Tarnowskie Góry: Dwa podziemne królestwa i jeden światowy skarb

Tarnowskie Góry to miasto, które od XVI wieku słynęło z bogactwa srebronośnych rud. Dziś nie ma tu już czynnych kopalń srebra, ale pozostałości po wielowiekowej działalności górniczej można zwiedzać w formie dwóch wyjątkowych obiektów - Zabytkowej Kopalni Srebra oraz Sztolni Czarnego Pstrąga. Oba miejsca oferują unikalne doświadczenia: od spacerów po podziemnych korytarzach po rejs łodziami podziemną rzeką.

Pierwsze wzmianki o wydobyciu rud ołowiu z domieszką srebra w rejonie Tarnowskich Gór pochodzą z XV wieku, ale prawdziwy rozkwit górnictwa nastąpił w drugiej połowie XVI stulecia. W 1526 roku odkryto bogate złoża, co doprowadziło do powstania miasta i nadania mu praw miejskich.

Tarnowskie Góry szybko stały się jednym z najważniejszych ośrodków górniczych w Europie Środkowej. W XIX wieku wdrożono tu nowoczesne rozwiązania techniczne - m.in. pierwszą na kontynencie maszynę parową do odwadniania szybów. Górnictwo trwało tu nieprzerwanie aż do XX wieku, kiedy eksploatacja złóż przestała być opłacalna.

Obecnie turyści mogą zejść do podziemi Zabytkowej Kopalni Srebra, gdzie czeka 1740 metrów korytarzy na głębokości około 40 metrów. Trasa turystyczna obejmuje m.in. dawne chodniki, komory wydobywcze i fragmenty sztolni odwadniających.

Zwiedzanie odbywa się z przewodnikiem, który opowiada o pracy górników, technikach wydobycia oraz codziennym życiu pod ziemią. Wnętrze kopalni zachwyca surowym urokiem - na ścianach widać ślady narzędzi, a chłodne, wilgotne powietrze przypomina o realiach górniczej pracy.

Sztolnia Czarnego Pstrąga to inna, niezwykle efektowna część tarnogórskiego dziedzictwa. Powstała w XIX wieku jako element systemu odwadniania kopalń. Jej fragment udostępniony turystom ma długość 600 metrów i można go pokonać łodzią w niemal całkowitej ciemności, przy świetle lamp karbidowych.

Rejs odbywa się pomiędzy dwoma szybami - "Ewa" i "Sylwester" - a woda, przez którą płynie łódź, jest krystalicznie czysta. Nazwa sztolni pochodzi od występujących tu kiedyś pstrągów, których srebrzyste łuski przypominały barwą wydobywane w regionie kruszce.

• Tarnowskie Góry były miejscem pracy górników z różnych regionów Europy, co sprzyjało wymianie kulturowej i technicznej.
• Maszyna parowa sprowadzona w 1788 roku z Anglii była pierwszym tego typu urządzeniem na kontynencie europejskim.
• W XIX wieku system podziemnych sztolni miał łączną długość ponad 150 kilometrów.
• Woda ze sztolni była tak czysta, że przez lata wykorzystywano ją jako źródło wody pitnej dla miasta.

Na terenie Zabytkowej Kopalni Srebra działa skansen maszyn parowych, w którym można zobaczyć historyczne urządzenia górnicze. Dodatkowo w pawilonie znajduje się muzeum z ekspozycjami geologicznymi, makietami kopalń oraz dokumentami związanymi z historią miasta.

Okolica zachęca też do spacerów - w pobliżu znajdują się malownicze parki i zabytkowe kamienice Tarnowskich Gór, które same w sobie są warte odwiedzenia.

W 2017 roku "Kopalnie ołowiu, srebra i cynku wraz z systemem gospodarowania wodami podziemnymi w Tarnowskich Górach" zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Decyzję uzasadniono unikalnym połączeniem dziedzictwa przemysłowego, innowacyjnych rozwiązań technicznych i ogromnej skali podziemnych konstrukcji, które zachowały się w doskonałym stanie.

Dziś te miejsca są nie tylko świadectwem historii, ale też przykładem udanej rewitalizacji zabytków przemysłowych, które przyciągają turystów z całego świata.