Wygląda jak skorpion. Spotkasz go w domu

Pierwsze spotkanie z zaleszczotkiem bywa dość przerażające. We własnym domu stajemy oko w oko ze stworzeniem, które najbardziej przypomina... skorpiona. Może budzić też skojarzenia z krabem lub rakiem, ewentualnie kleszczem. I właśnie najczęściej pod takimi hasłami próbujemy go szukać "owad jak skorpion", "owad jak krab", albo "kleszcz z kleszczami". Dość szybko można znaleźć odpowiedź, że to zaleszczotek książkowy, czyli zaleszczotek pospolity.

Przede wszystkim zaleszczotek nie jest owadem, tylko pajęczakiem. Wyglądem rzeczywiście przypomina skorpiona - ich rząd po łacinie nazywa się pseudoskorpion (pseudoscorpiones), ta nazwa funkcjonuje też po angielsku. W polskiej przedwojennej literaturze był opisywany jako "skorpion książkowy".

Spotykany w domach zaleszczotek książkowy (pospolity) ma jajowaty, spłaszczony, prążkowany odwłok, ale nie ma na nim kolca jadowego. Porusza się na ośmiu odnóżach krocznych, jak każdy szanujący się pajęczak. Tym, co zwraca uwagę są masywne i duże - w stosunku do rozmiarów ciała - tzw. nogogłaszczki, wysunięte do przodu i zakończone szczypcami. Na ich końcu znajduje się gruczoł jadowy.

Pomimo że zaleszczotek jest drapieżnikiem, w dodatku jadowitym, dla ludzi jest absolutnie niegroźny. Jad służy mu wyłącznie do paraliżowania maleńkich ofiar, na które poluje. Człowiekowi nie może zrobić żadnej krzywdy, nie jest też tym zainteresowany. Ludzkiej skóry nie są w stanie uszkodzić. Zaleszczotki są nieduże - mają kilka milimetrów długości (zwykle ok. 4 mm), a polują na stworzenia dla nas niemal niedostrzegalne. I tu dochodzimy do pożytków z zaleszczotka, również w domu.

Zaleszczotki polują głównie na roztocza i inne maleńkie organizmy, jak skoczogonki oraz niewielkie owady. W domu można go spotkać głównie w szafach lub w książkach, szczególnie starszych. Zaleszczotki są uważane za przyjaciół amatorów książek, bo żywią się m.in. szkodnikami papieru. Ale wyjadają również inne stawonogi i owady, w tym muszki owocówki czy młode larwy moli odzieżowych.

Zaleszczotki doceniają też pszczelarze, bo te pajęczaki polują na szkodniki powodujące groźną chorobę pszczół - warrozę.

Zaleszczotki prowadzą dość skryty tryb życia i najczęściej są w ogóle niezauważalne. W naturze występują w leśnej ściółce, pod korą drzew lub kamieniami i w różnych innych ciemnych zakamarkach.

A skąd się biorą zaleszczotki w domu? Najczęściej przylatują. Choć same nie latają, podróżują na owadach - uczepione odnóża na przykład much (oficjalnie takie wykorzystanie owadów do podwózki nazywa się forezą). I między innymi wraz z nimi trafiają do domów.

Najlepiej wcale. Zaleszczotków nie trzeba zwalczać, bo jak wspomniałam - dla ludzi się niegroźne, a wyjadają uciążliwe, choć często niedostrzegalne dla nas roztocza i owady.

W mediach społecznościowych, na fanpejdżach związanych z przyrodą, najczęstsze komentarze dotyczące obecności zaleszczotka w domu to:

• Szczęściara z ciebie, zaleszczotki to jedne z naszych najlepszych sojuszników w walce ze szkodnikami domowymi (w odpowiedzi na post o znalezieniu zaleszczotka w domu)
• Kiler na roztocza
• Bohater, na którego nie zasługujemy
• Mały, ale zuch

W Polsce, poza zaleszczotkiem książkowym (Chelifer cancroides), występuje ok. 40 gatunków zaleszczotków. Na całym świecie jest ich znacznie więcej, bo około 2500, najwięcej występuje ich w tropikach.