Procesja Bożego Ciała. Dlaczego zabiera się brzozowe gałązki z ołtarza?

Gdy tylko czoło procesji Bożego Ciała odejdzie od jednego z czterech ołtarzy, uczestnicy obrywają brzozowe drzewka, które jeszcze przed chwilą były dekoracją. Dziwny zwyczaj? To tradycja związana z ludowymi wierzeniami. Dawniej wierzono, że zielone gałązki z ołtarzy mają niezwykłą moc. Przed czym chroniły i gdzie trafiały?
Co roku w procesjach Bożego Ciała bierze udział wielu wiernych, a ołtarze są bogato zdobione.Co roku w procesjach Bożego Ciała bierze udział wielu wiernych, a ołtarze są bogato zdobione.
Źródło zdjęć: © Polska Press Grupa | Waldemar Wylęgalski/Polska Press
Agata Wodzień-Nowak
Co roku w procesjach Bożego Ciała bierze udział wielu wiernych, a ołtarze są bogato zdobione.
Co roku w procesjach Bożego Ciała bierze udział wielu wiernych, a ołtarze są bogato zdobione. © Polska Press Grupa | WALDEMAR WYLEGALSKI

Boże Ciało 2025. Kiedy przypada i co to za święto?

To jedno z barwniej obchodzonych świąt kościelnych. Boże Ciało jest skrótową nazwą święta w Kościele katolickim – Uroczystości Najświętszego Ciała i Krwi Pańskiej. W Polsce jest obchodzona przez wiernych w czwartek po Uroczystości Trójcy Świętej. Jak nietrudno zauważyć, jest to święto ruchome i wypada 60 dni po Wielkanocy. W tym roku Boże Ciało przypada 19 czerwca.

Boże Ciało jest wspomnieniem ostatniej wieczerzy, przeistoczenia chleba i wina w ciało i krew Jezusa Chrystusa. Uroczystość ma radosny i dziękczynny charakter, co widać na ulicach, które na trasie procesji przystraja się kwiatami, wstęgami, świecami i obrazkami. Została ustanowiona przez papieża Jana XXII w 1317 roku. W Polsce po raz pierwszy obchodzono ją w 1320 r. w diecezji krakowskiej.

Jak wygląda procesja Bożego Ciała? Święto na ulicach miast i wsi

W Polsce obchody święta wiążą się z procesją z Najświętszym Sakramentem, która zatrzymuje się przy czterech ołtarzach. Przy każdym z nich czytane są wersy czterech Ewangelii. Procesji towarzyszą często orkiestra, dzieci sypiące kwiaty, sztandary, chorągwie, ozdobione kwiatami feretrony i oczywiście monstrancja z hostią, niesiona przez kapłana pod baldachimem. Są kadzidła, dzwonki i śpiew.

Na drodze procesji mieszkańcy dekorowali i nadal dekorują okna, wystawiając w nich np. obrazki ze świętymi i kwiaty.

Magiczne moce brzozy

Kto był choć raz na procesji Bożego Ciała, z pewnością widział zwyczaj obrywania gałązek z drzew ustawionych przy ołtarzach. To nie jest przypadkowe działanie, bowiem zielone gałęzie i zioła w obrzędowości ludowej Bożego Ciała mają znaczenie symboliczne. Muzeum Narodowe we Wrocławiu, w jednej z publikacji, wskazuje, że gałązki brzozowe mają wielką moc. Kiedyś ochraniały domowników przed burzą, gradem czy złym urokiem. Niektórzy wciąż zabierają je do domu, z nadzieją, że przyniosą szczęście.

Oktawa Bożego Ciała i wianki w kościele

Po uroczystości Bożego Ciała jest jeszcze oktawa. Procesje już na zdecydowanie mniejszą skalę odbywają się na ogół wokół kościoła. Muzeum Etnograficzne w Rzeszowie przypomina, że w ostatnim dniu oktawy święcono wianki wite z ziół. Miały chronić przed pożarami i piorunami, a utkwione w zbożu przed gryzoniami.

Wybrane dla Ciebie

Poznański Targ Dobra: Co znalazło się na stoiskach?
Poznański Targ Dobra: Co znalazło się na stoiskach?
Żelazna: Jubileusz 120-lecia OSP.  Uhonorowano najlepszych strażaków
Żelazna: Jubileusz 120-lecia OSP. Uhonorowano najlepszych strażaków
Białystok: 700 zawodników na trasie Szybkiej Dychy. Białystok Biega 2025 na ulicach miasta
Białystok: 700 zawodników na trasie Szybkiej Dychy. Białystok Biega 2025 na ulicach miasta
Wrocław: Niedziela na Świebodzkim. Zaglądamy w zakątki targowiska
Wrocław: Niedziela na Świebodzkim. Zaglądamy w zakątki targowiska
Katowice: Silesiaman Triathlon Katowice 2025. Sportowa rywalizacja w strugach deszczu. To było wyzwanie dla prawdziwych twardzieli. ZDJĘCIA
Katowice: Silesiaman Triathlon Katowice 2025. Sportowa rywalizacja w strugach deszczu. To było wyzwanie dla prawdziwych twardzieli. ZDJĘCIA
Brzóza Królewska: Śmiertelne potrącenie na drodze Brzóza Królewska - Leżajsk. Za kierownicą siedział 20-latek
Brzóza Królewska: Śmiertelne potrącenie na drodze Brzóza Królewska - Leżajsk. Za kierownicą siedział 20-latek
Iwanowice: 125-lecie Orkiestry Dętej OSP
Iwanowice: 125-lecie Orkiestry Dętej OSP
Brodnica Górna: Tygodniami pracowali nad wyjątkowymi rzeźbami
Brodnica Górna: Tygodniami pracowali nad wyjątkowymi rzeźbami
Łęczyca: We wtorek odsłonięcie muralu i koncert
Łęczyca: We wtorek odsłonięcie muralu i koncert
Kierski Festiwal: Artyści i licytacje charytatywne dla Jasia Wajdy
Kierski Festiwal: Artyści i licytacje charytatywne dla Jasia Wajdy
Katowice: Silesiaman Triathlon w ulewnym deszczu
Katowice: Silesiaman Triathlon w ulewnym deszczu
Twórcy Battlefield 6 nie zawsze słuchają graczy. Powód jest prozaiczny
Twórcy Battlefield 6 nie zawsze słuchają graczy. Powód jest prozaiczny