klimat monasterów serbskich.

Nasz cykl "Wakacje z Osiedlownikiem" ma być jednak o atrakcjach osiedlowych, a nie supraskich. Dlatego dziś jedziemy na pętlę autobusową przy ulicy Herberta i bulwarach św. Jana Teologa. Obok niej powstaje nowa cerkiew św. Jana Teologa. Budowa jeszcze trwa. Na TBS-ach ma powstać świątynia projektu Jana Kabaca, twórcy m.in. cerkwi Świętego Ducha na Antoniuku. Ma nosić wezwanie św. Jana Teologa, nawiązując do tradycji miejsca, o której w swym przewodniku wspominają Danielukowie. Na razie wierni erygowanej w 2007 roku parafii korzystają z cerkwi tymczasowej. "Przyjechała" tu z Nowego Miasta, gdzie służyła parafii św. Wielkomęczennika Jerzego Zwycięzcy. Ale jej tradycja "wędrowania" jest dłuższa. Początkowo służyła wiernym Hajnówce, później zaś w Czyżach.

Sakralną perełką jest tu natomiast niewielka, tzw. domowa cerkiew św. Mikołaja Serbskiego, wchodząca w skład budynków parafialnych. Ikonę patrona znajdziemy nad zachodnim wejściem do świątyni. Już ten wizerunek daje namiastkę tego, co czeka wewnątrz świątyni.

Profesor Goran Janićijević (tak, ten sam, który później pracował w Supraślu) oraz Miodrag Milutinović ściany niewielkiej cerkiewki pokryli "serbskimi" polichromiami. W kopule, ponad głowami duchownych i wiernych, widnieje wizerunek Chrystusa Pankratora. Niżej mamy symbole Ewangelistów. To anioł (człowiek) symbolizujący św. Mateusza, lew - św. Marka, byk - św. Łukasza i orzeł - św. Jana. Dalej widzimy wizerunki proroków.

W absydzie umieszczony jest wizerunek Bogarodzicy. Duże sceny w nawie świątyni ukazują "Przemienienie Pańskie", "Ukrzyżowanie" oraz "Chrzest Chrystusa" a także Archanioła Michała. Ciekawy jest wizerunek św. Jana Teologa przy wejściu. Patron parafii prezentuje... model cerkwi powstającej na osiedlu. To nawiązanie do tradycji - w cerkwiach często na ścianach przedstawiano fundatorów z modelem budowanej świątyni. W drugiej części cerkwi sceny ukazują "Ostatnią Wieczerzę", "Zesłanie Ducha Świętego", "Narodziny" oraz "Wprowadzenie Bogarodzicy do świątyni". Dopełnieniem wystroju malarskiego są wizerunki świętych w dolnej części ścian.

Przy wystroju wnętrz pracował też Leon Naumiuk, który stworzył ikonostas. Ikony napisali twórcy z Serbii. Witraże zaprojektowała Helena Gromak-Ołdytowska.

Inna ważna praca znajduje się na jednej ze ścian budynku parafialnego. Przedstawia "Przybycie Nektariusza Serba do Monasteru w Supraślu". Nektariusza, który miał rozpisać cerkiew supraską. Scenę w cerkwi na Bacieczkach namalował wspomniany Miodrag Milutinović. I tak w jednym, niewielkim w sumie miejscu przeplata się kilka wieków historii, Serbowie, Supraśl i Bacieczki. Warto tu zajrzeć.