Dąbrowa Górnicza: Tak powstaje nowy rynek i śródmieście. W tle 140-letnie tradycje robotnicze

Pierwszym etapem inwestycji zajmuje się firma Strabag. Umowa podpisana została w warsztacie Fabryki Pełnej Życia w styczniu 2025 roku, na terenie byłej Dąbrowskiej Fabryki Obrabiarek Defum przy ulicy Kościuszki, gdzie powstaje nowe śródmieście. Koszt realizacji tej inwestycji wyniesie 56 milionów 922 tysięcy 457,80 zł. Pierwszy etap prac obejmie 60 procent wszystkich terenów i hal poprzemysłowych, które dziś znajdują się w centrum miasta.

Co się zmieni na początek? Funkcjonalnym centrum projektu będzie tzw. zielony rynek, wokół którego znajdą się zrewitalizowane przestrzenie publiczne. Pierwsza zagospodarowana hala będzie nazywała się "Tworzeń". Będzie to wielofunkcyjna hala konferencyjno-targowo-koncertowa.

W ramach pierwszego etapu zagospodarowania terenu Fabryki Pełnej Życia zaprojektowany jest m.in. pasaż pomiędzy suwnicami w północno-zachodniej części terenu. Doprowadzone zostaną tu wszystkie sieci, wybudowane zostaną systemy gromadzenia i powtórnego wykorzystywania deszczówki. Pojawi się też ogród deszczowy, a dawna hala montażowa zyska nowe funkcje.

Konieczność wykorzystania dotacji w terminie sprawia, że wszystkie prace w ramach pierwszego etapu powinny się zakończyć do końca 2026 roku, a mieszkańcy będą mogli skorzystać z nowych obiektów i przestrzeni na początku 2027 roku.

Aktualnie zakończyły się najcięższe prace gruntowe w obrębie przyszłego zielonego rynku. Za nami także prace budowlane kondygnacji podziemnej przyszłej hali "Tworzeń", wokół budynku ułożono hydroizolację, zamknięto budowę podziemnych zbiorników retencyjnych w obrębie hali. Wydarto z ziemi i skruszono stare żelbetowe i ceglane konstrukcje fundamentowe, po selekcji - część tego materiału zostanie ponownie użyta jako tzw. podsypka.

Trwa budowa ścian hali "Tworzeń" przy użyciu barwionego betonu oraz żelbetowej fasady od strony zachodniej, które wkrótce osiągną docelową wysokość.

- Historyczne nitowane elementy konstrukcyjne hali, filary i konstrukcja dachu, zostały oczyszczone i zabezpieczone przed korozją, by po zakończeniu budowy ścian nośnych, wrócić na swoje pierwotne miejsce. Wykorzystane będą również cegły pochodzące z rozbiórki, które oczyszczone czekają już na ponowne użycie - informuje Marcin Bazylak, prezydent Dąbrowy Górniczej.

Kończą się prace związane z doprowadzeniem sieci wodno-kanalizacyjnych, realizowane w sąsiedztwie tymczasowej siedziby Zagłębiowskiej Izby Gospodarczej, w tym miejscu od wiosny 2026 będzie kontynuowana działalność fabrycznej Strefy Smaku. Do końca października zaplanowano przeniesienie kontenerowych punktów gastro w nowe miejsce.

Pod suwnicami, od początku listopada, wykonawca pierwszego etapu rozpocznie budowę zbiorników retencyjnych dla realizowanego obszaru, mają one gromadzić wody deszczowe w celu ich ponownego wykorzystywania, m.in. do podlewania zieleni nowego centrum.

Jak informuje spółka Fabryka Pełna Życia także na listopad zaplanowano doprowadzenie w obszar nowego rynku sieci wodno-kanalizacyjnych, energetycznych i teletechnicznych, zostaną one pociągnięte z rejonu ul. Kościuszki za Pałacem Kultury Zagłębia.

W najbliższych dniach wykonawca drugiego etapu przystąpi do prac nad organizacją placu budowy, więc niebawem prace staną się jeszcze bardziej zaawansowane.

W ramach drugiego etapu prac Budecon przebuduje trzy hale dawnego Defum. Zajmie się też przestrzeniami publicznymi nowego centrum miasta, w tym zielonym pasażem, który powstanie pod konstrukcjami suwnic od strony południowej.

