Tak wyglądała turystyczna perła Beskidów 25 lat temu. Góra Żar i Międzybrodzie Bialskie na zdjęciach legendy śląskiej fotografii. Zobaczcie

Z pozoru niepozorna, Góra Żar oferuje jedne z najpiękniejszych panoram w całym regionie. Ze szczytu rozciąga się widok na Jezioro Międzybrodzkie i Żywieckie, Kotlinę Żywiecką, Beskid Żywiecki, a przy sprzyjającej pogodzie – nawet na Tatry. Już przed II wojną światową przyciągała miłośników pieszych wycieczek, a w czasach PRL-u – szybowników i żołnierzy, bo właśnie tu działało wojskowe szybowisko.

Choć dla wielu Góra Żar to dziś atrakcja turystyczna, jej historia nierozerwalnie związana jest z wielkim projektem energetycznym epoki PRL-u. W latach 70. XX wieku w jej wnętrzu wydrążono sztolnie i hale – powstała tu bowiem największa w Polsce elektrownia szczytowo-pompowa – Porąbka-Żar.

Jej działanie polega na pompowaniu wody ze zbiornika dolnego do zbiornika szczytowego w czasie nadwyżki energii (np. w nocy), a następnie – w czasie zwiększonego zapotrzebowania – spuszczaniu jej w dół, by napędzała turbiny. Co ciekawe, zbiornik górny znajduje się na samym szczycie góry, ma kształt elipsy i może pomieścić ponad dwa miliony metrów sześciennych wody. Wnętrze góry kryje podziemną elektrownię i system tuneli, do których prowadzi droga serwisowa dostępna tylko dla pracowników.

Dziś elektrownia nadal działa i można ją częściowo zwiedzać – organizowane są specjalne wycieczki do podziemnych hal maszyn.

W 2004 roku na Górze Żar otwarto kolej linowo-terenową, którą wielu turystów myli z nowoczesną konstrukcją. Tymczasem wagony tej kolejki wcześniej służyły... na Gubałówce! Po modernizacji trafiły na Górę Żar, gdzie dziś przewożą tysiące osób rocznie – zarówno latem, jak i zimą.

To kolej unikatowa – działa na zasadzie przeciwwagi: jeden wagon wjeżdża, drugi zjeżdża, a system napędzany jest liną. Dzięki niej na szczyt można dotrzeć szybko i komfortowo, nawet z małymi dziećmi.

Góra Żar to również centrum sportów ekstremalnych. Jest jednym z najlepszych w Polsce startowisk dla paralotniarzy i szybowców – odbywają się tu zawody, kursy i loty widokowe. Uwaga, szybowcami lata się tam od...100 lat!

Na rodziny czeka letni tor saneczkowy, tarasy widokowe, kawiarnie i ścieżki spacerowe wokół zbiornika szczytowego.

Pochodzenie nazwy "Żar" nie jest do końca jasne. Jedna z hipotez mówi, że wywodzi się od słowa „żarzyć się” – czyli błyszczeć, płonąć – co może nawiązywać do efektownych zachodów słońca, jakie podziwiać można ze szczytu. Inna teoria mówi o wypalaniu lasów na potrzeby dawnych wypasów i osadnictwa.

Dla mieszkańców regionu to symbol i punkt orientacyjny. Dla turystów – odkrycie, które często zaskakuje bardziej niż niejeden tatrzański szczyt.