Frances Farmer. Historia zbuntowanej gwiazdy Hollywood

Narodziny gwiazdy

Frances Farmer urodziła się w 1913 roku w Seattle. Już jako studentka Uniwersytetu Waszyngtońskiego zwróciła na siebie uwagę jako utalentowana aktorka teatralna. Jej kariera nabrała tempa, gdy w 1935 roku podpisała siedmioletni kontrakt z Paramount Pictures. Wkrótce zadebiutowała w filmie Too Many Parents, a następnie wystąpiła u boku Binga Crosby’ego w Rhythm on the Range, co przyniosło jej rozgłos i uznanie krytyków.

Farmer szybko stała się jedną z najbardziej obiecujących młodych aktorek Hollywood. Wyróżniała się nie tylko urodą, ale i nieprzeciętnym talentem, co potwierdziła rolą w filmie Come and Get It (1936). Jej gra była chwalona zarówno przez publiczność, jak i reżyserów, choć Farmer od początku nie kryła niechęci do hollywoodzkiej rutyny i marketingowych zabiegów studia.

W kolejnych latach zagrała m.in. w The Toast of New York u boku Cary’ego Granta oraz w broadwayowskich produkcjach, takich jak Golden Boy Clifforda Odetsa.

Bunt przeciwko systemowi

Frances Farmer była znana z niezależności i niechęci do kompromisów. Otwarcie krytykowała mechanizmy rządzące Hollywood, odmawiała udziału w promocyjnych wydarzeniach i nie ukrywała własnych poglądów. Studio próbowało ją "uładzić", przedstawiając w mediach jako "gwiazdę, która nie chce być hollywoodzka", ale Farmer nie zamierzała podporządkować się oczekiwaniom.

Jej buntownicza postawa szybko zaczęła przysparzać jej problemów. Farmer była postrzegana jako trudna we współpracy, a jej niechęć do konwenansów irytowała producentów. W połowie lat 30. i na początku 40. coraz częściej mówiło się o jej niestabilności emocjonalnej i nadużywaniu alkoholu. Farmer zmagała się z presją sławy, samotnością i narastającymi problemami psychicznymi, które pogłębiały się wraz z kolejnymi konfliktami w pracy.

W 1942 roku jej życie zaczęło się gwałtownie komplikować. Została aresztowana za jazdę pod wpływem alkoholu i brak prawa jazdy. Kolejne incydenty, w tym bójka z fryzjerem na planie filmowym oraz agresywne zachowanie podczas przesłuchań, sprawiły, że Farmer zaczęła być postrzegana jako osoba niepanująca nad sobą.

Publiczne upokorzenie i instytucjonalizacja

Seria skandali doprowadziła do tego, że Farmer stała się bohaterką sensacyjnych doniesień prasowych. Jej kolejne zatrzymania, nieopłacone grzywny i publiczne awantury, w tym słynny incydent w sądzie, podczas którego zaatakowała funkcjonariuszy, na stałe wpisały się w jej wizerunek "złej dziewczyny Hollywood".

W 1943 roku Farmer została skierowana do szpitala psychiatrycznego pod zarzutem "maniczno-depresyjnej psychozy". Rozpoczął się najtragiczniejszy okres w jej życiu; przez kolejne lata była wielokrotnie hospitalizowana, poddawana kontrowersyjnym terapiom, takim jak elektrowstrząsy i insulinowa terapia wstrząsowa. W tamtych czasach metody te uznawano za nowoczesne, dziś uznaje się je za niehumanitarne i niebezpieczne.

Farmer spędziła w różnych placówkach psychiatrycznych niemal dekadę. Jej matka uzyskała nad nią prawną opiekę, co dodatkowo pogłębiało poczucie bezsilności i osamotnienia aktorki. Farmer próbowała uciekać, błagała rodzinę o pomoc, ale system był bezwzględny – przez lata nie miała szans na samodzielność ani powrót do normalnego życia.

Plotki, mity i prawda o lobotomii

Jednym z najbardziej kontrowersyjnych wątków w biografii Frances Farmer są pogłoski o rzekomej lobotomii. W latach 70. pojawiła się książka "Shadowland" Williama Arnolda, która sugerowała, że aktorka została poddana tej brutalnej procedurze. Informacja ta została jednak zdementowana. Zarówno rodzina Farmer, jak i personel szpitala stanowczo zaprzeczali, jakoby taki zabieg miał miejsce.

W rzeczywistości Farmer doświadczyła wielu form nadużyć i przemocy w szpitalach psychiatrycznych, o czym pisała w swojej autobiografii "Will There Really Be a Morning?". Opisywała tam m.in. przemoc fizyczną, przymusowe kąpiele w lodowatej wodzie, upokarzające traktowanie i brak wsparcia ze strony bliskich. Część tych relacji została jednak poddana w wątpliwość przez badaczy, którzy wskazują, że książka została ukończona i zredagowana po śmierci aktorki przez jej przyjaciółkę, Jean Ratcliffe.

Mimo to nie ulega wątpliwości, że Farmer padła ofiarą systemu psychiatrycznego, który w połowie XX wieku często bardziej szkodził niż pomagał osobom zmagającym się z problemami psychicznymi.

Powrót do życia i późniejsze lata

Po wyjściu ze szpitala w 1950 roku Frances Farmer próbowała odbudować swoje życie. Pracowała jako księgowa, sekretarka i prowadziła skromne życie z dala od blasku fleszy.

W drugiej połowie lat 50. podjęła próbę powrotu do show-biznesu, występując w kilku programach telewizyjnych, m.in. w "The Ed Sullivan Show" i "This Is Your Life". Przez kilka lat prowadziła także własny program "Frances Farmer Presents" w lokalnej telewizji w Indianapolis, który cieszył się dużą popularnością.

Niestety, jej zmagania z alkoholizmem i traumą z przeszłości nie pozwoliły jej w pełni wrócić do dawnej formy. Farmer zmarła w 1970 roku na raka przełyku, pozostawiając po sobie nie tylko filmy, ale i legendę kobiety, która nie chciała się poddać.