Kujawsko-pomorskie: Gawrony odlatują. Ich populacja gwałtownie spadła

Przez dziesięciolecia były stałym elementem miejskiego pejzażu, dziś gawrony (Corvus frugilegus), jedne z najbardziej inteligentnych ptaków, stają się w polskich miastach coraz rzadszym widokiem. Doszło do tego, że charakterystyczny ptak znalazł się na Czerwonej liście ptaków Polski z adnotacją "narażony na wyginięcie". Jego populacja spadła nawet o ponad 40-57 proc. w ciągu ostatnich 15-20 lat. Ornitolodzy załamują ręce, twierdząc, że gawronom wypowiedziano w miastach wojnę, co w połączeniu ze zmianami w rolnictwie, prowadzi do katastrofy.

Na wsiach problem dotyczy głownie zanikania owadów i larw. Intensyfikacja produkcji rolnej i masowe stosowanie pestycydów doprowadziły do drastycznego spadku biomasy owadów. W przypadku gawronów problemem jest zwłaszcza liczba pędraków i larw wyorywanych z ziemi, które stanowiły podstawę ich diety.

Czytaj: W tych miasta w Kujawsko-Pomorskiem żyje się najlepiej - ranking. Znamy TOP 12 miejsc

Problemem jest również monokultura - wielkoobszarowe uprawy i likwidacja miedz, zakrzaczeń oraz zadrzewień oznaczają zanikanie miejsc, w których gawrony mogły żerować i znajdować schronienie.

W miastach największym wrogiem gawronów okazały się... przepisy. Zgodnie z nimi, w okresie od 16 października do końca lutego możliwe jest usuwanie gniazd gawronów z obiektów budowlanych lub terenów zieleni, "jeżeli wymagają tego względy bezpieczeństwa lub sanitarne". Nie jest do tego wymagana do tego żadna zgoda.

Grupą, która tradycyjnie niechętnie odnosi się do gawronów są kierowcy. Miasta idąc im na rękę stosują płoszenie armatkami hukowymi, niszczą gniazda i ogławiają drzewa.

Jak sytuacja wygląda w naszym regionie? W artykule z czasopisma Ornis Polonica czytamy, że gawrony zniknęły prawie m.in. z powiatu chełmińskiego, sępoleńskiego i żnińskiego.

Największa kolonię gawronów podczas ostatniego liczenia w regionie stwierdzono w Lubieniu Kujawskim - tam w parku naliczono 923 gniazda. Spore skupiska stwierdzono jeszcze w Nakle nad Notecią (439 gniazd), w Radominie pod Golubiem-Dobrzyniem (386), w Świedziebni w pow. brodnickim (345), w Ostrowitem (273), Zakrzewie koło Aleksandrowa (265), Mogilnie (234), w Płowcach (226) i w samym Lipnie (200). Ponad 70 proc. wszystkich kolonii w województwie to jednak niewielkie skupiska do 50 gniazd, rozmieszczone w miastach.

W opracowaniu opisano konkretne kolonie np. w Bydgoszczy przy ul. Jesionowej i Konopnickiej, gdzie kolonie przestały istnieć po ogłowieniu albo wycięciu drzew. Podobny scenariusz powtórzył się w Nakle, w Kruszwicy i w Kotomierzu.

Jeśli między 2002 a 2014 rokiem spadki były niewielkie (ok. 3 proc. rocznie), to w latach 2014-2022 zaczęło ubywać średnio 7-8 proc. rocznie. To tempo, które zwiastować może całkowite zniknięcie gawronów.

Co ciekawe, gdy naukowcy zapytali urzędy (starostwa i RDOŚ w Bydgoszczy), okazało się, że administracja nie posiada informacji o koloniach gawronów. A jednocześnie w latach 2010-2018 RDOŚ wydano około 60 zezwoleń na odstępstwa od ochrony - czyli na płoszenie, usuwanie gniazd albo cięcie drzew, na których ptaki gniazdowały.