W tych małopolskich miastach mieszka najmniej ludzi. Nawet mniej niż tysiąc. To małopolskie miasto znalazło się w krajowym TOP 5
Mniej niż tysiąc mieszkańców i status miasta? W Małopolsce to możliwe!
Kiedy miasto staje się "mikro". Oto najmniejsze miasta w Małopolsce
Choć większość z nas myśli o miastach jako zbiorowiskach kilkunastu, kilkudziesięciu czy nawet kilkuset tysięcy ludzi, w Małopolsce znajdziemy przypadki zupełnego przeciwieństwa, czyli miast, w których liczba mieszkańców nie przekracza nawet tysiąca. I co ciekawe: jedno z takich "mikromiast" znalazło się w ogólnopolskim TOP 5 najmniejszych miast według ranking przygotowanym przez portal polskawliczbach, który swoje dane opiera na danych z GUS. (stan na 2024 rok).
Co ciekawe, w Małopolsce znajdują się wsie, z większą liczbą mieszkańców niż niektórych miastach regionu. Przykładem takiej wsi jest wieś Zielonki gdzie bez osiedla mieszka 6 540 osób (stan na grudzień 2024 rok), co tym samym czyni ją jedną z wsi w Małopolsce z największą liczbą mieszkańców.
Kiedy wieś staje się miastem, czyli jakie warunki trzeba spełnić, by zyskać prawa miejskie?
W Polsce nadanie statusu miasta to nie tylko kwestia nazwy, to też formalna decyzja administracyjna, która musi być poprzedzona spełnieniem kilku ważnych warunków. Choć dziś nie ma jednego magicznego przepisu, który automatycznie zmienia wieś w miasto, to Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA) oraz Rada Ministrów kierują się jasno określonymi wytycznymi.
- Odpowiednia liczba mieszkańców
Podstawowym kryterium jest liczba ludności. Zazwyczaj przyjmuje się, że miejscowość powinna liczyć co najmniej 2 000 mieszkańców. Nie jest to jednak sztywny wymóg - w wyjątkowych przypadkach prawa miejskie mogą otrzymać także mniejsze miejscowości, jeśli spełniają inne warunki (tak jak stało się to w przypadku kilku małych miast w Małopolsce).
- Miejski charakter zabudowy
Miasto powinno wyglądać jak miasto. Oznacza to, że musi mieć zwarty układ urbanistyczny, rynek lub centrum miejscowości, ulice, place i zabudowę charakterystyczną dla miejskiego środowiska. Rozproszone domy jednorodzinne, typowe dla wsi, to za mało.
- Miejski styl życia i gospodarki
Status miasta nie oznacza tylko domów i ulic - ważna jest też miejska struktura społeczno-gospodarcza. Oznacza to, że większość mieszkańców powinna utrzymywać się z działalności pozarolniczej: przemysłu, usług, handlu czy pracy biurowej. W miejscowościach, gdzie głównym źródłem dochodu nadal jest rolnictwo, uzyskanie praw miejskich może być trudniejsze.
- Odpowiednia infrastruktura i instytucje
Kandydat na miasto powinien mieć dobrze rozwiniętą infrastrukturę techniczną i społeczną: sieć wodociągową i kanalizacyjną, szkoły, przedszkola, dostęp do służby zdrowia czy transport publiczny. Ważna jest też obecność instytucji publicznych i samorządowych, które świadczą o miejskim charakterze miejscowości.
- Wola mieszkańców
Przed nadaniem praw miejskich przeprowadza się konsultacje społeczne. Mieszkańcy muszą wyrazić poparcie dla takiej zmiany a bez ich zgody proces zazwyczaj się nie powiedzie. To ważne, bo status miasta oznacza także zmiany organizacyjne, administracyjne i finansow.
Ludność w polskich miastach. Co mówią statystyki?
W Polsce, według GUS, obserwujemy od lat trend spadku liczby mieszkańców. W 2024 roku populacja kraju zmniejszyła się o ok. 147 tys. osób w porównaniu z rokiem poprzednim, co potwierdza wieloletni ujemny przyrost naturalny. W miastach natomiast często problem jest widoczny jeszcze wyraźniej - migracje wewnętrzne, odpływ młodych, starzejące się społeczeństwo czy zmiany ekonomiczne sprawiają, że wiele ośrodków traci mieszkańców.
W województwie małopolskim mieszka 3 429 685 osób (stan na 2024 r.). W miastach regionu mieszka mniej więcej połowa populacji województwa, ale rozkład jest mocno nierówny: dominują duże ośrodki, a wiele małych miasteczek boryka się z dramatycznym spadkiem liczby mieszkańców.
Dlaczego miasta tracą mieszkańców?
- Migracje do większych ośrodków
Młodzi ludzie często wyjeżdżają za pracą, nauką lub perspektywami, które oferują miasta wojewódzkie i metropolie. Małe miasta mają zwykle ograniczony rynek pracy, mniej możliwości rozwoju. - Ujemny przyrost naturalny i starzenie się społeczeństwa
W całym kraju obserwujemy, że liczba zgonów przewyższa liczbę urodzeń. W mniejszych miejscowościach ten efekt uwidacznia się szybciej, bo struktura wiekowa jest mniej korzystna - mniej młodych rodzin, więcej seniorów. - Słabsza infrastruktura i usługi
Podstawowe usługi (jak służba zdrowia, szkoły, transport publiczny) bywają trudne do utrzymania dla małych ośrodków. Brak dostępu do atrakcji kulturalnych czy brak nowoczesnej infrastruktury może zniechęcać nowych mieszkańców i napędzać odpływ. - Procesy suburbanizacji i rozlewanie się osadnictwa
Paradoksalnie, rozwój stref podmiejskich i osiedli wokół wielkich miast może "przykrywać" małe miasta - część mieszkańców wybiera mieszkanie bliżej natury, ale niekoniecznie w obrębie dotychczasowych miast, co prowadzi do marginalizacji tych najsłabszych.
