Praca od zaraz, ale chętnych brak. Rolnicy nie mają wyjścia

Potrzebuję pracowników od teraz, praca od zaraz - czytamy w ogłoszeniach. Rolnicy szukają pomocy przy zbiorach owoców i warzyw. Gdy pytamy, jaki jest odzew, nie mają dobrych wieści. - Ludzie nie chcą pracować, nawet przy truskawach - słyszymy. Podnoszą płace, na ile mogą, sami jednak też chcą zarobić, po to prowadzą plantacje.

Większe gospodarstwa zgłaszają się do agencji pośrednictwa pracy, by z ich pomocą znaleźć pracowników. Jednak i tu dostajemy potwierdzenie, że dostępność pracowników jest ograniczona.

Anna Dzhobolda, dyrektorka departamentu rekrutacji międzynarodowych Gremi Personal:

- W 2025 roku zapotrzebowanie na pracowników sezonowych w polskim rolnictwie pozostaje wysokie, jednak dostępność tych pracowników jest poważnie ograniczona, co powoduje kryzys kadrowy w sektorze - mówi Anna Dzhobolda, dyrektorka departamentu rekrutacji międzynarodowych Gremi Personal.

Dodaje, że rolnictwo i sadownictwo potrzebuje coraz więcej rąk do pracy, szczególnie w okresie zbiorów owoców i warzyw, trwającym od wczesnej wiosny do późnej jesieni (ok. 6-9 miesięcy).

Czytaj też: Rolnicy coraz częściej wysyłają swoje CV. Rynek przyjmuje ich z otwartymi ramionami

- W 2025 roku zapotrzebowanie na pracowników sezonowych jest o około 20% wyższe niż w roku poprzednim - wskazuje Anna Dzhobolda i zaraz zaznacza, że nie będzie tak w każdym regionie, zwłaszcza tam, gdzie straty spowodowała pogoda.

- W niektórych regionach, zwłaszcza w sadownictwie na Mazowszu, prognozowane są mniejsze zbiory z powodu strat spowodowanych przymrozkami, co może nieco obniżyć zapotrzebowanie, ale jednocześnie szacujemy, że braki pracowników mogą sięgać nawet do 30% zapotrzebowania. W sumie w sezonie letnim i jesiennym, gdy zapotrzebowanie na pracę najemną jest największe, w rolnictwie pracuje około 10 tysięcy cudzoziemców, głównie jako pomocnicy rolnika – zapotrzebowanie zawsze jest większe, z powodu rotacji. 

- Jeśli chodzi o dostępność, to przewidujemy – jak od co najmniej kilku lat, problemy z zatrudnieniem - podaje ekspertka z Gremi Personal. Zaznacza, że sytuacja na rynku pracy sezonowej jest napięta, „a pracownik na roli jest na wagę złota”.

- Występujący odczuwalny deficyt pracowników sezonowych, zarówno Polaków, jak i cudzoziemców, zwłaszcza z Ukrainy, którzy jeszcze przed wybuchem rosyjskiej wojny stanowili największą grupę w tym sektorze, spowodował, że rolnicy przekonali się już do zatrudnienia Filipińczyków i Kolumbijczyków, których zatrudnienie co roku systematycznie wzrasta.

Anna Dzhobolda tłumaczy Strefie Agro, że wzrastają oczekiwania płacowe pracowników sezonowych, przy jednoczesnym spadku ich wydajności, co dodatkowo komplikuje sytuację pracodawców. - Największą bolączką w tym sektorze jest ogromna rotacja personelu, a szybkie znalezienie pracowników „na cito” jest praktycznie niemożliwe, nawet przy podnoszeniu stawek.

- Wzrasta zainteresowanie pracownikami z krajów azjatyckich (Bangladesz, Filipiny, Indie, Kaukaz, Nepal, Turcja itp.) oraz Ameryki Południowej (Kolumbia) jednak proces ich zatrudniania i asymilacji jest trudny (szczególnie pracowników z Azji), liczymy więc na to, że różne pomysły rządu zapisane w Strategii Migracyjnej 2025-2030 na złagodzenie niedoboru pracowników przyniosą jakiś skutek, może w kolejnym sezonie. 

