Kraków: Słynna wystawa Chełmońskiego już w Muzeum Narodowym

- Postanowiliśmy postawić na emocje, dlatego struktura naszej ekspozycji pozostaje jak najbardziej otwarta, wydzieliliśmy w niej trzy grupy tematyczne: ekspresja według Chełmońskiego, w której znalazły się głównie dzieła, które powstały w Monachium i Paryżu - słynne rozpędzone zaprzęgi. W kolejnej sekcji opowiadamy o reprezentacji wsi u Chełmońskiego, który był uważany za malarza "chłopa naszego" z takimi ikonicznymi obrazami jak "Bociany", "Burza" czy "Babie lato". W ostatniej sekcji zebraliśmy prace pozwalające zrozumieć postawę artysty wobec natury. Mam nadzieje, że ta część wywoła szczególne emocje, ponieważ niektóre piękne wielkoformatowe prace przedstawiające ptaki zostały wzbogacone o dźwięki, które można odsłuchać. Tu można zobaczyć, m.in. "Odlot żurawi", "Kuropatwy" - wyjaśnia dr Aleksandra Krypczyk - De Barra, kuratorka wystawy. - Zależało nam na tym, by każdy zwiedzający mógł sobie indywidualnie odpowiedzieć, jaki jest mój Chełmoński.

Na ekspozycję złożyły się zarówno dzieła sztandarowe, jak wspomniane "Babie lato" czy "Kuropatwy", ale też mniej znane prace malarza i dzieł z prywatnych kolekcji, rzadko pokazywanych publicznie. Wisienką na torcie ekspozycji jest obraz prezentowany po raz pierwszy w Krakowie, to "Powrót z balu" stworzony przez Chełmońskiego w Monachium z prywatnej kolekcji.

Na wystawie znalazły się też prace innych artystów - zwiedzających witają dwa portrety namalowane przez zaprzyjaźnionego z Chełmońskim Leona Wyczółkowskiego oraz wizerunek najmłodszej córki artysty - Wandy pędzla Olgi Boznańskiej.

Krakowska odsłona została wzbogacona także o pokaz "Czwórki" - wielkoformatowego obrazu Chełmońskiego wystawianego na co dzień w Sukiennicach. Aby zobaczyć tę pracę można także teraz trzeba się udać na Rynek Główny. MNK przygotował specjalny bilet łączony.

Obraz w ostatnich latach przechodził konserwację, prowadzone były także wnikliwe badania, m.in. poddano pracę promieniom UV, IR oraz RTG. Jak wyjaśnia dr Dominika Sarkowicz, kierowniczka Pracowni Konserwacji Malarstwa i Rzeźby w Sukiennicach, najciekawszych informacji dostarczył rentgenogram, który ukazuje dynamiczny proces tworzenia dzieła i zmiany decyzji autorskich. Badania rzucają tez nowe światło na ewolucję procesu twórczego.

- Zauważyliśmy, że paleta pigmentów, jak na taki duży obraz, jest stosunkowo niewielka, co wiąże się z ograniczoną kolorystyką kompozycji. W sumie zidentyfikowano około piętnastu pigmentów. Niektóre z nich występują jednak tylko w warstwie podmalowania. Wiemy, że nie od razu obraz wyglądał tak, jak go ostatecznie widzimy. Artysta pracował etapami, nanosząc kolejne warstwy malarskie, wprowadzał poprawki i zmiany kompozycyjne, stopniowo budował kolorystykę kompozycji - wyjaśnia Dominika Sarkowicz.

- Chełmoński jest mistrzem rzemiosła malarskiego, ikonografia malarza mówi o ponadczasowych kwestiach, które są pokazane przy pomocy zrozumiałego języka, pejzażu, scen rodzajowych, wyrażających poczucie pełni i harmonii świata często w sztuce poszukiwanej. Chełmoński jest artystą, który w znaczącym stopniu zdefiniował w Polsce to, co rozumiemy pod hasłem malarstwo, zdefiniował kanon polskiej sztuki - myślę, że to są powody, dla których ta sztuka tak się podoba - mówi prof. Andrzej Szczerski, dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie.

A o tym, że się podoba przekonały się muzea w Warszawie i Poznaniu, wystawa w każdym z nich odniosła frekwencyjny sukces. Kraków od samego początku wprowadza więc szczególne zasady dotyczące zwiedzania tej ekspozycji.

Wystawa będzie dostępna codziennie - 7 dni w tygodniu, w godzinach 10:00-18:00, a w wybranych terminach (tj. od 8.08 do 18.08 od 30.08 do 31.08, od 10.11 do 30.11.2025 r.) godziny otwarcia zostaną wydłużone do 20:00" - zapowiada MNK.

Muzeum wprowadza jeszcze jedno rozwiązanie, które ma zapobiec tworzeniu się kolejek i tłumem utrudniającym oglądanie prac. Na wystawę obowiązuje wstęp na ustalone godziny - dotyczy to zarówno osób indywidualnych, jak i grup zorganizowanych.

"Prosimy o zwrócenie uwagi przy planowaniu wizyty i zakupie biletów" - apelują muzealnicy.

Krakowska wystawa wieńczy monumentalną serię trzech wystaw monograficznych Józefa Chełmońskiego. W Krakowie można zobaczyć łącznie 195 prac malarza. Wystawa potrwa do 30 listopada.