Katarzyna Brandon. Kobieta, której bał się Henryk VIII

Pierwsze lata życia Katarzyny

Katarzyna Willoughby urodziła się 22 marca 1519 roku w Parham Old Hall w hrabstwie Suffolk. Jej ojcem był William Willoughby, 11. baron Willoughby de Eresby, a matką María de Salinas, hiszpańska dama dworu i bliska przyjaciółka królowej Katarzyny Aragońskiej. Los wrzucił ją w wir angielskiej polityki, gdy miała zaledwie siedem lat.

Ojciec zostawił ją jako jedyną spadkobierczynię rodzinnej fortuny, w tym rozległych posiadłości w Lincolnshire. W 1528 roku opiekę nad młodą dziedziczką przejął sam król Henryk VIII. Monarcha szybko przekazał ją jednak w ręce swojego szwagra, Charlesa Brandona, księcia Suffolk.

Nikt wtedy nie przewidywał, że za kilka lat to właśnie Suffolk zostanie mężem Katarzyny. Pierwotnie planowano wydać ją za jego syna, Henryka Brandona. Jednak los zadecydował inaczej, a czternastoletnia Katarzyna poślubiła niemal pięćdziesięcioletniego księcia.

Ślub odbył się w lipcu 1533 roku, niedługo po śmierci trzeciej żony księcia, Marii Tudor, siostry Henryka VIII. To małżeństwo, choć dziś wydaje się osobliwe, okazało się sukcesem strategicznym. Suffolk stał się najważniejszym magnatem w Lincolnshire, a Katarzyna zyskała pozycję jednej z najbogatszych kobiet Anglii.

Matka i żona

Małżeństwo przyniosło dwójkę synów: Henry’ego, który przyszedł na świat w 1534 roku, i Charlesa urodzonego w 1537 roku. Chłopcy jednak nie dożyli dorosłości. W lipcu 1551 roku obaj zmarli na zagadkową chorobę, jeden dzień po drugim. Dla matki był to cios niemal nie do zniesienia.

Katarzyna szybko znalazła się w centrum życia towarzyskiego i politycznego Tudorów. Brała udział w powitaniu Anny Kliwijskiej, kolejnej żony Henryka VIII. Uczestniczyła także w organizacji podróży monarchy z Katarzyną Howard.

Według plotek krążących po dworze, Henryk VIII miał rozważać poślubienie młodej, pełnej życia księżnej po śmierci Suffolka. Do takiego ślubu jednak nigdy nie doszło. Katarzyna była nie tylko stałą bywalczynią dworu, ale także wpływową przyjaciółką Katarzyny Parr, ostatniej żony Henryka VIII.

To jej obecność i rozmowy wpływały na protestanckie przekonania królowej. Choć jej matka María de Salinas była hiszpańką i oddaną katoliczką, Katarzyna jako dojrzała kobieta opowiedziała się po stronie reformacji. Jej poglądy były na tyle znane na dworze, że podczas jednej z zabaw zapytana, kogo darzy najmniejszą sympatią, odpowiedziała bez wahania: biskupa Stephena Gardinera. Wywołało to nie tylko salwy śmiechu, ale i zapowiedź przyszłych konfliktów religijnych.

Wiara kontra bezpieczeństwo

Po śmierci Henryka VIII w 1547 roku i wstąpieniu na tron Edwarda VI, protestanckie sympatie Katarzyny stały się oficjalnym atutem. Sytuacja zmieniła się dramatycznie, gdy władzę przejęła Maria I, zwana później Krwawą. Życie księżnej Suffolk zamieniło się w koszmar.

Zagrożona aresztowaniem ze względu na swoje poglądy religijna, zdecydowała się na ucieczkę. Najpierw udała się do Wesel w Niemczech, potem na Litwę, a w końcu na Pomorze Zachodnie. W międzyczasie, po śmierci Suffolka i dwóch synów, ponownie wyszła za mąż.

W 1552 roku poślubiła Richarda Bertie’ego, swojego szambelana. To małżeństwo, w przeciwieństwie do poprzedniego, wydawało się oparte na rzeczywistych uczuciach. Para mieszkała na kontynencie w bardzo skromnych warunkach, nie zawsze mogąc prowadzić życie godne dawnych dostojników.

Do kraju wrócili dopiero po przejęciu władzy przez Elżbietę I w 1558 roku. Przez cały ten czas Katarzyna pozostawała w kontakcie z intelektualną elitą protestantyzmu. Wspierała uchodźców religijnych i współfinansowała druk traktatów religijnych, choć sama nie uczestniczyła bezpośrednio w spisach politycznych.

Kobieta, która nie ugięła się

Katarzyna Brandon prowadziła intensywne życie intelektualne i religijne. Została patronką teologów i drukarzy, a jej wpływ na reformację w środowiskach dworskich był ogromny. Koleje życia nie pozwoliły jej jednak na spokojną starość.

Straciła synów, dwóch wykształconych młodych ludzi, których wychowała na protestantów. Po powrocie z wygnania musiała walczyć o zwrot swoich dóbr, które wcześniej powierzyła prawnikom. W 1560 roku dzięki wygranej w słynnej sprawie sądowej Bertie przeciwko Herenden ustalono ważne precedensy prawne.

Sprawa, znana jako "sprawa księżnej Suffolk", ustaliła, że tak zwana "podwójna powiernica" jest wykonalna w angielskim systemie prawnym. Miało to konsekwencje daleko wykraczające poza jej osobisty los.

Katherine zmarła 19 września 1580 roku, pozostawiając po sobie opinię kobiety odważnej i mającej silne przekonania. Była nieco złośliwa, ale zawsze nieugiętą wobec władzy, gdy chodziło o jej prywatność lub sumienie.