Co trzeci uczeń nie wytrzymuje do końca lekcji. To nowe wyzwanie szkoły

- Za każdą lekcją stoi człowiek - z pasją, cierpliwością i codziennym wysiłkiem. Ten raport pokazuje szkołę prawdziwą: pełną wyzwań, ale też wiary, że to, co robią nauczyciele, ma sens - mówi Joanna Szulc, psycholożka, dziennikarka i redaktorka raportu.

Z raportu wyłania się obraz nauczycieli jako grupy oddanej i doświadczonej, ale coraz bardziej przeciążonej. Większość badanych przyznaje, że pracuje znacznie dłużej niż wynika to z etatu - często ponad 50 godzin tygodniowo. To nie tylko lekcje, lecz także godziny przygotowań, sprawdzania prac, spotkań z rodzicami i wypełniania dokumentacji.

Wśród badanych dominują kobiety (88%) w wieku 41-60 lat. W klasach I-III częściej pracują nauczyciele rozpoczynający karierę, natomiast w klasach IV-VIII - pedagodzy z wieloletnim doświadczeniem. Mimo ogromu obowiązków aż 96% nauczycieli podkreśla, że ich praca ma sens. Największą satysfakcję daje im obserwowanie postępów uczniów, budowanie relacji i poczucie wpływu na rozwój młodych ludzi.

Ponad 80% respondentów deklaruje przeciążenie obowiązkami, a co trzeci uznaje współpracę z rodzicami za jedno z głównych źródeł stresu. Najczęściej wskazywanym problemem pozostaje niewspółmierne do wysiłku wynagrodzenie - uważa tak 7 na 10 nauczycieli.
Mimo trudności dwie trzecie pedagogów postrzega swój zawód jako powołanie. Ich motywacją są uczniowie i efekty pracy, a nie systemowe zachęty.

- Pokazujemy edukację bez filtra - oczami tych, którzy znają ją najlepiej. Ich głos to drogowskaz, który powinien wyznaczać kierunek zmian w polskiej szkole - podkreśla Magdalena Lisewska, ekspertka ds. edukacji w Nowej Erze.

Nauczyciele są zgodni, że system wymaga zmian. 76% wskazuje na nadmiar biurokracji, a połowa na brak wystarczającego wsparcia psychologicznego i wychowawczego. Wśród oczekiwań dominują mniejsze klasy, większa autonomia i lepsze wyposażenie szkół. Ich zdaniem przyszłość edukacji zależy od stworzenia takich warunków pracy, które pozwolą im skupić się na relacji z uczniem i rozwijaniu jego potencjału.

Współczesny uczeń to osoba biegła w technologiach - potwierdza to ponad 75% badanych - ale równocześnie 8 na 10 nauczycieli obserwuje większe trudności z koncentracją i spadek umiejętności czytania ze zrozumieniem. Tylko jedna trzecia uczniów potrafi utrzymać uwagę przez całą lekcję, a co piąty nie koncentruje się w ogóle.

Nauczyciele coraz częściej zauważają też wzrost problemów emocjonalnych i wychowawczych wśród dzieci, co znacząco zmienia charakter pracy w szkole. Równocześnie 60% z nich widzi w sztucznej inteligencji szansę na tworzenie ciekawszych materiałów dydaktycznych, a prawie połowa liczy na ograniczenie biurokracji dzięki cyfrowym narzędziom. AI postrzegana jest przede wszystkim jako wsparcie, które może pomóc dostosować edukację do potrzeb uczniów nowego pokolenia.

Badanie przeprowadzono we współpracy z Pracownią Badań Społecznych Synergion metodą CAWI (ankieta online) w dniach 18 czerwca - 30 lipca 2025 roku. Wzięło w nim udział 10 396 nauczycieli szkół podstawowych z całej Polski. Analizowano m.in. dobrostan i obciążenie pracą nauczycieli, relacje z uczniami, rolę technologii i sztucznej inteligencji w edukacji oraz oczekiwania wobec systemu oświaty.