Małopolska: Zatrważający wzrost liczby zakażeń RSV. Jak uchronić się przed wirusem?

W 2024 r. w województwie małopolskim odnotowano drugą najwyższą liczbę zakażeń RSV w kraju, a 1 na 4 chorych w regionie wymagał hospitalizacji - wynika z danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH2. Wirus jest szczególnie niebezpieczny dla osób po 60. r.ż., a - jak potwierdzają dane GUS z ubiegłego roku - takie osoby stanowią już niemal 13 proc. populacji całego województwa.

W pierwszej połowie 2025 roku sytuacja epidemiologiczna w Polsce uległa znacznemu pogorszeniu. Od początku stycznia do połowy lipca odnotowano aż 91 653 przypadki zakażeń RSV 4 - to ponad 140% więcej niż w analogicznym okresie 2024 roku, kiedy liczba ta wynosiła 37 8105.

Niemal 2,5-krotny wzrost nie pozostawia złudzeń - ryzyko zachorowania staje się coraz bardziej realne. W obliczu tak gwałtownego wzrostu warto dowiedzieć się więcej na temat wirusa RSV.

RSV, czyli syncytialny wirus oddechowy, to jeden z głównych sprawców infekcji dróg oddechowych. Przenosi się drogą kropelkową - głównie poprzez kaszel, kichanie, ale także przez dotyk. Wystarczy kontakt z zakażoną powierzchnią, np. klamką czy telefonem, by doszło do zakażenia.

Jeden nosiciel może zakazić średnio trzy inne osoby i zarażać nawet przez tydzień. Co ważne, RSV jest wirusem całorocznym, co oznacza, że wywołane nim zachorowania i hospitalizacje odnotowywane są bez względu na porę roku.

Objawy zakażenia RSV przypominają przeziębienie, grypę czy COVID-19 i mogą mieć różny stopień nasilenia - od łagodnych po ciężkie, przez co wirus może być trudny do szybkiego rozpoznania.

U osób dorosłych, w pełni sił i zdrowia, najpowszechniejszymi objawami są: zatkany nos, katar, kichanie, gorączka, spadek apetytu, kaszel czy świszczący oddech. Niestety, u niektórych zarażonych przebieg infekcji może być znacznie cięższy.

Zakażenie RSV może wystąpić u każdego, ale szczególnie niebezpieczne jest dla:

• osób powyżej 60. roku życia,
• niemowląt do 6. miesiąca życia i wcześniaków.

W przypadku seniorów, u których występuje już naturalnie osłabiona odporność, RSV może prowadzić do ciężkiego przebiegu zakażenia i poważnych konsekwencji zdrowotnych, takich jak: zapalenie płuc czy zaostrzenie objawów chorób przewlekłych (m.in. POChP, cukrzycy, niewydolności serca, astmy).

Badania pokazują, że u osób starszych zakażenie RSV może mieć też bardziej skomplikowany przebieg niż powszechnie znana społeczeństwu grypa - włączając w to nie tylko rozwój zapalenia płuc, ale również konieczność leczenia szpitalnego czy wdrożenia tlenoterapii. Niestety, dla wielu z nich infekcja wywołana RSV nie kończy się na kilku dniach złego samopoczucia i może oznaczać długotrwałe osłabienie czy pogorszenie ogólnego stanu zdrowia. W samym 2019 r. RSV spowodował ponad 273 000 hospitalizacji wśród osób w wieku 60 lat i starszych oraz doprowadził do prawie 20 000 zgonów szpitalnych w Unii Europejskiej.

Na RSV nie ma dedykowanego lekarstwa, co oznacza, że w przebiegu infekcji łagodzi się wyłącznie jej objawy. Lekarz internista i kardiolog, prof. dr hab. n. med. Artur Mamcarz zaznacza, że najskuteczniejszą strategią zapobiegania poważnym skutkom zakażenia RSV jest szczepienie ochronne:

- Profilaktyka w postaci szczepienia pozostaje najskuteczniejszą metodą ochrony przed ciężkimi powikłaniami wywołanymi przez RSV i jest ona szczególnie istotna ze względu na stały przyrost liczby zakażeń RSV. Dla osób z grup podwyższonego ryzyka - m.in. tych po 60. roku życia - profilaktyka ma kluczowe znaczenie, ponieważ przebieg infekcji może być w ich przypadku wyjątkowo ciężki i nieść za sobą poważne, długotrwałe konsekwencje zdrowotne. Decyzję o szczepieniu warto podejmować bez względu na porę roku. Tym bardziej, że - zgodnie z aktualnymi zaleceniami - nie ma potrzeby corocznego szczepienia przeciw RSV.

Szczepienie przeciw RSV znajduje się na liście szczepień zalecanych. Można je wykonać w:

• placówkach POZ (NFZ),
• gabinetach prywatnych,
• wybranych aptekach współpracujących z NFZ.

Farmaceuci mogą kwalifikować pacjentów i wykonywać szczepienia. To rozwiązanie istotnie usprawnia dostęp do profilaktyki, szczególnie wśród osób po 60. roku życia, którzy są szczególnie podatni na ciężki przebieg zakażenia.

Więcej informacji na temat RSV znajduje się na stronie internetowej www.szczepieniersv.pl