Kamienica z Augustowa wśród najlepszych obiektów kulturalnych na świecie

Dom Turka to jedna z najstarszych kamienic w Augustowie, prawdopodobnie zaprojektowana na początku XX wieku przez Włodzimierza Ślósarskiego. Swoją nazwę zawdzięcza popularnej przed wojną cukierni „Ankara”, prowadzonej przez imigranta nazywanego potocznie „Turkiem”.

Jednak to nie cukiernia zapisała budynek na kartach historii. Po II wojnie światowej w piwnicach Domu Turka mieścił się areszt NKWD i UB, gdzie przetrzymywano i torturowano żołnierzy podziemia oraz cywilów. W lipcu 1945 roku zatrzymano tu ofiary Obławy Augustowskiej – największej powojennej zbrodni na Polakach.

Aby o tej historii nie zapomniano, w 2021 roku Instytut Pileckiego odkupił niszczejącą kamienicę, by stworzyć w niej Dom Pamięci Obławy Augustowskiej – muzeum poświęcone tragedii i historii regionu.

Renowację i rozbudowę budynku powierzono pracowni Tremend. Ich celem było stworzenie przestrzeni, która z szacunkiem dla trudnej historii stanie się miejscem refleksji, pamięci i edukacji. Oryginalny kształt budynku został zachowany, a wnętrza przystosowano do nowoczesnych wystaw, jednocześnie pozostawiając autentyczne ślady przeszłości – jak dawne cele w piwnicy.

Nowa część muzeum subtelnie nawiązuje do okolicznych lasów – krajobrazu tragicznych wydarzeń. Jej fasada zmienia się w zależności od światła i pory roku, a całość dopełnia Mur Pamięci z nazwiskami blisko 600 ofiar Obławy Augustowskiej.

Budynek zaprojektowano z myślą o dostępności – muzeum będzie w pełni dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, w tym niewidomych, słabowidzących, osób ze spektrum autyzmu i niesłyszących.

Na kilka dni przed oficjalnym otwarciem muzeum, które odbędzie się 12 lipca 2025 r., projekt Domu Turka zdobył międzynarodowe uznanie. Znalazł się w finale konkursu World Architecture Festival Awards w kategorii „Culture” i razem z Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie będzie reprezentował Polskę podczas listopadowej gali w Miami.

To nie pierwszy sukces Tremend na WAF – architekci mają już na koncie nagrody m.in. za Dworzec Metropolitalny w Lublinie i Royal Tulip Warsaw Apartments.

World Architecture Festival to jedno z najważniejszych wydarzeń w świecie architektury. Co roku gromadzi w jednym miejscu projektantów i ekspertów z całego świata. Oprócz nagród za najlepsze budynki i wnętrza, podczas festiwalu odbywają się prezentacje, wystawy i dyskusje o przyszłości architektury. W 2025 roku wydarzenie odbędzie się w dniach 12–14 listopada w Miami.