Bunt Satsumy. Koniec epoki samurajów w Japonii

Japonia na rozdrożu dziejowym

Japonia przez wieki była krajem odizolowanym, rządzonym przez siogunów z rodu Tokugawa. Ci podtrzymywali feudalny porządek i feudalną klasę wojowników, samurajów. Jednak w 1868 roku, po restauracji Meiji, władza przeszła w ręce młodego cesarza Mutsuhito.

Kraj zaczął gwałtowną modernizację na wzór zachodni. W ramach tych reform zlikwidowano system hanów, feudalnych domen. Wypłacono samurajom odprawy i zaczęto odbierać im przywileje, w tym prawo noszenia mieczy.

Największym ciosem było powołanie armii poborowej, która zastąpiła wyłącznie samurajskie wojska. Te zmiany dotknęły szczególnie domenę Satsumę. Od wieków była ostoją samurajskich tradycji i wartości.

Reformy oznaczały koniec tysiącletniej kultury wojowników. Dla samurajów to była nie tylko utrata przywilejów, ale całkowitej tożsamości.

Dylematy wielkiego wojownika

Saigo Takamori, legendarny przywódca wojowników z Satsumy, początkowo sam brał udział w reformach. Z czasem zaczął jednak dostrzegać zagrożenie dla honoru i pozycji swojej klasy. Gdy rząd wymusił całkowite rozbrojenie samurajów i ich społeczny upadek, Takamori został zmuszony do odrzucenia lojalności wobec władz.

Nie chciał dopuścić do zagłady swojego środowiska. Powodem buntu była nie tylko osobista ambicja, ale głębokie poczucie utraty tożsamości i godności jako wojownika. Takamori, wbrew własnemu systemowi wartości, wpadł w pułapkę historii.

W imię honoru musiał stanąć na czele ruchu, który z góry był skazany na porażkę. To była tragedia człowieka uwięzionego między lojalnością a godnością.

Wybuch ostatniej wojny samurajów

Powstanie wybuchło 29 stycznia 1877 roku, gdy samurajowie z Satsumy pod wodzą Saigo Takamoriego zaatakowali rządowy arsenał w Kagoshimie. Rebelia szybko rozlała się po północnej części wyspy Kiusiu. Do wojsk Takamoriego dołączyli się inni niezadowoleni wojownicy i wieśniacy, rozczarowani przemianami.

Początkowo powstańcy mieli przewagę. Byli świetnie wyszkoleni, mieli bogatą tradycję walki i doskonałe dowództwo. Jednak rząd Meiji ściągnął armię niemal 70-tysięczną, wyposażoną w nowoczesną broń palną i artylerię.

Wojownicy z Satsumy walczyli głównie katanami, łukami i przestarzałymi muszkietami. To było starcie dwóch epok. Tradycyjne umiejętności przeciwko nowoczesnej technologii.

Różnica w uzbrojeniu od początku przesądziła o losach powstania. Samurajowie mieli odwagę i honor, ale to nie wystarczyło.

Oblężenie, które złamało powstanie

Najważniejsze starcia rozegrały się pod Kumamoto, gdzie powstańcy przez dwa miesiące bezskutecznie oblegali dobrze ufortyfikowany zamek. Ponieśli ogromne straty. Wróg wykorzystywał przewagę techniczną i liczebną.

W trakcie walk duży wpływ miała także działalność wywiadowcza i zdrady w szeregach powstańczych. Mimo to samurajowie walczyli z desperacką odwagą. Nieraz wkładali białe szaty, by podkreślić swoją dumę i poświęcenie.

W końcu, w ostatniej sierpniowej fazie powstania, wojska rządowe zepchnęły powstańców na górę Shiroyama. Tam rozegrał się ostatni dramat tej nierównej wojny.

Oblężenie Kumamoto stało się symbolem desperackiej walki tradycji z nowoczesnością. Samurajowie pokazali, że honor może być ważniejszy od życia.

Dramatyczny finał na górze Shiroyama

24 września 1877 roku, na stokach Shiroyamy, samurajowie Saigo stoczyli ostatnią bitwę. Otoczeni przez przeważające siły rządowe, zostali praktycznie rozgromieni. Saigo Takamori poległ podczas tej walki.

Jego śmierć dała początek legendzie "ostatniego samuraja". Był człowiekiem, który wybrał honor i śmierć zamiast upokorzenia i zgaszenia dumy. Po końcowej bitwie wojska rządowe wymordowały niedobitków i znieważały ciała zabitych.

Paradoksalnie tak gwałtowna klęska i dramatyczne zakończenie uwiarygodniły etos samurajów w oczach całego narodu. Powstanie Satsumy, zwane także buntem Saigo Takamoriego było ostatnią próbą zachowania starego porządku w Japonii.