Jesienne nawożenie to kluczowa inwestycja. Zadbaj o łąki przed zimą

W Polsce trwałe użytki zielone (łąki i pastwiska, czyli grunty bez płodozmianu od minimum pięciu lat) zajmują blisko 10% powierzchni rolnej i są istotną bazą paszową.

W obliczu coraz częstszych susz spowodowanych zmianą klimatu, uprawy te są szczególnie cenne, ponieważ lepiej radzą sobie z trudnymi warunkami środowiskowymi niż inne rośliny, zaznacza Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego.

Aby wykorzystać pełen potencjał produkcyjny TUZ i zapewnić paszę dla inwentarza, należy skoncentrować się na kilku elementach:

• dążeniu do optymalnego składu gatunkowego runi,
• właściwym nawożeniu,
• regulacji pH gleby oraz stosunków wodno-powietrznych.

Kujawsko-Pomorski ODR podpowiada, że minimalne pH na TUZ wynosi 5,0 na glebach mineralnych lub 4,5 na organicznych.

Wyższa kwasowość konieczna jest w przypadku dużego udziału motylkowych - wówczas na glebach mineralnych wynosi 6,0, a na organicznych 5,3. Odpowiedni odczyn pozwala na pobranie składników pokarmowych, które dostarczamy lub znajdują się w glebie.

Równie ważne są zabiegi pielęgnacyjne (np. włókowanie, wałowanie, bronowanie, ochrona przed szkodnikami i chorobami) oraz dbałość o prawidłowe koszenie - zwłaszcza termin, wysokość zbioru oraz usuwanie resztek roślinnych.

W przypadku łąk i pastwisk nawożenie azotem jest możliwe dłużej, niż dla gruntów ornych, choć i tu są wyjątki. Przypomnijmy, że rozporządzenie określa ostateczne terminy stosowania nawozów, które różnią się w zależności od ich rodzaju i miejsca aplikacji.

Nawozy naturalne stałe (obornik, pomiot ptasi) można aplikować:

• Do 31 października na gruntach ornych.
• Do 30 listopada na trwałych użytkach zielonych (TUZ), uprawach wieloletnich i trwałych.

Nawozy azotowe mineralne i naturalne płynne (gnojowica, gnojówka) muszą być zastosowane:

• Do 20 października na gruntach ornych (z zastrzeżeniem, że w niektórych gminach termin ten może być przesunięty na 15 lub 25 października).
• Do 31 października na TUZ, uprawach wieloletnich i trwałych.

Program azotanowy (rozdział 1.3) przewiduje możliwość elastycznego przedłużenia jesiennych terminów nawożenia, w tym nawozami naturalnymi, w dwóch sytuacjach:

Niekorzystne warunki atmosferyczne (np. susza, nadmierna wilgotność gleby): Termin graniczny przedłuża się do 30 listopada. Rolnik nie musi tego formalnie dokumentować, samodzielnie oceniając warunki pogodowe i konieczność opóźnienia nawożenia poza 31 października.

Jesień, a konkretnie przełom października i listopada to optymalny czas na stosowanie na łąkach i pastwiskach naturalnych nawozów, takich jak produkowane w gospodarstwie obornik i kompost.

Nawozy te poprawiają strukturę gleby, zwiększają zawartość próchnicy oraz są bogatym źródłem makro- i mikroelementów (N, P, K, Ca, Mg oraz B, Zn, Cu, Fe i inne), stymulując wzrost i krzewienie roślin, wskazuje Świętokrzyski Ośrodek Doradztwa Rolniczego.

Ponieważ składniki pokarmowe są dostępne dla roślin dopiero po zmineralizowaniu przez mikroorganizmy, efekt nawożenia zależy od warunków glebowych i terminów aplikacji. Właściwe stosowanie (co 3-4 lata, w odpowiedniej dawce i terminie) poprawia zadarnienie i skład botaniczny runi.

Obornik, zwłaszcza dobrze przefermentowany, jest wszechstronnym nawozem polecanym na użytki zielone jesienią (koniec października/początek listopada). Jego wartość zależy od pochodzenia i przechowywania.

• Skład (orientacyjny dla 10 ton): Około 50 kg azotu, 30 kg fosforu, 70 kg potasu, a także wapń, magnez i liczne mikroelementy.
• Działanie: Obornik przede wszystkim działa biologicznie i ochronnie, nie jest przeznaczony do pełnego pokrycia zapotrzebowania pokarmowego.
• Pobieranie składników: Rośliny wykorzystują składniki z obornika stopniowo: ok. 60% w pierwszym roku, 30% w drugim i 10% w trzecim.
• Dawkowanie: Zazwyczaj stosuje się 20-30 t/ha raz na 3-4 lata. Dawki należy ustalać na podstawie analizy gleby, a ich wykorzystanie przez rośliny jest zróżnicowane (N 30-40%, P 15-30%, K 40-70%).

Świętokrzyski ODR: Obornik dodatkowo chroni rośliny przed wymarzaniem i suszą, poprawia bilans wilgoci w glebie, przyczynia się do zwiększenia masy korzeni i zagęszczenia darni. Wpływa pozytywnie na fizyczne, chemiczne i biologiczne właściwości gleby. Jest również czynnikiem stymulującym wzrost i rozwój w runi roślin motylkowatych drobnonasiennych: koniczyny białej, czerwonej, lucerny i innych.