Kaleczył polski, kochał Rosję. Bierut, o jakim nie słyszałeś

Młody Bolesław Bierut

O dzieciństwie Bolesława Bieruta wiadomo bardzo mało, a część dostępnych informacji jest trudna do zweryfikowania. Przypuszczalnie pojawił się na świecie w 1892 roku w małej wsi pod Lublinem. Część badaczy sugeruje, że Bierut mógł mieć żydowskie lub białoruskie pochodzenie, a on sam był nieślubnym dzieckiem kogoś z wyższych sfer.

Powszechnie sądzi się, iż Bierut wychował się w rodzinie wielodzietnej, która ledwo wiązała koniec z końcem. Mimo braku pieniędzy jego rodzice postawili na wykształcenie syna. Uczęszczał do szkoły powszechnej oraz był ministrantem w kościele.

Niekiedy można spotkać się z twierdzeniem, iż młody Bierut w ramach rewolucji 1905 roku rozpoczął strajk w swojej szkole, uderzając kałamarzem w obraz cara. Niestety, informacja ta mija się z prawdą.

Co więcej, nawet sam Bierut zaprzeczał tym doniesieniom. Powiedział bowiem kiedyś: "Muszę najpierw zacząć od legend, które krążą, i nawet tu były odczytane, na temat mojej roli w 1905 r. Ja byłem dzieckiem – miałem trzynaście lat i żadnej roli w rewolucji nie wypełniałem".

Nie ulega natomiast wątpliwości, że Bolesław brał udział w protestach, a następnie wyrzucono go ze szkoły. Już w wieku trzynastu lat poszedł do pracy. Początkowo pracował na budowie, następnie został gazeciarzem, a wreszcie rozpoczął naukę w drukarni. Przed I wojną światową zawód drukarza był bardzo ceniony.

Praca i życie rodzinne

Zasadniczy przełom w życiu Bolesława Bieruta nastąpił po poznaniu Jana Hempla – socjalisty i członka PPS. To właśnie pod jego wpływem zapisał się do szkoły handlowej oraz stał się członkiem PPS-Lewicy.

Jeszcze przed odzyskaniem niepodległości (1918) Bierut był w pewnym sensie przykładnym obywatelem. Miał dobrze płatną pracę, współpracownicy i przełożeni bardzo go szanowali i cenili. Przykładał dużą wagę do manier.

Cechowała go wysoka kultura osobista, a wobec kobiet był wręcz szarmancki. Przeprowadził się do Warszawy, wziął ślub i jego życie wydawało się zupełnie normalne.

Dopiero w późniejszym okresie życia Bierut zmienił swoje nastawienie do kobiet, prowadząc podwójne życie. Miał romans z Wandą Górską, swoją osobistą sekretarką. Niewykluczone nawet, iż doczekał się nieślubnych dzieci, choć nigdy żadne z nich nie ujawniło swego pochodzenia.

Bierut jako "człowiek Moskwy"

Połowa lat dwudziestych XX wieku to dla Bieruta początek komunistycznej kariery. Już w 1925 roku odbył dziewięciomiesięczny kurs w Moskwie w "Szkole Partyjnej Komunistycznej Partii Polski", a następnie dostał posadę kierownika Centralnej Techniki KPP. Po majowym zamachu Piłsudskiego został aresztowany, ale bardzo szybko wyszedł na wolność.

Komunistyczna kariera Bolesława bardzo szybko nabierała tempa i szybko stał się "człowiekiem Moskwy". Od 1932 roku pracował dla sowieckiego wywiadu w Polsce. Sam Bierut raczej nie postrzegał swojej roli w ten sposób.

Najprawdopodobniej Bierut uniknął śmierci w 1933 roku, kiedy trafił na kilka lat do więzienia. W trakcie jego pobytu w celi Józef Stalin rozwiązał KPP i zaczął pozbywać się polskich komunistów przebywających w Rosji. Możliwe nawet, że Bolesław zorientował się, co nadchodzi i sam oddał się w ręce policji.

Bierut perfekcyjnie posługiwał się rosyjskim. W oficjalnych rozmowach częściej używał właśnie tego języka, aniżeli polskiego, który momentami kaleczył.

Bolesław Bierut jako prezydent

Bolesław Bierut uwielbiał radziecką propagandę, filmy i literaturę. Był zagorzałym czytelnikiem dzieł Marksa i Lenina, a w jego bibliotece było mnóstwo książek komunistycznych. Wychodził z założenia, że polska kultura powinna być podporządkowana wzorcom radzieckim.

Co więcej, Bierut był fanatykiem samego Stalina, którego uważał za wzór do naśladowania. Ponoć długo rozpaczał po śmierci radzieckiego dyktatora, pogrążając się na pewien czas w depresji.

Obawiając się zamachów, Bierut podróżował wyłącznie w specjalnie zabezpieczonych pociągach i limuzynach. Jego transporty były ściśle tajne, a ochrona sprawdzała każdą trasę, zanim przejechał nią pociąg prezydencki.

Mimo że oficjalnie był skromnym działaczem ludowym, Bierut żył jak pączek w maśle. Długie tygodnie spędzał w Pałacu Myśliwskim w Łańcucie. Miał również dostęp do luksusowych dacz i willi oraz najlepszych towarów. Propaganda PRL przedstawiała go natomiast jako "pierwszego robotnika Polski".

Bierut zmarł w 1956 roku w Moskwie. Oficjalna wersja brzmi, iż zmarł na zawał serca. W historiografii można natomiast spotkać się z opiniami, iż najprawdopodobniej został otruty albo przez KGB, albo przez któregoś ze swoich konkurentów do władzy.

Po śmierci Bieruta jego ciało sprowadzono wprawdzie do Polski, ale przez pewien czas istniały plany pochowania go w Moskwie. Ostatecznie pochowano go na Powązkach, ale przez lata traktowano go niemal jak radzieckiego bohatera.

Wybrana bibliografia

· Garlicki A., Bolesław Bierut, Warszawa 1994.

· Lipiński P., Bolesław Niejasny, Warszawa 2001.

· Kozłowski Cz., Namiestnik Stalina, Warszawa 1993.

· Rechowicz H., Bolesław Bierut 1892-1956, Katowice-Warszawa 1977.