Lois Mailou Jones. Historia wyjątkowej artystki

Początki artystycznej drogi

Jones przyszła na świat w Bostonie 3 listopada 1905 roku w rodzinie, która wspierała jej artystyczne zainteresowania. Rodzice zachęcali córkę do rysowania i malowania akwarelami już w dzieciństwie. W latach 1919-1923 uczęszczała do High School of Practical Arts, gdzie rozwijała swoje umiejętności plastyczne.

Studia w School of the Museum of Fine Arts w Bostonie trwały od 1923 do 1927 roku. Każdego roku otrzymywała stypendium Susan Minot Lane przeznaczone dla studentów projektowania. Równolegle z nauką pracowała jako stażystka zajmująca się projektowaniem kostiumów teatralnych.

Pierwszy pokaz malarstwa Jones miał miejsce w 1925 roku na Martha’s Vineyard, jeszcze podczas studiów. To wydarzenie zapoczątkowało jej długą karierę wystawienniczą. Po ukończeniu edukacji w 1928 roku podjęła pracę dydaktyczną w Palmer Memorial Institute w Sedalia.

Kariera akademicka

Od 1930 roku Jones prowadziła zajęcia na Howard University w Waszyngtonie, gdzie pozostała przez kolejne 47 lat. Uniwersytet ten stał się dla niej nie tylko miejscem pracy, ale również platformą do promowania sztuki afroamerykańskiej. Wykształciła całe pokolenie artystów, którzy kontynuowali jej misję artystyczną.

Wśród jej studentów znaleźli się Georgia Mills Jessup, Martha Jackson Jarvis oraz David Driskell. Wszyscy oni osiągnęli później znaczące pozycje w świecie sztuki amerykańskiej.

Wykłady Jones wykraczały poza standardowy program nauczania i obejmowały współczesną sztukę afrykańską. Wykorzystywała materiały zebrane podczas własnych podróży badawczych po kontynencie afrykańskim. Jej studenci mieli dostęp do wiedzy bezpośrednio czerpanej z kontaktu z żywymi tradycjami artystycznymi Afryki.

Paryski okres życia

Stypendium umożliwiło Jones wyjazd do Paryża w 1937 roku, gdzie studiowała w prestiżowej Académie Julian. Jej prace zostały zaakceptowane do Salon de Printemps, co stanowiło ważne uznanie dla młodej artystki. Spotkania z europejskimi twórcami, w tym z Céline Tabary, wzbogaciły jej warsztat artystyczny.

Pobyt w Europie pozwolił Jones uciec od rasistowskich ograniczeń panujących w Stanach Zjednoczonych. W Paryżu mogła wystawiać swoje prace bez napotykania barier związanych z kolorem skóry. To doświadczenie głęboko wpłynęło na jej późniejsze podejście do sztuki i tożsamości.

Jones wielokrotnie wracała do Europy w kolejnych dekadach, kontynuując dialog z tamtejszymi artystami. Podróże te stały się integralną częścią jej procesu twórczego. Inspiracje czerpane z różnych kultur przeplatały się w jej pracach, tworząc unikalny styl wizualny.

Małżeństwo i haitańska inspiracja

W 1953 roku Jones poślubiła haitańskiego artystę Louisa Vergniauda Pierre-Noëla, co otworzyło nowy rozdział w jej twórczości. Haiti stało się dla niej drugim domem artystycznym obok Stanów Zjednoczonych. Kultura wyspy głęboko przeniknęła do jej prac, wprowadzając nową paletę barw i motywy.

Małżeństwo z Pierre-Noëlem przyniosło wyraźną zmianę stylistyczną w malarstwie Jones. Prace stały się bardziej ekspresjonistyczne, a kolory nabrały intensywności charakterystycznej dla sztuki karaibskiej. Haitańskie symbole religijne i folklorystyczne zaczęły przeplatać się z afrykańskimi motywami.

Jones regularnie odwiedzała Haiti i dokumentowała tamtejszą kulturę wizualną. Te doświadczenia wzbogaciły jej rozumienie diaspory afrykańskiej i połączeń między różnymi społecznościami pochodzenia afrykańskiego. Haitańskie inspiracje pozostały w jej twórczości do końca życia.

Dokumentowanie sztuki afrykańskiej

Od 1970 roku Jones prowadziła systematyczne badania współczesnej sztuki afrykańskiej w jedenastu krajach kontynentu. Odwiedziła Etiopię, Sudan, Kenię, Demokratyczną Republikę Konga, Nigerię, Benin, Ghanę, Wybrzeże Kości Słoniowej, Liberię, Sierra Leone oraz Senegal. Zebrane materiały wykorzystywała później w nauczaniu na uniwersytecie.

Dwie podróże do Afryki w latach 1968-1970 miały szczególnie silny wpływ na jej twórczość. Po powrocie jej prace zdominowały motywy afrykańskie, które łączyła z wcześniejszymi inspiracjami haitańskimi i europejskimi. Kolory stały się jeszcze bardziej żywe, a kompozycje nabrały dynamiki charakterystycznej dla sztuki afrykańskiej.

Jones dokumentowała nie tylko dzieła, ale również techniki i tradycje artystyczne poszczególnych regionów. Ta dokumentacja miała ogromne znaczenie edukacyjne dla studentów Howard University. Artystka aktywnie promowała afrykańską sztukę współczesną w amerykańskich kręgach akademickich i muzealnych.

Retrospektywy i uznanie w latach osiemdziesiątych

Lata 1980-1990 przyniosły Jones szereg dużych wystaw retrospektywnych w całych Stanach Zjednoczonych. Muzea i krytycy docenili jej wkład w rozwój afroamerykańskiego ekspresjonizmu artystycznego. Prace Jones opisywano jako niezwykle kolorowe, dynamiczne i ważne dla amerykańskiej historii sztuki.

W 1990 roku Meridian International Center w Waszyngtonie zorganizował dużą wystawę jej dorobku. Wydarzenie to potwierdziło pozycję Jones jako jednej z najważniejszych artystek swojego pokolenia. Ekspozycja przyciągnęła uwagę szerokiej publiczności i specjalistów od sztuki afroamerykańskiej.

Retrospektywa "Lois Mailou Jones: A Life in Vibrant Color" odbyła się w latach 2009-2010 w Mint Museum of Art w Charlotte. Wystawa ta, zorganizowana już po śmierci artystki, podsumowała jej siedemdziesięcioletnią karierę. Prace Jones trafiły do kolekcji najważniejszych amerykańskich muzeów.

Dziedzictwo i śmierć artystki

Jones zmarła w Waszyngtonie w 1998 roku w wieku 92 lat, pozostawiając po sobie ogromny dorobek artystyczny. Pogrzeb odbył się na Martha’s Vineyard w Oak Bluffs, miejscu związanym z jej pierwszymi sukcesami wystawienniczymi. Jej prace nadal inspirują kolejne pokolenia artystów afroamerykańskich.

Twórczość Jones łączyła elementy trzech kultur – afroamerykańskiej, haitańskiej i afrykańskiej – w spójną wizję artystyczną. Przez pół wieku pracy pedagogicznej ukształtowała dziesiątki artystów, którzy kontynuowali jej misję. Jej podejście do sztuki jako narzędzia budowania tożsamości kulturowej pozostaje aktualne.

Muzea na całym świecie posiadają w swoich zbiorach prace Jones, co świadczy o trwałości jej artystycznego przesłania. Jej życie było podróżą między kontynentami i kulturami, które łączyła w unikalny sposób na płótnie. Lois Mailou Jones pozostaje wzorem dla artystów poszukujących inspiracji w wielokulturowej tożsamości.