Emerytura po śmierci - kiedy rodzina może ją zatrzymać, a kiedy musi oddać? Przykłady z ZUS
ZUS nie zawsze wymaga zwrotu emerytury lub renty wypłaconej zmarłemu. Jeśli świadczenie zostało dostarczone przez listonosza jeszcze za życia emeryta lub rencisty i przysługiwało zgodnie z przepisami, bliscy mogą je zatrzymać - wyjaśnia Krystyna Michałek, rzeczniczka prasowa ZUS w województwie kujawsko-pomorskim.
Oto konkretne przykłady, które pokazują, kiedy rodzina może zatrzymać wypłacone świadczenie, a kiedy musi je zwrócić do ZUS. Przedstawione sytuacje pomagają zrozumieć, jak istotna jest data wypłaty oraz moment śmierci świadczeniobiorcy.
Emerytura po zmarłej osobie. Gdy przynosi ją listonosz...
Przykład
Pani Anna zmarła 15 marca, a listonosz przyniósł jej emeryturę 10 marca, kiedy jeszcze żyła.
W takiej sytuacji rodzina ma prawo zatrzymać tę emeryturę, ponieważ świadczenie zostało wypłacone za życia pani Anny. Natomiast jeśli listonosz przyniósł pieniądze po śmierci -
nie wolno ich przyjmować, ponieważ ZUS upomni się o te środki i będzie domagał się zwrotu wypłaconej kwoty.
Emerytura po zmarłym - gdy wpływa na konto bankowe
Nieco inaczej sytuacja wygląda, gdy emerytura wpływa na konto bankowe. Świadczenie za miesiąc, w którym nastąpił zgon, przysługuje w całości - nawet jeśli osoba zmarła pierwszego dnia danego miesiąca. Natomiast emerytury lub renty za kolejne miesiące nie należą się i podlegają zwrotowi. Jak zastrzega ZUS, należy je zwrócić nawet w sytuacji, gdy pieniądze wpłynęły wcześniej (bo termin wypłaty świadczenia przypadał na weekend lub inny dzień ustawowo wolny od pracy). Tutaj ZUS pokazuje dwa przykłady.
Przykład 1:
Pan Jan zmarł 2 kwietnia. Jego emerytura była przekazywana na konto 6. dnia każdego miesiąca. 4 kwietnia wpłynęła emerytura za kwiecień. Ponieważ śmierć nastąpiła w tym samym miesiącu, co zgon, ZUS uzna, że emerytura za kwiecień mu się należała, więc nie trzeba jej zwracać.
Przykład 2:
Pani Maria miała ustalony termin wypłaty emerytury na pierwszy dzień każdego miesiąca. Zmarła 25 kwietnia, a jej emerytura za maj została przelana na konto 30 kwietnia, ponieważ 1 maja przypadał na dzień wolny od pracy. Mimo tego, że środki wpłynęły w kwietniu, dotyczyły wypłaty za maj, a pani Maria już wówczas nie żyła. W tej sytuacji rodzina musi zwrócić nienależne pieniądze.
Niezrealizowane świadczenie. Rodzina może złożyć wniosek
Niezrealizowane świadczenie to emerytura lub renta należna zmarłemu, której nie wypłacono przed jego śmiercią. Jeśli przysługiwało za miesiąc, w którym nastąpił zgon - niezależnie od daty śmierci - bliscy mogą się o nie ubiegać. W tym celu należy w ciągu 12 miesięcy złożyć do ZUS formularz ENS - wniosek o wypłatę niezrealizowanych świadczeń po osobie uprawnionej do świadczeń emerytalno-rentowych.
Przykład 1:
Pan Tadeusz zmarł 10 kwietnia, a ZUS nie zdążył jeszcze wypłacić emerytury za ten miesiąc. Członkowie rodziny mogą złożyć wniosek o wypłatę tego świadczenia.
Przykład 2:
Pani Krystyna złożyła wniosek o emeryturę, ale zmarła, zanim ZUS wydał decyzję. W takiej sytuacji rodzina może również złożyć wniosek o niezrealizowane świadczenie.
Kto może otrzymać niezrealizowane świadczenie po zmarłym?
W pierwszej kolejności:
- małżonek (mąż lub żona),
- dzieci zmarłego,
jeśli prowadzili ze zmarłym wspólne gospodarstwo domowe.
W drugiej kolejności:
- małżonek,
- dzieci,
z którymi zmarły nie prowadził wspólnego gospodarstwa domowego.
Jeśli brak małżonka i dzieci:
- osoby, które prowadziły wspólne gospodarstwo domowe ze zmarłym.
W dalszej kolejności:
- inni członkowie rodziny uprawnieni do renty rodzinnej,
- osoby, na których utrzymaniu pozostawała osoba zmarła.
