Kochał ją całe życie. Historia miłości Juliana Tuwima

Miłość Juliana Tuwima i jego żony Stefanii była równie intensywna, co nietypowa. On – rozedrgany poeta, ona – opanowana i elegancka dama. Przekonaj się, jak wyglądała ich relacja.

Julian i Stefania Tuwimowie na obrazach autorstwa Witkacego, fot. domena publiczna/Wikipedia

Katarzyna Kaźmierczak-Milewska

13 listopada 2025, 21:15

Siedem lat oczekiwania

Julian Tuwim zakochał się w Stefani Marchwównie w wieku 17 lat – wystarczyło jedno spojrzenie na łódzkiej Piotrkowskiej. Od tamtej pory wiedział, że to ta jedyna. "Miłość od pierwszego wejrzenia to oszczędność czasu" – żartował po latach. Choć uczucie buchnęło jak ogień, droga do ślubu trwała aż siedem lat, podczas których poeta starał się oczarować dziewczynę. Spotykali się na wakacjach w Inowłodzu, miejscowości położonej w okolicy Tomaszowa. W wierszu "Przy okrągłym stole" Tuwim po latach pisał: "a może byśmy tak Najmilsza/wpadli na dzień do Tomaszowa?".

Pragnął oczarować ukochaną swoimi wierszami i listami. Sam nie czuł się zbyt pewnie, miał ogromne kompleksy – szczególnie z powodu "myszki", czyli dużego znamienia na twarzy. Podobno jego matka uważała, że to znamię to urok i próbowała je bezskutecznie wybawić różnymi sposobami, także stosując czary. Tuwim nie czuł się akceptowany, do końca życia był pełen lęków, neuroz i niepewności. Mimo to Stefania – piękna, dystyngowana, o urodzie porcelanowej lalki – oddała mu serce. Pobrali się w 1919 roku. "Byłem niczym. A ty – cudowna, kwitnąca, oddałaś mi swoje życie" – pisał poeta w jednym z listów do żony.

Limit dzienny 6 sztuk. Biedronka daje dwa produkty gratis

On – ogień, ona - woda

Ich relacja była pełna kontrastów. On: błyskotliwy, emocjonalny, dusza warszawskich salonów. Ona: milcząca, nieprzenikniona, nieco chłodna – według niektórych wręcz "zasznurowana". I choć wydawali się z innych światów, trwali ze sobą przez wiele, wiele lat.

Tuwim pisał do niej: "najmilsza Stefusiu, Stefulinko, Stefeczko przepiękna, Fifciu moja!", a w wierszach oddawał jej hołd: "Ave Stefania, gratiae plena!". Dla niej uczył się, pisał, żył. A jednak, jak mówił: "wierność to coś jak swędzenie z zakazem drapania" – i pojawiały się plotki o romansach po obu stronach.

Mimo pozorów ideału, ich związek był pełen wyzwań. Tuwim zmagał się z agorafobią, depresją, uzależnieniem od alkoholu. Stefania trwała przy nim, zarządzała ich życiem, była jego opoką. A on – choć narzekał na jej rozrzutność – wszystko jej wybaczał.

Emigracja w czasie wojny

Wojna rzuciła ich w świat. Przez Rumunię, Paryż, Brazylię aż po USA – przemieszczali się, tułali, przeżywali. Stefania – jak zawsze opanowana – trzymała ich wspólny świat w ryzach. To w czasie emigracji Tuwim odzyskał literacką siłę, pisząc m.in. "Kwiaty polskie".

Po powrocie do kraju zamieszkali w willi w Aninie. Choć poeta nic już wielkiego nie napisał, jako para nadal trwali w swoim rytmie. Adoptowali dziewczynkę – Ewę, którą pokochali jak własne dziecko. Tuwim zmarł w Zakopanem w 1953 roku. Ostatnie zdanie, które zapisał, miało w sobie i żart, i ślad lęku: "Dla oszczędności polecam, zgaście światłość wiekuistą, gdyby mi miała kiedyś zaświecić". Stefania przeżyła go o prawie 40 lat.