Słowianie Połabscy. Ich walka o niepodległość stała się legendarna

Okoliczności legendarnej bitwy

W połowie XI wieku Cesarstwo Niemieckie było u szczytu swojej potęgi. Cesarz Henryk III trzymał w ryzach książąt Rzeszy, podporządkował sobie Czechy i Węgry, a teraz kierował wzrok na kolejne cele. Jednym z nich byli Słowianie Połabscy – niezależne, pogańskie plemiona, które od lat stanowiły problem dla Niemców.

Największą siłą byli Wieleci, znani też jako Lucice. Tworzyli luźny związek plemienny, który przez dekady skutecznie odpierał niemieckie ataki. Ich wojowniczość była legendarna, a opór wobec chrystianizacji – nieugięty. Niemcy traktowali ich jak barbarzyńców, ale dla wielu Słowian byli symbolem wolności.

W 1055 roku Wieleci znów się zbuntowali. Ich wojownicy przekroczyli Łabę i splądrowali kilka niemieckich osad. Cesarz Henryk III, zajęty w tym czasie sprawami Włoch, wysłał do walki swoich zaufanych dowódców – margrabiego Wilhelma i grafa Dytryka z Katlenburga.

Ci dwaj niemieccy wodzowie mieli prosty plan: wkroczyć na ziemie wieleckie, zdobyć jeden z ich grodów i ukarać buntowników. Nie spodziewali się jednak, że zamiast pogonić Słowian do lasów, sami staną się zwierzyną!

Bitwa pod Przecławą (1056)

10 września 1056 roku niemiecka armia wkroczyła na ziemie wieleckie. Wilhelm i Dytryk kierowali się ku grodowi Przecława, gdzie spodziewali się natknąć na główne siły Słowian.

Nie wiedzieli, że zostali wciągnięci w pułapkę. Wieleci wykorzystali znajomość terenu i otoczyli niemieckie wojsko w pobliżu rzeki. Gdy rozpoczęła się bitwa, Niemcy szybko zorientowali się, że są w beznadziejnej sytuacji.

• Nie mogli się wycofać – rzeka odcinała im drogę odwrotu.
• Nie mogli przegrupować sił – Słowianie atakowali ich z kilku stron jednocześnie.
• Nie mogli liczyć na posiłki – to miała być szybka kampania, więc nie zadbano o zaplecze.

Walka szybko przerodziła się w rzeź. Sasi, osaczeni i zdezorientowani, zaczęli wpadać w panikę. Wódz Wilhem padł w pierwszych chwilach starcia. Chwilę później śmierć poniósł również Dytryk. Pozbawiona dowództwa armia niemiecka zaczęła się rozpadać.

Ci, którzy próbowali walczyć, ginęli na miejscu. Ci natomiast, którzy rzucili się do ucieczki, utonęli w zimnych nurtach Łaby.

Bitwa pod Przecławą zakończyła się całkowitą klęską Niemców.

Skutki zwycięskiej batalii

wieści o katastrofie dotarły do cesarza, Henryk III przebywał we Włoszech. Według niektórych przekazów, wiadomość o klęsce była dla niego tak szokująca, że doznał wylewu. Niespełna miesiąc po bitwie, 5 października 1056 roku, cesarz zmarł.

Oczywiście, trudno stwierdzić, czy klęska pod Przecławą rzeczywiście przyspieszyła śmierć imperatora. Ale jedno jest pewne – ta porażka wstrząsnęła niemieckim dworem. Wieleci natomiast pokazali, że nawet potężne Cesarstwo Niemieckie nie jest w stanie ich ujarzmić.

Niestety, triumf Wieletów był krótkotrwały. W następnych dekadach ich związek plemienny pogrążył się w wewnętrznych konfliktach. A gdy w 1068 roku Niemcy zdobyli Radogoszcz – najświętsze miejsce Połabian – było jasne, że ich czas dobiega końca.

Literatura uzupełniająca:

·       Babij P., Wojskowość Słowian Połabskich, t. 2, Wrocław 2021.

·       Barkowski R. F., Bitwy Słowian, Warszawa 2018.