"Strategie pracodawców na przyciągnięcie pracowników są różne, najbardziej typowa to oczywiście podbicie stawek – w tym roku jest to wzrost stawek godzinowych nawet o 3 zł netto w porównaniu do poprzedniego roku, czyli 30,50 zł brutto".

Wraz ze zmieniającymi się wymaganiami płacowymi, rośnie presja, by zmieniać sposób rozliczania pracy. - Pracodawcy oferują nocleg i wyżywienie podczas pracy, które stają się standardem w branży, już nie są żadnym „benefitem”. Coraz rzadziej też stosowane jest rozliczenie akordowe (płatność od zebranych kilogramów), które jest mniej atrakcyjne dla pracowników.

Swoim spojrzeniem na rynek pracy sezonowej w obszarze rolnictwa dzieli się ze Strefą Agro także Mateusz Żydek z Randstad.

- W tym roku obserwujemy wyraźny spadek liczby ofert pracy sezonowej – o blisko połowę w porównaniu z rokiem ubiegłym. Dotyczy to całego rynku pracy dorywczej, w tym takich sektorów jak przemysł, handel, logistyka, gastronomia czy turystyka. Może to oznaczać potencjalnie większą dostępność pracowników gotowych podjąć sezonowe zajęcia również w rolnictwie - wskazuje.

Z obserwacji agencji zatrudnienia wynika, że jednocześnie pracodawcy rolni także rzadziej zgłaszają zapotrzebowanie na pracowników sezonowych niż w poprzednich latach.

- Wpływają na to rosnące koszty zatrudnienia oraz doświadczenia z poprzednich sezonów, kiedy wielu właścicieli gospodarstw borykało się z niedoborem rąk do pracy. Część z nich wraca więc do tradycyjnych sposobów organizacji zbiorów – angażując rodzinę, sąsiadów lub samodzielnie wykonując prace w polu, zwłaszcza gdy mówimy o mniejszy areałach. Widzimy też, że te osoby podejmują się sezonowych zadań rolniczych w ramach urlopu w swoim podstawowym miejscu zatrudnienia.

Mateusz Żydek zwraca uwagę na pracowników z zagranicy, którzy nadal są obecni w rolnictwie, ale najczęściej są to osoby już przebywające w Polsce, pracujące np. w przemyśle i traktujące prace sezonowe jako sposób na dodatkowy zarobek.

- Znacznie trudniej jest natomiast pozyskać osoby, które przyjeżdżałyby do Polski wyłącznie na czas zbiorów, jak miało to miejsce w poprzednich latach, zwłaszcza w przypadku obywateli Ukrainy.

Specjalista zauważa, że mimo to zauważalna jest rosnąca skłonność do podejmowania dorywczych zajęć – zwłaszcza latem – by dorobić do podstawowej pensji. Wzrost kosztów życia sprawia, że coraz więcej osób rozważa sezonową pracę w rolnictwie jako realną opcję dodatkowego dochodu.

- Jeśli chodzi o wynagrodzenie – sezonowe prace pozwalają obecnie osiągnąć miesięczny dochód na poziomie płacy minimalnej. W szczycie sezonu, przy intensywnych zbiorach, stawki godzinowe mogą sięgać nawet 45 zł brutto. Obecnie najwięcej ofert dotyczy zbiorów truskawek i pieczarek, ale zaczynają pojawiać się również ogłoszenia dotyczące malin i pomidorów.

Choć zapotrzebowanie na pracowników sezonowych w rolnictwie nieco spadło, agencja nadal obserwuje niedobory kadrowe – zwłaszcza w szczycie sezonu. - Sytuacja może być jednak nieco łatwiejsza niż w ubiegłych latach, dzięki większej dostępności osób szukających możliwości dorobienia latem - dodaje Mateusz Żydek.