Pokazali, czym oddychają mieszkańcy Polski. Jest apel do Donalda Tuska

Kampania “Zobacz czym oddychasz” trwała cały sezon grzewczy. Sześć antysmogowych instalacji odwiedziło aż 32 miejscowości w dziewięciu województwach. To wyjątkowa edycja, ponieważ po raz pierwszy instalacja trafiła do gmin na prośbę ich przedstawicieli.

To właśnie palenie w pozaklasowych piecach główną przyczyną zimowego smogu, którego skutki można było zobaczyć na mobilnych instalacjach. Płuca odwiedziły m.in. Nowy Targ, Jednorożec na Mazowszu czy Aleksandrów Łódzki. W wielu gminach biała materia na instalacji po miesiącu filtrowania powietrza zmieniła kolor na czarny. Tegoroczna edycja unaoczniła konieczność ochrony zdrowia najmłodszych, ponieważ to dzieci są jedną z grup najbardziej narażonych na negatywne skutki zanieczyszczenia powietrza. 

– Gdy startowaliśmy z naszą kampanią na początku sezonu grzewczego, mówiliśmy o potrzebie przyspieszenia działań antysmogowych w Polsce, zgodnie z obietnicą z umowy koalicyjnej – mówi Piotr Siergiej, rzecznik PAS. – Tymczasem dwa tygodnie później nieoczekiwanie zawieszono Program Czyste Powietrze zapewniający wsparcie wymiany kopciuchów i docieplenia domów. I choć 31 marca program rusza ponownie, bardzo martwi nas jego ograniczony budżet. 10 miliardów złotych pozyskanych w ramach Funduszu Modernizacyjnego przeznaczone zostanie według szacunków NFOŚiGW na wsparcie dla około 160 tys. gospodarstw domowych. Tymczasem w Polsce wciąż około 2,5 miliona domów ogrzewanych jest za pomocą kopciuchów. Stąd nasz apel do Premiera Donalda Tuska. 

W apelu PAS zwraca się do premiera o intensyfikację działań rządu na rzecz poprawy jakości powietrza oraz popularyzacji czystych źródeł energii i efektywności energetycznej. Organizacja podkreśla, że walka ze smogiem (m.in. poprzez przyspieszenie procesu wymiany źródeł ciepła oraz termomodernizację) była jedną z obietnic Umowy Koalicyjnej. PAS apeluje o zabezpieczenie odpowiednich środków finansowych na wsparcie gospodarstw domowych – szczególnie tych najuboższych – w transformacji energetycznej, a więc w ociepleniu domów i przejściu na czyste źródła energii. Obecny budżet Programu Czyste Powietrze pozwala na wsparcie mniej niż 10 proc. gospodarstw domowych, które używają kopciuchów do ogrzewania lub mieszkają w słabo ocieplonych lub nieocieplonych budynkach. 

Polska jest wciąż państwem o bardzo wysokim zanieczyszczeniu powietrza. Raport Europejskiej Agencji Środowiska nadaje Polsce pierwszą, jakże niechlubną pozycję w stężeniu rakotwórczego benzo(a)pirenu i drugą w stężeniach pyłów zawieszonych. Skutki zdrowotne są zatrważające: około 40 tys. obywateli rocznie przedwcześnie umiera na skutek oddychania zanieczyszczonym powietrzem.

– Te czynniki drażniące – my mówimy „smog”, ale to jest cały miks substancji toksycznych, wnika do nosa, wnika do układu oddechowego, stymulując rozwój przewlekłego zapalenia. I na to zapalenie wchodzi pyłek, alergen. Bezpieczna substancja dla osoby nieuczulonej. Natomiast zanieczyszczenia powietrza „przestrajają” immunologicznie płuca – tłumaczył na początku kampanii alergolog, dr n. med. Piotr Dąbrowiecki, nawiązując do astmy i alergii, tak częstych wśród Polaków.

Co więcej, wspierając termomodernizację domów i przejście na bardziej efektywne źródła energii, rząd może pomóc gospodarstwom domowym w obniżeniu rachunków za ogrzewanie, a także wzmocnić bezpieczeństwo energetyczne Polski, ograniczając zużycie importowanych nośników energii (węgla i gazu). 

– Dopóki z przestrzeni nie znikną kopciuchy, smog będzie nas truł a nawet zabijał. Zmiana źródeł ogrzewania pomoże rozwiązać problem, który ma cała Polska, a nie tylko – jak zwykło się myśleć – metropolie czy południe kraju – mówił nam niedawno Łukasz Adamkiewicz z ECAC.

W ciągu sześciu edycji kampanii instalacja mobilnych płuc odwiedziła już ponad 170 miejscowości. Wysokie zainteresowanie gmin świadczy o dużym zapotrzebowaniu na działania budujące świadomość zanieczyszczenia powietrza u mieszkańców gmin. 

W tym roku instalacje mobilnych płuc odwiedziły następujące miejscowości: Zbuczyn, Kcynia, Racibórz, Myślenice, Nowa Ruda, Gromnik, Żmigród, Brzeszcze, Jednorożec, Ustroń, Stalowa Wola, Straszyn, Wrocław, Łomianki, Dąbrowa Górnicza, Kańczuga, Radzionków, Karpacz, Chełmno, Oborniki Śląskie, Żory, Aleksandrów Łódzki, Bochnia, Warszawa, Andrychów, Dąbrowa Chełmińska, Grójec, Bieruń, Sułkowice, Malanów, Nowy Targ, Dobrcz

Partnerami kampanii są: Allegro Foundation, Clean Air Fund, Fundacja Better Future, Grupa LuxMed oraz Tech To The Rescue. Patronatem objęli ją: Edukacyjna Sieć Antysmogowa NASK, Tech To The Rescue, Polska Federacja Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergię i POChP oraz Europejskie Centrum Czystego Powietrza.

–