Kim Peek. Geniusz, który zapamiętał wszystkie przeczytane książki
Kim Peek urodził się z niezwykle rzadką wadą neurologiczną, która sprawiła, że jego życie stało się jednym z najbardziej fascynujących przypadków w historii nauki. Jego umysł przekraczał wszelkie granice wyobraźni. Co wiemy o tym człowieku, który recytował z pamięci każdą przeczytaną książkę?
Dzieciństwo pod znakiem makrocefalii
Kim Peek przyszedł na świat 11 listopada 1951 roku w Salt Lake City w stanie Utah. Już w dzieciństwie lekarze zdiagnozowali u niego makrocefalię – powiększenie mózgu, któremu towarzyszył brak ciała modzelowatego, struktury łączącej obie półkule mózgowe.
W tamtych czasach rokowania były ponure: specjaliści sugerowali umieszczenie chłopca w zakładzie opiekuńczym, twierdząc, że nigdy nie nauczy się czytać ani funkcjonować samodzielnie.
Rodzice Kima nie zaakceptowali tych przewidywań. Ojciec Fran Peek postanowił poświęcić życie synowi i wspierał go na każdym kroku. Już w wieku 16 miesięcy Kim potrafił recytować całe książki, które czytano mu na głos. W wieku trzech lat znał na pamięć setki stron encyklopedii i podręczników.
Zespół sawanta – dar i wyzwanie
Kim Peek był klasycznym przykładem sawanta – osoby z niepełnosprawnością rozwojową, która wykazuje niezwykłe zdolności w wybranych dziedzinach. U Kima tym obszarem była pamięć: potrafił zapamiętać każde słowo z przeczytanej książki, każdy szczegół mapy, każdą datę historyczną.
Jego metoda czytania była równie niezwykła – czytał dwie strony jednocześnie, lewym okiem lewą, prawym okiem prawą, a każda strona zajmowała mu zaledwie kilka sekund.
Przez całe życie Kim przeczytał i zapamiętał ponad 12 000 książek. Bez trudu recytował fragmenty Biblii, Szekspira, encyklopedii, a także rozkłady jazdy pociągów, książki telefoniczne i kalendarze.
Potrafił powiedzieć, na jaki dzień tygodnia przypadała dowolna data z ostatnich kilku stuleci. Jego umysł był żywą biblioteką, do której dostęp mieli wszyscy, którzy go spotykali.
Jednak ten niezwykły dar miał swoją cenę. Kim nie potrafił samodzielnie się ubrać, nie radził sobie z codziennymi czynnościami, a kontakt z nowymi sytuacjami wywoływał u niego lęk i dezorientację. Wymagał stałej opieki, którą zapewniał mu ojciec.
Geniusz, który inspirował świat
Kim Peek szybko stał się lokalną sensacją. W wieku kilku lat występował na spotkaniach towarzyskich, gdzie zadziwiał gości swoją pamięcią. Z czasem wieść o nim rozniosła się po całych Stanach Zjednoczonych, a naukowcy zaczęli interesować się jego przypadkiem. W 1984 roku los Kima odmienił się na zawsze. Spotkał bowiem Barry’ego Morrowa, scenarzystę, który szukał inspiracji do nowego filmu.
Morrow, zafascynowany osobowością i talentem Kima, stworzył na jego podstawie postać Raymonda Babbitta, głównego bohatera filmu "Rain Man". Choć filmowa postać różniła się od pierwowzoru – Raymond był autystyczny, podczas gdy Kim nie spełniał kryteriów autyzmu – to właśnie historia Peeka zainspirowała twórców do pokazania światu fenomenu sawantyzmu. Film zdobył cztery Oscary, a Kim Peek stał się symbolem niezwykłych możliwości ludzkiego mózgu.
Po premierze "Rain Mana" Kim i jego ojciec zaczęli podróżować po Stanach Zjednoczonych, występując na konferencjach, w szkołach i na uniwersytetach. Kim uwielbiał kontakt z ludźmi, chętnie odpowiadał na pytania i dzielił się swoją wiedzą. W ciągu 20 lat odwiedził ponad 60 krajów i spotkał się z tysiącami osób, które zafascynowały się jego historią.
Geniusz, który zadziwił świat
Przypadek Kim Peeka stał się przedmiotem licznych badań neurologicznych. W 2004 roku naukowcy z NASA Ames Research Center przeprowadzili szczegółowe badania jego mózgu za pomocą rezonansu magnetycznego. Odkryli, że Kim nie miał ciała modzelowatego ani spoidła przedniego – struktur odpowiedzialnych za komunikację między półkulami mózgu. Zamiast tego jego mózg wykazywał nietypowe połączenia, które mogły tłumaczyć jego niezwykłe zdolności.
Badania wykazały, że brak "mostu" między półkulami pozwolił na powstanie alternatywnych ścieżek przetwarzania informacji. To właśnie one mogły odpowiadać za ponadprzeciętną pamięć i zdolność do natychmiastowego kojarzenia faktów. Neurologowie podkreślali, że przypadek Kima rzuca nowe światło na plastyczność mózgu i możliwości kompensacji uszkodzeń neurologicznych.
Kim Peek zmarł 19 grudnia 2009 roku w wieku 58 lat na skutek ataku serca. Do końca życia pozostawał aktywny, występując publicznie i dzieląc się swoją ogromną wiedzą.
