Hormonalna terapia menopauzy. Kto naprawdę nie może jej stosować?

Hormonalna terapia menopauzalna (HTM) jest obecnie najskuteczniejszą metodą łagodzenia objawów menopauzy i poprawy jakości życia kobiet w tym okresie.

HTM stosuje się u kobiet, u których występują następujące problemy lub stany:

• umiarkowane lub nasilone objawy naczynioruchowe, takie jak uderzenia gorąca, nocne poty czy kołatania serca,
• zespół moczowo-płciowy, objawiający się suchością pochwy, bólem podczas stosunku, częstomoczem, parciami naglącymi, nokturią oraz nawracające infekcje dróg moczowych, nietrzymaniem moczu,
• pierwotna niewydolność jajników.

Innym istotnym wskazaniem jest wsparcie w profilaktyce i terapii osteoporozy.

Przez wiele lat hormonalna terapia menopauzy była postrzegana jako ryzykowna, przede wszystkim z powodu tzw. "czarnej ramki" w amerykańskich ulotkach, która alarmowała o możliwym wzroście zachorowań na raka piersi, choroby serca czy udary.

To ostrzeżenie, ugruntowało w świadomości pacjentek i lekarzy przekonanie, że HTM jest niebezpieczna dla wszystkich kobiet.

Tymczasem najnowsze badania oraz stanowiska międzynarodowych towarzystw medycznych pokazują coś zupełnie innego: dla zdecydowanej większości kobiet terapia hormonalna jest bezpieczna i może przynosić realne korzyści zdrowotne, nie tylko poprawiając komfort życia, ale także wspierając układ sercowo-naczyniowy, kostny czy metaboliczny.

Do tematu postanowiła odnieść się prof. Marzena Dębska.

- "Black box" pojawił się po publikacji badania WHI, (o którym pisałam w poprzednim poście) i przez ponad 20 lat "straszył" w ulotkach wszystkich form HTM - niezależnie od jej składu, dawki i drogi podania - informując o zwiększonym ryzyku chorób sercowo-naczyniowych, raka piersi i demencji (...) Dziś wiemy, że nie było do niego wystarczających podstaw. Potwierdzają to międzynarodowe towarzystwa, eksperci, a kolejne badania dowodzą, że HTM ma pozytywny wpływ nie tylko na jakość życia, ale także na zdrowie kobiety - w tym sercowo-naczyniowe, metaboliczne i kostne. FDA ogłosiła swoją decyzję kilka dni temu. Minie jednak jeszcze sporo czasu, zanim wiedza ta przebije się do opinii publicznej - i niestety także do praktyki wielu lekarzy. - napisała w swoim poście na Facebooku, prof. Marzena Dębska, specjalistka położnictwa i ginekologii oraz perinatologii.

Ekspertka podkreśla, że rzeczywiste przeciwwskazania do ogólnoustrojowej hormonalnej terapii menopauzy dotyczą jedynie około 15 procent kobiet.

Należą do nich:

• nowotwory hormonozależne (m.in. rak piersi lub endometrium),
• przebyty zawał serca lub udar mózgu,
• epizod zakrzepowo-zatorowy o charakterze "niesprowokowanym",
• niewyjaśnione krwawienia z dróg rodnych.

Poza tymi sytuacjami HTM najczęściej może być bezpiecznie stosowana.

- Jeśli słyszysz, że absolutnie nie możesz stosować HTM, bo: masz migrenę z aurą, masz nadciśnienie, przebyłaś zakrzepicę, palisz papierosy, jesteś otyła, masz cukrzycę, chorobę nerek, pęcherzyka żółciowego lub wątroby, masz wysokie trójgliceryd, masz padaczkę i inne problemy, to być może zostałaś wprowadzona w błąd.

Jak przyznaje specjalistka, te przypadki rzeczywiście wymagają dokładnej, indywidualnej oceny - uwzględnienia potencjalnych korzyści i ryzyk, ustalenia właściwej dawki hormonów, dobrania najlepszego sposobu ich podania (na przykład przezskórnie zamiast doustnie) oraz dobrej kontroli chorób współistniejących. Nie oznaczają jednak, że stosowanie HTM jest z góry wykluczone.

Co więcej, również obciążający wywiad rodzinny nie stanowi przeciwwskazania do terapii. Sama obecność nowotworów w rodzinie nie przekreśla możliwości leczenia hormonalnego.

Jeśli istnieje podejrzenie ryzyka genetycznego, warto rozważyć konsultację z genetykiem oraz odpowiednie badania, jednak nawet nosicielstwo mutacji zwiększających ryzyko raka piersi nie musi automatycznie wykluczać HTM. Wymaga po prostu częstszej kontroli i indywidualnego podejścia.