Dlaczego zimą częściej mamy zaparcia? Co wtedy dzieje się z jelitami?

Choć brzmi to mało intuicyjnie, zimą zaparcia występują częściej niż latem. Jedną z przyczyn jest to, że organizm funkcjonuje inaczej w niskich temperaturach: spada motywacja do ruchu, częściej jemy cięższe i bardziej kaloryczne potrawy, a pragnienie jest słabsze. To wszystko sprawia, że stolec staje się bardziej suchy, a jelita pracują wolniej. Gdy okrężnica wchłania zbyt dużo wody, masa kałowa twardnieje - i właśnie wtedy zaczynają się problemy z wypróżnianiem.

Wiele osób zauważa też, że zimą poranny rytm wypróżnień po prostu zanika. Organizm przechodzi na "tryb oszczędzania energii", co przekłada się także na spowolnioną perystaltykę. To naturalne, choć bywa uciążliwe (dosłownie).

Czytaj też: Co zrobić, aby wywołać kał? Tych 10 sposobów ułatwi ci wypróżnianie. Jak szybko zrobić kupę?

Wiemy już, że zimą nasz organizm funkcjonuje inaczej niż w cieplejszych miesiącach, a jelita wyjątkowo szybko reagują na te zmiany. W efekcie nawet osoby, które przez cały rok nie mają problemów z wypróżnieniami, zimą mogą zauważyć, że ich jelita pracują wolniej i mniej regularnie. Co dokładnie jest tego powodem?

Oto 6 najczęstszych przyczyn zimowych zaparć:

1. Pijesz za mało wody. Zimą rzadziej czujemy pragnienie. To sprawia, że wiele osób pije mniej, nie zdając sobie z tego sprawy. Problem pogłębia fakt, że zimne powietrze jest suche - szczególnie w ogrzewanych pomieszczeniach. W efekcie organizm traci więcej wilgoci, niż nam się wydaje. A jelita bez odpowiedniego nawodnienia nie są w stanie pracować efektywnie.
2. Jesz za mało błonnika. Gdy temperatura spada, chętniej sięgamy po potrawy sycące, ciepłe i często mniej zdrowe. Świeże owoce, warzywa czy produkty pełnoziarniste schodzą na dalszy plan. Brakuje błonnika - kluczowego składnika, który zwiększa objętość stolca i wspiera rozwój zdrowego mikrobiomu. Efekt? Jelita zwalniają, a wypróżnienia stają się rzadsze i trudniejsze.
3. Pijesz za dużo kawy i herbaty. Zimą kubek gorącego napoju to nie tylko rutyna, ale i sposób na rozgrzanie. Niestety, nadmiar kofeiny działa odwadniająco. Jeśli kawa lub herbata zastępują wodę, organizm szybciej traci płyny, a to prosta droga do zaparć. Niektórzy dodatkowo słodzą napoje, co jeszcze bardziej obciąża układ pokarmowy.
4. Jesz więcej cukru. Mało światła, krótkie dni, zimno - wszystko to sprzyja sięganiu po słodycze. Słodkie przekąski poprawiają nastrój... ale jelita ich nie lubią. Nadmiar cukru osłabia mikroflorę jelitową, sprzyja stanom zapalnym i zaburza pracę jelit.
5. Jesz produkty mleczne. U osób wrażliwych na białka mleka krowiego zimowe zaparcia mogą nasilać duże ilości nabiału. Zdarza się, że organizm reaguje spowolnieniem trawienia, bólem brzucha lub właśnie zaparciem.
6. Za mało się ruszasz. Zimą ruch schodzi na dalszy plan. A to właśnie regularna aktywność wspiera przepływ krwi w mięśniach jelit i stymuluje perystaltykę. Kiedy dzień spędzamy głównie siedząc, jelita również "siadają".

Zimowe zaparcia mogą być wyjątkowo uciążliwe. Na szczęście w większości przypadków można im łatwo zapobiec. Wystarczy kilka prostych zmian w codziennych nawykach, które wspierają pracę jelit nawet wtedy, gdy robi się zimno, ciemno i ruchu jest mniej niż zwykle. Oto najważniejsze zasady, które pomogą utrzymać regularność przez całą zimę.

1. Jedz więcej błonnika. Warzywa, owoce, produkty pełnoziarniste, siemię lniane, rośliny strączkowe - to najlepsza profilaktyka zaparć. Nie tylko zwiększają objętość stolca, ale także wspierają mikrobiom, który decyduje o tym, jak szybko jelita pracują. Jeśli chcesz sięgnąć po suplementy błonnika, warto wcześniej skonsultować to z lekarzem, by uniknąć wzdęć lub dodatkowego pogorszenia perystaltyki.
2. Pij ciepłą wodę. Letnia lub gorąca woda o poranku działa jak naturalny "aktywator" jelit. Nawadnia, pobudza metabolizm, rozluźnia jelita i może pomóc w regularnych wypróżnieniach.
3. Ogranicz alkohol. Alkohol mocno odwadnia, a zimą robi to jeszcze łatwiej, bo i tak mamy tendencję do picia mniejszej ilości płynów. Zrezygnuj z drinków i pij więcej wody i naparów rozgrzewających.
4. Ruszaj się codziennie. Nie musisz robić intensywnych treningów. Wystarczy spacer, jazda na rowerze stacjonarnym, ćwiczenia w domu czy kilka minut rozciągania. Regularny ruch pobudza jelita skuteczniej niż większość domowych sposobów.

W większości przypadków zimowe zaparcia ustępują po prostych zmianach stylu życia. To naturalna reakcja organizmu na zmianę temperatury, diety i rytmu dnia. Warto jednak pamiętać, że przewlekłe zaparcia mogą sprzyjać rozwojowi chorób układu pokarmowego i zaburzeniom metabolicznym. Jeśli więc problem trwa długo, towarzyszy mu ból, krew w stolcu lub nagły spadek masy ciała - konieczna jest konsultacja lekarska.

Dobrze pracujące jelita to klucz do zdrowia, energii i dobrego samopoczucia. A zima, choć sprzyja "spowolnieniu", wcale nie musi oznaczać problemów z wypróżnianiem - pod warunkiem że dasz swoim jelitom trochę wsparcia.

Źródła:

• How Can I Improve My Digestion in Cold Weather? Gastroenterology of Greater Orlando
• Concerned about constipation in winter? Here's why it happens and how to avoid it Health Shots