Koksa Pomarańczowa. Wykwintne jabłko dla koneserów

Koksa Pomarańczowa w Polsce, choć mniej popularna niż kiedyś, wciąż ma swoich wiernych miłośników. Znajdziemy ich zarówno wśród konsumentów, jak i sadowników, którzy nie poddają się w jej uprawie.

Koksa Pomarańczowa (Cox’s Orange Reinette) wywodzi się z Anglii, gdzie w 1830 r. została wyhodowana przez M.R. Coxa jako siewka Pepiny Ribstona. Od tamtej pory zdobyła renomę w całej Europie jako odmiana o wyjątkowym smaku i charakterze. W Polsce mimo, że była uprawiana od początku XX w., trafiła do krajowego rejestru dopiero w 1990 r. To właśnie smak — doskonale zrównoważony między słodyczą a kwasowością, z nutami pomarańczy i ananasa — uczynił ją królową jabłek deserowych. W wielu krajach do dziś uważana jest za wzorzec smaku, z którym porównuje się inne odmiany.

Doskonałym przykładem francuskiego zamiłowania do jakości jest gospodarstwo La Crête i Fontenay w Normandii. Prowadzi je Hubert Achard De La Vente — specjalista od odpornych na mróz odmian jabłoni. Właśnie tam prawdopodobnie znajduje się obecnie największa w Europie kwatera produkcyjna Koksy Pomarańczowej. Ściśle mówiąc, obejmująca aż 15 hektarów sadów i dająca rocznie około 600 ton owoców tej kreacji. Jak podkreśla Achard, to odmiana dla świadomych konsumentów:

We Francji Koksa Pomarańczowa trafia głównie do sklepów specjalistycznych, ekskluzywnych sieci i butików, na targi produktów premium. Francuzi, znani z poszanowania tradycji kulinarnych, wybierają ją nie z przyzwyczajenia, lecz z przekonania, że prawdziwy smak nie potrzebuje reklamy.

W sadzie ma on kwaterę z tą odmianą. Według niego problematyczne są choroby kory i drewna tej odmiany, ale także bawełnica korówka, która szczególnie upodobała sobie koksę, spośród wielu w sadzie przez nas odwiedzanym. Sadownik potwierdza, że również w klimacie tak odmiennym od francuskiego Koksa jest dość odporna na parcha jabłoni czy mączniaka jabłoni.

W rodzinnym gospodarstwie Koksa jest, odkąd obecny właściciel ją pamięta — czyli od dziecięcych lat.

Polscy konsumenci, przyzwyczajeni do nowoczesnych odmian o intensywnym kolorze i wysokiej trwałości, często zapominają, że dawniej to właśnie Koksa Pomarańczowa była synonimem jakości i elegancji. Wyróżnia ją kremowożółty, kruchy i soczysty miąższ, który po osiągnięciu dojrzałości nabiera szlachetnego aromatu. Smak — słodki, lekko kwaskowaty, z nutą przypraw i cytrusów — jest unikatowy wśród jabłek deserowych. To odmiana dla tych, którzy szukają czegoś więcej niż tylko owocu. Mnie osobiście przypomina wyjątkowy, niepowtarzalny smak dzieciństwa.  Jednak to także smak historii, tradycji i prawdziwego rzemiosła sadowniczego.

Dziś, w dobie unifikacji odmian, warto sięgnąć po coś, co wymaga cierpliwości i daje autentyczną przyjemność. Jabłka Koksy Pomarańczowej można spotkać m.in. w rejonie Jodłownika, gdzie kilku sadowników wciąż podtrzymuje i pielęgnuje kwatery tej odmiany. Natomiast owoce trafiają do odbiorców i sklepów z produktami dla koneserów.

