Wielkopolska: Możesz nie dożyć wydania decyzji! NIK miażdży w swoim raporcie. Chodzi o orzeczenia o niepełnosprawności
Nie łatwo jest osobie z niepełnosprawnością w Wielkopolsce
Najwyższa Izba Kontroli skontrolowała działalność czterech jednostek działających na terenie Wielkopolski, których zadaniem jest między innymi wydawanie orzeczeń o stopniu niepełnosprawności. Kontrolerzy przyjrzeli się pracy zespołom do spraw orzekania o niepełnosprawności działających przy:
- Starostwie Powiatowym w Wolsztynie,
- Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie we Wrześni,
- Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Wągrowcu,
- Wielkopolskim Urzędzie Wojewódzkim w Poznaniu (w jego strukturze funkcjonował Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Województwie Wielkopolskim).
Czytaj także: "Wiele ludzi poumierało, bo się nie doczekało". Osoby z niepełnosprawnością czekają nawet rok na wizytę poznańskich urzędników
- Celem kontroli było zbadanie prawidłowości orzekania o niepełnosprawności, ustalania zakresu niezbędnego wsparcia oraz zapewnienia dostępności usług publicznych dla osób ze szczególnymi potrzebami. Okres objęty kontrolą obejmował lata 2023-2024 - czytamy w komunikacie pokontrolnym.
Brakuje specjalistów. W orzeczeniach są błędy
W wyniku kontroli stwierdzono, że we wszystkich zespołach brakuje wystarczającej liczby lekarzy mogących orzekać w dziedzinach medycyny, których orzeczenia o niepoprawności dotyczą najczęściej. Nie wszędzie w zespołach pracowali psychiatrzy i otolaryngolodzy. Większość zespołów borykała się także z brakiem okulistów, neurologów, pediatrów i ortopedów. Powodem maja być zbyt niskie zarobki.
- Doprowadziło to do sytuacji, w której orzeczenia były często wydawane przez lekarzy o specjalnościach niezwiązanych z konkretnymi schorzeniami pacjentów. To mogło prowadzić do błędnych decyzji, które nie uwzględniały specyfiki niektórych rzadkich czy przewlekłych chorób - zwracają uwagę kontrolerzy.
Błędnie były formułowane także uzasadnienia orzeczeń. Pisano je w sposób lakoniczny, nieprecyzyjny i ogólnikowy. To utrudniało skuteczne odwoływanie się od decyzji. Godzi to w zasady informowania stron oraz jawności i przejrzystości w postępowaniach administracyjnych. Stwierdzono także przypadki nierzetelnego sporządzania przez lekarzy ocen stanu zdrowia osób ubiegających się o orzeczenie. Brakowało w nich rokowań przebiegu choroby.
Możesz nie dożyć wydania decyzji!
Kontrolerzy stwierdzili także znaczne przekroczenia czasu oczekiwania na ustalenie poziomu potrzebnego wsparcia dla poszczególnych osób z niepełnosprawnością. Z 37 tys. wniosków złożonych w 2024 roku rozpatrzono raptem jedną czwartą! W przypadku blisko 70 proc. wniosków oczekujących w kolejce upłynął ustawowy, trzymiesięczny termin na wydanie decyzji.
- Powodem tych opóźnień była niewystarczająca liczba specjalistów, którzy byliby w stanie rozpatrzyć wszystkie wnioski w terminie. Jednocześnie opóźnienia takie sprawiały, że osoby wymagające pomocy przez długi czas pozostawały bez wsparcia. W skrajnych przypadkach schorowani pacjenci mogli nawet nie doczekać wydania decyzji - gorzko zauważyli kontrolerzy.
Nie dasz rady złożyć wniosku. Za to możesz spłonąć
Dodatkowo część zespołów zawierało w formularzach wniosków klauzule oświadczeń, które nigdy nie powinny się tam znaleźć. Żadna z kontrolowanych jednostek nie spełniła wszystkich minimalnych wymagań dotyczących dostępności architektonicznej, cyfrowej oraz informacyjno-komunikacyjnej.
- Takie bariery mogą sprawić, że niektóre osoby nie będą w stanie złożyć wniosku lub dotrzeć na komisję, co uniemożliwi wydanie dla nich stosownego orzeczenia. Osoby z ograniczeniami mogą być także zmuszone do angażowania rodziny, znajomych lub asystentów, by złożyć wniosek lub dostać się na komisję, co generuje dodatkowe koszty i stres - grzmią kontrolerzy.
Nie zadbano nawet o procedury ewakuacji osób z niepełnosprawnościami w przypadku chociażby pożaru, czy innego zagrożenia. Brakowało też sygnalizacji świetlnej i dźwiękowej informującej o ewakuacji a także informacji dotykowej o jej kierunku.
- Brak takich rozwiązań naraża osoby z ograniczeniem mobilności czy percepcji na poważne niebezpieczeństwo i w praktyce może oznaczać dla nich brak realnej możliwości opuszczenia budynku w sytuacji kryzysowej - czytamy w raporcie.
NIK wystosowała szereg zaleceń dla kontrolowanych jednostek. W szczególności zwrócono uwagę na konieczność pozyskania lekarzy specjalistów, poprawy jakości uzasadnień orzeczeń, dostosowania wzorów wniosków do obowiązujących przepisów, wzmocnienia nadzoru nad powiatowymi zespołami, zapewnienia odpowiednich warunków do sprawnego rozpatrywania wniosków o ustalenie poziomu potrzeby wsparcia oraz zapewnienie dostępności dla osób ze szczególnymi potrzebami.
