WF po nowemu. Koniec z nudnymi lekcjami?

"Głównym celem zajęć wychowania fizycznego jest kształtowanie całożyciowej potrzeby podejmowania aktywności fizycznej, w tym także na świeżym powietrzu, rozwój sprawności fizycznej i świadomej postawy prozdrowotnej. Wychowanie fizyczne umożliwia uczniom poznawanie różnorodnych form aktywności fizycznej, rozwijanie pasji sportowych oraz kształtowanie umiejętności społecznych, takich jak współpraca, odpowiedzialność, uczciwość i poszanowanie godności innych, oraz postawy troski o środowisko naturalne, w tym podejmowanie działań zgodnych z zasadami zrównoważonego rozwoju" - zapisano w podstawie programowej.

Zaznaczono w niej, że wychowanie fizyczne to proces złożony, wieloetapowy i interdyscyplinarny, integrujący wiedzę z zakresu nauk o zdrowiu, psychologii, pedagogiki, socjologii oraz nauk przyrodniczych. "Takie podejście pozwala uczniom nie tylko rozwijać sprawność fizyczną, ale także lepiej rozumieć wpływ aktywności fizycznej na zdrowie w wymiarze fizycznym, psychicznym, społecznym oraz środowiskowym" - zaznaczono. Wyjaśniono, że celem jest kształtowanie u uczniów kompetencji umożliwiających świadome zarządzanie własną sprawnością oraz efektywne wykorzystywanie aktywności fizycznej w codziennym życiu, a aby ten proces był skuteczny, treści i formy aktywności fizycznej powinny uwzględniać wiek oraz możliwości psychofizyczne uczniów, a także uwarunkowania środowiskowe i sytuację życiową uczniów.

Zgodnie z założeniami WF ma interdyscyplinarny charakter i elastyczny program, tak by łączył się z innymi obszarami edukacji, takimi jak edukacja zdrowotna, edukacja dla bezpieczeństwa, a także edukacja proekologiczna czy kulturalna.

Podstawa odwołuje się do następujących założeń: paradygmatu zdrowotnego i jakości życia, w tym planowania, monitorowania oraz oceny aktywności i sprawności fizycznej; edukacji włączającej oraz zasad sprawiedliwości społecznej, polegających na tworzeniu równych szans uczestnictwa w zajęciach dla wszystkich uczniów; edukacji w terenie, wzmacnianiu odporności psychofizycznej oraz kształtowaniu prozdrowotnych i proekologicznych postaw uczniów; edukacji dla zrównoważonego rozwoju, uwzględniającej działania na rzecz środowiska naturalnego i promującej formy aktywności fizycznej przyjaznej środowisku; paradygmatu cyfrowego i technologicznego, zakładającego świadome i bezpieczne wykorzystywanie nowoczesnych technologii wspierających rozwój fizyczny, zdrowotny i edukacyjny.

W podstawie wskazano, że w klasach I-III szkoły podstawowej proces edukacji opiera się na zaspokojeniu podstawowych potrzeb dzieci, z których jedną z najważniejszych jest potrzeba ruchu, dlatego dla zabezpieczenia zdrowego rozwoju, zajęcia ruchowe odbywają się każdego dnia jako element kształcenia zintegrowanego. Podkreślono, że w klasach I-III wiele zajęć, w tym ruchowych, nauczyciel ma organizować na świeżym powietrzu oraz by co najmniej jedna godzina zajęć wychowania fizycznego w tygodniu odbywała się w sali gimnastycznej z dostępem do sprzętów sportowych.

W klasach I-III szkoły podstawowej nowa podstawa programowa wychowania fizycznego przewiduje również obowiązek przeprowadzenia w każdej klasie testów sprawnościowych (analogicznych jak dotychczas w przypadku uczniów klas IV-VIII szkół podstawowych i ponadpodstawowych).

Maja być one przeprowadzane w każdym roku szkolnym w okresie od lutego do kwietnia. Przeprowadzi je nauczyciel WF. Obejmują one: bieg wahadłowy 10 razy po 5 metrów (służący pomiarowi zdolności szybkościowo-siłowo-koordynacyjnych), 20-metrowy wytrzymałościowy bieg wahadłowy (służący pomiarowi zdolności wytrzymałościowych w biegu), podpór leżąc przodem na przedramionach, tzw. deska (służący pomiarowi zdolności siłowo-wytrzymałościowych całego ciała), skok w dal z miejsca (służący pomiarowi skoczności i siły).

W podstawie zwrócono uwagę na rozróżnienie pojęć "diagnozowanie" i "ocenianie". "Pomiary sprawności fizycznej powinny być wykorzystywane wyłącznie do wskazania mocnych i słabych stron sprawności fizycznej ucznia w celu planowania dalszego jej rozwoju" - zaznaczono.

W opisie testów sprawnościowych dla starszych uczniów dodano, że wyniki testów nie mogą wpływać na oceny z wychowania fizycznego.

Wskazano, że zajęcia wychowania fizycznego dla uczniów klas IV-VIII szkół podstawowych są realizowane w formie: zajęć klasowo-lekcyjnych i zajęć do wyboru przez uczniów: zajęć sportowych, zajęć rekreacyjno-zdrowotnych, zajęć tanecznych lub aktywnej turystyki.

Szkoła ma zapewnić uczniom dostęp do odpowiednich przestrzeni do zajęć wychowania fizycznego (np. sali gimnastycznej, boiska szkolnego, przestrzeni rekreacyjnych) oraz pomocy dydaktycznych (np. sprzętu sportowego, przyborów gimnastycznych). Tak jak w przypadku uczniów młodszych zaleca się, aby zajęcia jak najczęściej odbywały się na świeżym powietrzu, niezależnie od pory roku, oraz aby w ich realizacji wykorzystywano również zewnętrzne obiekty sportowe (np. pływalnie, lodowiska, hale sportowe).

"Zajęcia powinny obejmować różnorodne formy aktywności fizycznej, dostosowane do wieku, zainteresowań, stanu zdrowia i poziomu sprawności fizycznej uczniów, aby każdy mógł znaleźć formę aktywności odpowiednią dla siebie" - zaleca podstawa.

Ponadto, w przypadku klas VII-VIII szkoły podstawowej podstawa programowa wychowania fizycznego obejmuje fakultatywny dział umożliwiający zapoznanie z ćwiczeniami, które są stosowane w trakcie rekrutacji do służb mundurowych i innych zawodów, w których wymagana jest wysoka sprawność fizyczna.

W szkołach ponadpodstawowych dział ten będzie obowiązkowy dla wszystkich uczniów.

Jesienią ubiegłego roku ministra edukacji Barbara Nowacka i ówczesny minister sportu Sławomir Nitras przedstawili wyniki przeprowadzonych wiosną po raz pierwszy powszechnych testów sprawnościowych uczniów klas IV-VIII szkół podstawowych i szkół ponadpodstawowych. Pokazały one m.in., że kompetencje ruchowe uczniów są gorsze niż 15-20 lat temu oraz, że do pewnego wieku sprawność uczniów rośnie, później zarówno u dziewcząt jak i chłopców jest regres. W przypadku skoku w dal wyniki pogarszają się ok. 18. roku życia. W beep-test u dziewcząt sprawność maleje od 13. roku życia, a u chłopców od 16. roku życia, w teście plank - u dziewcząt od 10. roku życia, a u chłopców od 18. roku życia, w biegu wahadłowym od ok. 15-16. roku życia.