Odstaw pług, weź 262 zł/ha. Rolnicy szturmują dopłaty za uprawę

W ramach płatności bezpośrednich rolnik może uzyskać dodatkową dopłatę, jeśli zdecydował się na uprawę w ramach uproszczonych systemów. Ekoschemat Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi przewiduje praktykę Uproszczone systemy uprawy. Stawka w 2025 roku wynosi 262,56 zł/ha.

W tegorocznym naborze wniosków 144 437 rolników złożyło wnioski o dodatkową dopłatę za uproszczone systemy uprawy. To więcej, niż rok temu, gdy zgłosiło się 127 900 chętnych. Do każdego zadeklarowanego w takim systemie hektara otrzymają wspomniane 262,56 zł. Co muszą zrobić, żeby zostać więcej pieniędzy?

Czytaj też: Im później zbierzesz kukurydzę, tym więcej stracisz. Grozi nawet utylizacja

Praktyka Uproszczonych systemów uprawy na gruntach ornych wymaga stosowania technik uprawy konserwującej, takich jak system bezorkowy lub uprawa pasowa (strip-till). Oznacza to, że konieczne jest całkowite wyeliminowanie pługa zarówno w czasie pożniwnych, jak i przedsiewnych zabiegów uprawowych.

Kluczowym elementem tej metody jest zatrzymanie wszystkich resztek pożniwnych na powierzchni pola po zebraniu plonu głównego, tworząc warstwę mulczu. Warto zaznaczyć, że wymóg ten zostanie spełniony nawet, jeśli część tych resztek zostanie lekko wymieszana z wierzchnią warstwą gleby.

Dodatkowo, rolnik zobowiązany jest do skrupulatnego dokumentowania wszystkich wykonanych zabiegów agrotechnicznych w specjalnym rejestrze, którego formularz udostępnia Agencja.

Punkty za tę praktykę przyznawane są do powierzchni gruntów ornych, z wyjątkiem tych, na których stosuje się uprawę zerową (no-till), a także gruntów obsianych wieloletnimi trawami lub innymi zielnymi roślinami pastewnymi.

Główne zalety stosowania systemu bezorkowego (uprawa uproszczona) lub uprawy pasowej (strip-till) wynikają z minimalizacji naruszania struktury gleby. Obydwie metody przyczyniają się do zmniejszenia erozji wodnej i wietrznej, ponieważ pozostawiony na powierzchni mulcz (resztek pożniwnych) chroni glebę, redukując spływ powierzchniowy wody i poprawiając jej wsiąkanie.

Mulcz ten skutecznie ogranicza także parowanie wody, co zwiększa retencję wilgoci w glebie, co jest szczególnie cenne w okresach suszy.

Ponadto, minimalna ingerencja w glebę wspiera rozwój korzystnej mikroflory i fauny glebowej oraz przyczynia się do akumulacji węgla organicznego, co wpływa pozytywnie na żyzność i trwałość gleby. Z perspektywy ekonomicznej i operacyjnej, metody te oznaczają mniejsze zużycie paliwa oraz redukcję pracochłonności dzięki ograniczeniu liczby przejazdów maszyn.

Choć zarówno system bezorkowy, jak i uprawa pasowa należą do technik konserwujących, różnią się zakresem ingerencji w glebę:

1. System bezorkowy polega na całkowitym wyeliminowaniu pługa i zastąpieniu orki płytkimi zabiegami z wykorzystaniem narzędzi, które nie odwracają skiby (np. kultywatory, gruberzy, brony talerzowe). Charakterystyczne jest równomierne, płytkie spulchnienie całej powierzchni pola na głębokość zazwyczaj do 15-20 cm. Siew odbywa się na całej powierzchni, która została płytko wzruszona.
2. Uprawa pasowa jest bardziej precyzyjna i selektywna metoda. Polega ona na uprawie gleby jedynie w wąskich pasach (zwykle 10-30 cm szerokości) w rzędach, gdzie docelowo będzie wysiewana roślina (np. kukurydza, burak cukrowy). Przestrzenie międzyrzędzi pozostają nietknięte (z mulczem i nieuprawiane). Zabieg ten zazwyczaj łączy głębokie spulchnienie pasa siewnego (nawet do 30 cm) z jednoczesnym nawożeniem, co zapewnia roślinie idealne warunki wzrostu w strefie korzeniowej, przy jednoczesnym maksymalnym zachowaniu struktury gleby i mulczu w nieuprawianych pasach międzyrzędzi.

Oba systemy nie są wolne od wad. Stosowanie systemu bezorkowego i uprawy pasowej wiąże się ze wzrostem presji chwastów i ryzykiem nasilenia chorób oraz szkodników z powodu pozostawienia resztek pożniwnych, co często wymusza większe zużycie herbicydów.

Dodatkowo, brak głębokiej uprawy może prowadzić do powstawania zagęszczeń podpowierzchniowych i opóźniać nagrzewanie się gleby wiosną, negatywnie wpływając na wschody.

Podsumowując, system bezorkowy wpływa na całą powierzchnię pola, choć tylko płytko, podczas gdy strip-till jest znacznie bardziej lokalizowany i głębszy, ograniczając ingerencję w glebę tylko do wąskich pasów siewnych.