Heinrich Himmler. Bezwzględny kat III Rzeszy

Heinrich Himmler urodził się 7 października 1900 roku w Monachium w rodzinie katolickiej o wyraźnych aspiracjach mieszczańskich. Jego ojciec, Joseph Gebhard Himmler, był nauczycielem i później wicedyrektorem gimnazjum w Landshut, a matka Anna Maria Himmler z domu Heyder – gorliwą katoliczką.

Od najmłodszych lat Himmler wykazywał zamiłowanie do nauki i patriotyzmu, choć nie wyróżniał się w sporcie i cierpiał na przewlekłe dolegliwości żołądkowe. W 1915 roku rozpoczął szkolenie w korpusie kadetów w Landshut, licząc na karierę wojskową. W styczniu 1918 roku, dzięki staraniom ojca, trafił do rezerwowego batalionu 11. bawarskiego pułku piechoty. Jednak zakończenie I wojny światowej w listopadzie 1918 roku przekreśliło jego marzenia o służbie na froncie – wojna skończyła się, zanim zdążył wziąć udział w walkach.

Po wojnie Himmler ukończył szkołę średnią i rozpoczął studia rolnicze na Politechnice w Monachium. Tam zetknął się z nacjonalistycznymi środowiskami studenckimi i zaczytywał się w rasistowskiej literaturze, która kształtowała jego poglądy na temat rasy i narodu.

W 1922 roku Himmler uzyskał dyplom inżyniera rolnika, specjalizując się w genetyce i hodowli. Pracował krótko jako przedstawiciel handlowy nawozów sztucznych, ale szybko znalazł swoje miejsce w polityce. W sierpniu 1923 roku wstąpił do NSDAP, a już w listopadzie tego samego roku brał udział w nieudanym puczu monachijskim, maszerując u boku Hitlera i innych przyszłych przywódców nazistowskich.

Po klęsce puczu Himmler związał się z paramilitarnymi Freikorpsami, a następnie z SA i SS – organizacjami, które miały chronić liderów partii nazistowskiej. W 1925 roku dołączył do SS, a cztery lata później został mianowany Reichsführerem SS. Wtedy SS liczyło zaledwie 200 osób, lecz pod jego rządami rozrosło się do potężnej machiny terroru.

Himmler od początku dążył do uniezależnienia SS od SA. Wprowadził czarne mundury, które miały odróżniać jego ludzi od "brunatnych koszul" SA, i rozpoczął budowę własnej, lojalnej wobec siebie struktury.

Pod przywództwem Himmlera SS przekształciło się w jedną z najpotężniejszych instytucji III Rzeszy. Organizacja ta nie tylko pełniła funkcję osobistej gwardii Hitlera, ale również zarządzała policją polityczną, wywiadem (SD), a także obozami koncentracyjnymi i zagłady. Himmler był mistrzem w doborze kompetentnych podwładnych – to on powierzył Reinhardowi Heydrichowi kierowanie Gestapo i SD.

W marcu 1933 roku na jego polecenie powstał pierwszy obóz koncentracyjny w Dachau, który stał się wzorem dla kolejnych miejsc kaźni w całej Europie. Dachau początkowo służyło do izolowania przeciwników politycznych, ale szybko zamieniło się w narzędzie terroru wobec wszystkich uznanych za wrogów państwa.

Po "Nocy długich noży" w czerwcu 1934 roku, kiedy SS pod dowództwem Himmlera i Göringa dokonało masakry kierownictwa SA, SS uzyskało pełną niezależność i stało się podporządkowane wyłącznie Hitlerowi. Od tego momentu Himmler nie miał sobie równych w strukturach bezpieczeństwa państwa.

Jako Reichsführer SS i szef całej policji III Rzeszy, Himmler był głównym architektem polityki eksterminacji. To on nadzorował powstanie i funkcjonowanie obozów koncentracyjnych oraz zagłady, w tym Auschwitz, Treblinki, Sobiboru i Majdanka. W 1941 roku na jego rozkaz Reinhard Heydrich opracował plan "ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej", który doprowadził do zamordowania kilka milionów Żydów.

Himmler był także inicjatorem Generalnego Planu Wschodniego (Generalplan Ost), zakładającego przesiedlenie, eksterminację lub wyniszczenie milionów Słowian, Żydów i Romów na podbitych terenach. W październiku 1939 roku został mianowany Komisarzem Rzeszy ds. Umacniania Niemieckości, co dało mu szerokie uprawnienia do przesiedleń i germanizacji okupowanych ziem.

W przemówieniu do generałów SS 4 października 1943 roku Himmler otwarcie mówił o "moralnym prawie" do mordowania całych narodów. Jego fanatyzm i bezwzględność sprawiły, że stał się drugim po Hitlerze najpotężniejszym człowiekiem w III Rzeszy.

W trakcie II wojny światowej Himmler systematycznie powiększał swoje wpływy. W 1943 roku został ministrem spraw wewnętrznych Rzeszy, co dało mu kontrolę nad całą policją i administracją wewnętrzną. Stworzył także Waffen-SS – formację wojskową liczącą pod koniec wojny 800 tysięcy żołnierzy, w tym ochotników i poborowych z całej Europy.

W listopadzie 1944 roku objął dowództwo nad Grupą Armii Górny Ren, a od stycznia do marca 1945 roku dowodził Grupą Armii Wisła, próbując bezskutecznie powstrzymać ofensywę Armii Czerwonej. Brak doświadczenia wojskowego i niekompetencja sprawiły, że ponosił kolejne klęski, co doprowadziło do utraty zaufania Hitlera.

W kwietniu 1945 roku, widząc nieuchronny upadek III Rzeszy, Himmler próbował na własną rękę negocjować pokój z aliantami zachodnimi, licząc na ocalenie życia i pozycji. Gdy Hitler dowiedział się o jego zdradzie, natychmiast pozbawił go wszystkich stanowisk i rozkazał aresztować.

Po kapitulacji Niemiec Himmler próbował uciec, ukrywając się pod fałszywym nazwiskiem Heinrich Hizinger. 22 maja 1945 roku został zatrzymany przez brytyjskich żołnierzy na jednym z punktów kontrolnych. Jego nerwowe zachowanie i podrobione dokumenty wzbudziły podejrzenia. Po przewiezieniu do obozu przesłuchań w Westertimke koło Luneburga, Himmler został zidentyfikowany podczas rutynowego badania lekarskiego.

23 maja 1945 roku podczas próby przeszukania jamy ustnej przez lekarza Himmler nagle przegryzł ukrytą w ustach kapsułkę cyjanku potasu. Zmarł w ciągu piętnastu minut w wyniku zatrucia. Brytyjczycy pochowali jego ciało w nieoznaczonym grobie na wrzosowiskach Lüneburger Heide, by uniemożliwić powstanie miejsca kultu dla neonazistów.