Pierwsza będzie modernizowana hala "Ząbkowice", położona najbliżej odbudowanego na nowo kilka lat temu warsztatu byłego Defum. Będzie pełnić funkcję gastronomiczno-targowo-usługowe. Zgodnie z zamierzeniem projektowym - pochodząca z początków XX wieku, dawna hala montażu i obróbki mechanicznej fabryki obrabiarek - aranżacją będzie nawiązywać do Huty Szkła Gospodarczego w Ząbkowicach. Znajdzie się w niej także ekspozycja prezentująca dokonania ząbkowickiej huty.

- Hala "Ząbkowice" wybudowana została na początku XX wieku, a może nawet trochę wcześniej. Tutaj czeka wykonawcę taka misterna praca. Ma zachować całą konstrukcję, a jednocześnie nadać jej nowe funkcje handlowo-usługowe. Przykryć ją zielonym dachem, co będzie wymagało stworzenia wewnątrz hali dodatkowej żelbetonowej konstrukcji. Dzięki temu uda nam się zachować to, co jest tutaj najciekawsze, a więc tę konstrukcję stalowo-drewnianą. Ona jest po prostu piękna i chcemy, żeby tak dalej było - mówi Wojciech Czyżewski, prezes zarządu spółki Fabryka Pełna Życia.

W całym projekcie drugiego etapy także będzie dominowała ekologia. Będą więc zielone dachy, zielone ściany, pompy ciepła, fotowoltaika. Kiedy zakończą się dwa pierwsze etapy projektu gotowych będzie około 90 procent wszystkich przestrzeni publicznych.

Od strony zachodniej hala "Ząbkowice" zostanie połączona z usługowo-handlowym pasażem "usługowo-handlowym "Reden", w którym znajdzie się przestrzeń muzealna poświęcona historii przemysłu w Zagłębiu Dąbrowskim i Dąbrowskiej Fabryce Obrabiarek "Defum". Zachodnią pierzeję nowego rynku zamknie zrewitalizowany budynek dawnej kotłowni, zaadoptowany na obiekt usługowo-handlowy.

Wszystkie przedsięwzięcia w ramach drugiego etapu mają zostać zrealizowane do lipca 2027 roku, a mieszkańcy powinni móc korzystać z tych nowości do końca tego właśnie roku. Realizacja przedsięwzięcia pod nazwą "Fabryka Pełna Życia - centrum przedsiębiorczości, etap II" możliwa jest dzięki pozyskaniu przez dąbrowską spółkę 21 milionów złotych z Funduszu na Rzecz Sprawiedliwej Transformacji oraz 3 milionom złotych z budżetu państwa.

Spółka Fabryka Pełna Życia ogłosiła właśnie postępowanie przetargowe o udzielenie zamówienia pn. "Wyposażenie, wykonanie aranżacji wnętrz i przestrzeni publicznych oraz systemu identyfikacji wizualnej Fabryki Pełnej Życia" na potrzeby projektu "Fabryka Pełna Życia - centrum przemian, etap I" w formule zaprojektuj i wybuduj, a także "Wykonanie projektu aranżacji wnętrz i przestrzeni publicznych, systemu identyfikacji wizualnej oraz otwartego muzeum przemysłowego dziedzictwa Zagłębia Dąbrowskiego" na potrzeby projektu "Fabryka Pełna Historii - otwarte muzeum przemysłowego dziedzictwa Zagłębia Dąbrowskiego" w formule zaprojektuj.

To kolejny element umowy o dofinansowanie projektu pn. Fabryka Pełna Życia - centrum przemian, etap I z Funduszu na Rzecz Sprawiedliwej Transformacji. Wartość projektu brutto to 95 mln 117 tys. 749 zł, z czego dofinansowanie wynosi 78 mln 17 tys. 304 zł.

Wszystkie prace mają kosztować około 150 milionów złotych. W cały projekt budowy nowego śródmieścia Dąbrowy Górniczej z zielonym rynkiem zainwestowanych będzie ponad 100 milionów złotych z funduszy europejskich.

Projekt ma nie tylko podkreślić przemysłowe dziedzictwo miasta, ale również stworzyć przyjazną dla lokalnej społeczności przestrzeń, sprzyjającą jednocześnie rozwojowi przedsiębiorczości.