Święty czy tyran? Mroczna prawda o Karolu Wielkim

Sasi – lud nieujarzmiony

Sasi byli ludem wojowniczym, doskonale przystosowanym do walki w leśnych ostępach i bagnach. Nie uznawali zwierzchności jednego władcy. Żyli w niezależnych plemionach, które jednoczyły się jedynie w obliczu zagrożenia. I to właśnie czyniło ich tak trudnym przeciwnikiem!

Frankowie zdawali sobie wprawdzie z tego sprawę, ale mimo wszystko postanowili zaryzykować. Ich pierwsza wyprawa na Sasów pod wodzą Karola Wielkiego odbyła się już w 772 roku. Zniszczono wówczas twierdzę Eresburg, a na dokładkę zrównano z ziemią święty pień Irminsul, który był dla pogan symbolem boskiej mocy. Jednak to, co miało złamać opór zaatakowanych, wzbudziło w nich jeszcze większą wściekłość.

Sasi nie byli jednak tylko prymitywnymi wojownikami. Ich społeczeństwo miało strukturę, a plemiona zarządzane były przez starszyznę, która potrafiła sprawnie organizować opór.

Wojownicy sascy stosowali taktykę partyzancką, atakowali z zaskoczenia i unikali bezpośrednich bitew z przeważającymi siłami Franków. To dawało im przewagę, ale jednocześnie nie pozwalało na zdobycie trwałej kontroli nad własnym krajem.

Trzydzieści lat buntu

Sasi nie zamierzali łatwo oddawać skóry. Karol Wielki mógł zajmować ich grody, palić wsie i siłą nawracać na chrześcijaństwo, ale to nie działało. Każdy jego odwrót oznaczał nowy bunt.

I wtedy na arenie dziejowej pojawił się Widukind. Charyzmatyczny, odważny, pełen nienawiści do Franków. To on poprowadził Sasów do dalszej walki.

Widukind stosował bardzo prostą taktykę. Zabić i zniknąć. Spalić frankijskie osady, napaść na konwój, zgładzić namiestnika królewskiego i rozpłynąć się w lasach.

Karol Wielki próbował wprawdzie dopaść Widukinda, ale ten był całkowicie nieuchwytny. Kiedy miarka się przebrała, król Franków zorganizował wielką wyprawę na Saksonię w 782 roku. Podczas tej wyprawy Karol kazał zgładzić 4500 saskich wojowników na specjalnym sądzie w Verdun!

Podbój Saksonii przez Karola Wielkiego

To co miało teoretycznie zdusić opór Sasów, tylko ich dodatkowo rozzłościło, skłaniając do dalszego trwania w defensywie. Widukind uderzał, wycofywał się, atakował ponownie.

Dopiero po kilku latach Widukind uznał, że nie ma szans. W 785 roku skapitulował i… przyjął chrzest. Dla Karola to był triumf. W jego oczach oznaczało to, że Sasi w końcu się poddali.

Ale poddali się tylko częściowo. Karol nie zamierzał zostawiać niczego przypadkowi. Wprowadził prawo, które nie zostawiało złudzeń: odmowa chrztu równała się karze śmierci. Zakazano pogańskich rytuałów. Każdy musiał chodzić do kościoła. Ci, którzy się buntowali, byli siłą przesiedlani w głąb imperium. Na ich miejsce sprowadzano lojalnych chrześcijan.

Karol Wielki wprowadził też system nadzorczy. Jego namiestnicy kontrolowali życie codzienne Sasów, pilnowali przestrzegania chrześcijańskich zasad i tłumili najmniejsze oznaki oporu. Saksonia miała stać się integralną częścią imperium. Nie było miejsca na kompromisy.

Skutki wojen saskich

Podbój Saksonii przez Karola Wielkiego zmienił wszystko. Ich kultura została zniszczona, ich religia zakazana, a ziemie podzielone na hrabstwa zarządzane przez Franków.

Karol Wielki wygrał, ale jego metody nie zasługiwały na uznanie. Przemoc, brutalność, egzekucje, przymusowe nawracanie. Władca Franków miał na swoich dłoniach krew tysięcy ludzi, którzy nigdy nie chcieli być częścią jego świata.

Dziś Saksonia jest częścią Niemiec. Ale ślady tamtej walki można znaleźć do dziś. W legendach, nazwach miejscowości, w dawnych opowieściach o Widukindzie – bohaterze, który walczył do samego końca. I choć Karol wygrał, to w pamięci ludzi Widukind pozostaje symbolem nieugiętej walki o wolność.

Wybrana bibliografia:

·       Polek K., Wojna saska Karola Wielkiego i jej konsekwencje, "Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis" 6 (2007).

·       Wies E. W., Karol Wielki, przekł. M. Skalska, Warszawa 1996.