Z punktu widzenia produkcyjnego Koksa Pomarańczowa to odmiana o umiarkowanej sile wzrostu. Drzewo tworzy gęste, kuliste korony i obficie zawiązująca owoce. Dość wcześnie wchodzi w okres owocowania. Niestety wykazuje tendencję do przemiennego owocowania. Jej zapylaczami są popularne odmiany, takie jak: Antonówka Zwykła, Oliwka Zwykła, Golden Delicious, Jonathan, Spartan. Wymaga gleb żyznych, przepuszczalnych i ciepłych stanowisk, dlatego najlepiej rośnie w rejonach sadowniczych o łagodnym mikroklimacie. Jej zaletą jest znaczna odporność na mróz. Przy czym w klimacie francuskim jest uważana za bardzo odporną. Potwierdzają to doświadczenia z Normandii — regionu o surowych zimach i chłodnych wiosnach.

Wrażliwość na parch jabłoni jest umiarkowana, podobnie na mączniaka. Jednak jest dość podatna na choroby kory i drewna oraz przechowalnicze. Jeśli natomiast chodzi o zarazę ogniową — Koksa Pomarańczowa jest dość odporna.

Owoc zazwyczaj bywa niewielki. Skórka o podstawowej zielonożółtej barwie, pokryta jest czerwonym paskowanym lub smugowanym rumieńcem. Poza tym jest szorstka, często — ordzawiona. Choć owoce nie są duże i nie nadają się do długiego przechowywania, ich wykwintny smak rekompensuje każdy trud. Mianowicie miąższ jest drobnoziarnisty, kruchy, soczysty, aromatyczny, słodko-kwaskowy. Gniazdo nasienne niewielkie, o komorach nasiennych dość miękkich. Dlatego zjadanie owocu w całości (bez pozostawienia „ogryzka”) jest czymś najnormalniejszym.

Dla sadowników, którzy cenią unikalność i tradycję, Koksa Pomarańczowa pozostaje symbolem rzemieślniczej uprawy — wymagającej, ale niezwykle satysfakcjonującej.

W epoce odmian masowych i „idealnych” jabłek na półkach supermarketów, Koksa Pomarańczowa przypomina, że prawdziwe piękno tkwi w prostocie i autentyczności. Francuzi potrafili to docenić — budując markę odmiany opartej nie na wyglądzie, lecz na smaku i tradycji. W Polsce również warto wrócić do tej królewskiej odmiany — nie tylko jako konsumenci, ale także jako producenci.

Koksa Pomarańczowa to nie tylko historia europejskiego sadownictwa, ale też przykład, że tradycja i smak potrafią przetrwać modę. Jej wyjątkowy aromat, odporność i szlachetny charakter sprawiają, że to odmiana dla koneserów. Ściśle mówiąc, zarówno dla tych, którzy ją uprawiają, jak i tych, którzy potrafią docenić jej smak. Wystarczy sięgnąć po nią raz, by zrozumieć, dlaczego Francuzi i nie najmłodsi Polacy uważają ją za jabłko królewskie.

Czym jest Koksa Pomarańczowa?

Koksa Pomarańczowa (Cox’s Orange Reinette) to odmiana jabłoni pochodząca z Anglii, znana z wyjątkowego smaku i aromatu, uznawana za jedną z najlepszych odmian jabłek deserowych.

Jakie cechy wyróżniają Jabłka Koksy Pomarańczowej?

Jabłka Koksy Pomarańczowej mają kremowożółty, kruchy i soczysty miąższ, który nabiera szlachetnego aromatu. Smak jest słodki, lekko kwaskowaty, z nutami przypraw i cytrusów.

Gdzie uprawia się Koksa Pomarańczowa w Polsce?

Koksa Pomarańczowa jest uprawiana w Polsce, m.in. w rejonie Jodłownika, gdzie kilku sadowników wciąż pielęgnuje tę tradycyjną odmianę owoców.

Jakie są wymagania uprawowe dla Koksy Pomarańczowej?

Koksa Pomarańczowa wymaga gleb żyznych, przepuszczalnych i ciepłych stanowisk. Najlepiej rośnie w rejonach sadowniczych o łagodnym mikroklimacie oraz jest odporna na mróz.

Dlaczego Koksa Pomarańczowa jest uważana za luksusową odmianę?

Koksa Pomarańczowa jest uznawana za luksusową odmianę ze względu na swój wyjątkowy smak, trudności w uprawie oraz wysoką jakość, którą doceniają świadomi konsumenci.