Biokomputery, cyfrowe państwa i surowce. Innowacje zmieniają globalny układ sił

Jeszcze niedawno to mógłby być scenariusz filmu science fiction: komputer oparty na żywych komórkach, który potrafi się uczyć i działa milion razy efektywniej energetycznie niż tradycyjne układy. Tymczasem biokomputery stają się teraz jednym z najciekawszych trendów w innowacjach technologicznych.

Urządzenia tworzone przez firmy takie jak FinalSpark (Szwajcaria) i Cortical Labs (Australia) wykorzystują organoidy mózgowe – wyhodowane w laboratorium komórki, które zachowują się jak miniaturowa tkanka nerwowa. Dzięki temu możliwe jest przetwarzanie informacji w sposób zbliżony do biologicznego mózgu – ale przy ułamku zużycia energii.

Przełomem było zaprezentowanie przez Cortical Labs pierwszego komercyjnego biokomputera CL1, który może znaleźć zastosowanie m.in.

• w medycynie,
• farmacji.
• czy tworzeniu nowych systemów sztucznej inteligencji.

Sprzedaż urządzenia ma rozpocząć się jeszcze w 2025 roku.

Choć największy potencjał mają dziś organoidy mózgowe, badacze rozważają także alternatywy – np. grzybnię, która wykazuje podobne właściwości transmisji sygnałów i może być mniej kontrowersyjna etycznie.

W obliczu ograniczeń technologii krzemowej biokomputery stają się realną odpowiedzią na wyzwania przyszłości. Nie tylko technologicznie, ale też energetycznie i ekologicznie – bo mniej znaczy więcej.

Dubaj to dziś światowy lider cyfryzacji usług publicznych – aż 99,5 proc. procesów administracyjnych działa tam online. Model smart city wdrażany w Zjednoczonych Emiratach Arabskich staje się wzorem nie tylko dla regionu, ale i globalnych metropolii.

W Chinach technologia wkracza nawet do sportu. W Pekinie odbył się pierwszy półmaraton z udziałem humanoidalnych robotów – biegły na dystansie 21 km, samodzielnie wyznaczając trasę i tempo. To symboliczny moment, który pokazuje, jak sztuczna inteligencja fizycznie wchodzi w przestrzeń publiczną.

Równie imponujące są osiągnięcia chińskiej medycyny. Elektroniczne plastry na organy – ultracienkie nakładki stworzone z wykorzystaniem nanotechnologii – pozwalają precyzyjnie dostarczać leki tam, gdzie są potrzebne. Rozwiązanie to może zrewolucjonizować terapię nowotworową, leczenie urazów i spersonalizowaną farmakologię.

Technologia przestaje być tylko narzędziem – staje się środowiskiem życia. Już nie firmy, czy jednostki a całe miasta i systemy zdrowotne stają się użytkownikami innowacji.

Metale ziem rzadkich są dziś paliwem nowoczesnych technologii – od baterii i smartfonów, przez turbiny wiatrowe, po układy scalone. Ich dostępność decyduje o pozycji krajów w globalnym łańcuchu wartości.

Dlatego projekt budowy rafinerii metali ziem rzadkich w Puławach, realizowany przez Grupę Azoty i Mkango Polska, uznano za strategiczny dla całej Unii Europejskiej. To jeden z 47 kluczowych projektów Komisji Europejskiej, który ma ograniczyć zależność od surowców z Azji i wzmocnić konkurencyjność Europy.

Polska stawia także na recykling i odzysk zasobów – w projekcie Waste2CRM pracują nad tym m.in. Główny Instytut Górnictwa i Instytut Metali Nieżelaznych. Naukowcy z UMCS w Lublinie opracowali nową metodę odzyskiwania metali z baterii, opartą na biodegradowalnych odczynnikach – zamiast toksycznych kwasów.

W tle toczy się strategiczny wyścig między Europą a Azją, gdzie stawką jest nie tylko technologia, ale też suwerenność surowcowa i bezpieczeństwo gospodarcze.

Nowe technologie to dziś nie tylko impuls do rozwoju gospodarczego, ale też narzędzie geopolityki i budowania odporności państw. Zmiany, które opisuje najnowszy raport PARP, pokazują, że innowacje przestają być domeną tylko naukowców czy startupów – stają się elementem strategii rządów, miast i całych sektorów.

Transformacja cyfrowa, zrównoważona produkcja, suwerenność surowcowa – to nie futurystyczne hasła, ale realne filary polityk publicznych i inwestycyjnych. Państwa prześcigają się nie tylko w tworzeniu nowości, ale przede wszystkim w umiejętnym integrowaniu ich z lokalnymi i narodowymi celami: zdrowiem, edukacją, bezpieczeństwem czy energią.

Kto pierwszy zbuduje most między laboratorium a codziennością – ten będzie rozdawał karty w świecie jutra.

Źródło: Raport „Monitoring trendów w innowacyjności” PARP