Chcemy schłodzić planetę? Oto gdzie trzeba sadzić drzewa

Sadzenie większej liczby drzew może pomóc w obniżeniu globalnych temperatur i zmniejszeniu ryzyka pożarów, ale największe efekty pojawiają się, gdy drzewa rosną w tropikach - wynika z nowych badań Uniwersytetu Kalifornijskiego w Riverside.

Sadzenie drzew jest generalnie korzystne dla klimatu, ponieważ usuwają one z powietrza ogrzewający dwutlenek węgla. Jednak lokalne efekty temperaturowe różnią się znacznie w zależności od miejsca, w którym drzewa są sadzone. Na wyższych szerokościach geograficznych lasy mogą czasem powodować lekkie ocieplenie, podczas gdy w regionach tropikalnych zazwyczaj zapewniają silniejsze ochłodzenie.

- Nasze badania wykazały większe ochłodzenie przy sadzeniu w ciepłych, wilgotnych regionach, gdzie drzewa rosną przez cały rok. Drzewa tropikalne nie tylko pochłaniają dwutlenek węgla z powietrza, ale też chłodzą, uwalniając parę wodną - wyjaśnia James Gome, współautor badań. - To nie znaczy, że sadzenie drzew gdzie indziej nie pomaga - pomaga - ale tropiki dają największe korzyści w przeliczeniu na jedno drzewo - dodaje.

Odkryto, że sadzenie drzew może schładzać powierzchnię Ziemi bardziej, niż wcześniej sądzili naukowcy. Wcześniej jednak koncentrowano się na chemicznych interakcjach drzew z atmosferą, podczas gdy nowe badanie podkreśla fizyczne procesy, które przyczyniają się do ochładzania.

Efekty te obejmują tzw. "pocenie się drzew", czyli ewapotranspirację. Korzenie pobierają wodę z gleby, która następnie przemieszcza się przez pień do liści. Gdy pory w liściach otwierają się, by drzewo mogło pobierać dwutlenek węgla do fotosyntezy, część wody wyparowuje do atmosfery. Proces ten chłodzi zarówno powietrze przy powierzchni Ziemi, jak i samo drzewo.

- To dokładnie tak, jak pocenie chłodzi twoje ciało.W tropikach drzewa mają stale dostęp do wody, co zwiększa transpirację - wskazuje Gomez.

Drzewa mogą również zmniejszać ilość promieniowania słonecznego docierającego do powierzchni Ziemi. Wraz z uwalnianiem pary wodnej powietrze staje się bardziej wilgotne. Większa wilgotność może oznaczać więcej chmur, a sama para wodna może pochłaniać część promieni słonecznych. Oba te efekty zmniejszają ilość energii słonecznej docierającej do gruntu, co prowadzi do ochładzania.

Efekty fizyczne dodatkowych drzew powodują globalne średnie ochłodzenie o 0,01°F (~0,006°C), choć w tropikach osiąga ono około 0,1°F (~0,06°C), a w niektórych regionach tropikalnych, takich jak Afryka Środkowa, nawet do 0,8°F (~0,44°C).

Uwzględnienie pochłaniania dwutlenku węgla przez nowe drzewa może dodatkowo wzmocnić efekt chłodzenia o około 0,15°F (~0,08°C) globalnie. Naukowcy zaznaczają, że dokładniejsze oszacowania tego wpływu zostaną przeprowadzone w przyszłych badaniach, w których symulowane będą wspólnie efekty fizyczne i cykl węglowy związane z tworzeniem nowych lasów.

- Choć efekty niezwiązane z CO2 są niewielkie, to dobrą wiadomością jest to, że nie powodują ocieplenia, co sugerowały wcześniejsze badania - zauważa Gomez.

Na potrzeby badania naukowcy wykorzystali stosunkowo realistyczny scenariusz: sadzili drzewa tam, gdzie zostały wcześniej usunięte, unikali wylesiania i ograniczali nowe nasadzenia do terenów, na których nie trzeba by było wypierać ludzi ani znaczących obszarów rolniczych. Ponadto eksperyment wykorzystał dane z 12 modeli klimatycznych powszechnie stosowanych w analizach polityki międzynarodowej, co czyni wyniki bardziej wiarygodnymi niż w przypadku pojedynczego modelu.

Naukowcy odkryli również, że w niektórych przypadkach drzewa mogą działać przeciwpożarowo. - W sawannach tropikalnych i w innych częściach świata drzewa są znacznie bardziej odporne na ogień niż trawy - mówi Gomez.

Jednak badanie wykazało, że w niektórych częściach Kanady i północno-wschodnich Stanów Zjednoczonych drzewa mogą zwiększać ryzyko pożarów i zmniejszać efekt chłodzenia poprzez pochłanianie zbyt dużej ilości energii słonecznej.

- To nie jest zaproszenie do usuwania rosnących drzew! One przynoszą wiele korzyści dla ekosystemów i różnorodności, redukują CO2 i chłodzą otoczenie. Potrzebujemy odpowiedniej strefy drzew w każdym regionie. Tylko odpowiednia ich ilość zapewnia najsilniejsze i najbardziej pozytywne efekty klimatyczne - podsumowuje Gomez.

Na podstawie:

Want to Cool the Planet? Plant Trees Here