Kielce: Instalacja podzieliła radnych i wywołała burzę w sieci

Marek Cecuła, urodzony w Kielcach artysta, znany na całym świecie z łączenia ceramiki, wzornictwa i sztuki współczesnej, były dziekan wydziału ceramiki w nowojorskiej Parsons School of Design i dyrektor artystyczny Ćmielów Design Studio, stworzył minimalistyczną instalację. Cztery metry kwadratowe lustrzanej powierzchni wmontowanej w ziemię, która ma odbijać niebo i otaczającą przestrzeń.

Największe kontrowersje wzbudził koszt realizacji projektu: 86 800 złotych brutto, który wywołał w Kielcach polityczną wojnę.

Marcin Stępniewski, przewodniczący opozycyjnego klubu Prawa i Sprawiedliwości w Radzie Miasta Kielce, ocenia taki koszt jednoznacznie negatywnie.

- Jest to bardzo zaskakujący wydatek ze strony miasta, zwłaszcza w kontekście ostatnich propozycji pani prezydent dotyczących zaciągnięcia pożyczki w wysokości 400 milionów złotych. Kwota około 90 tysięcy złotych za tego typu obiekt jest astronomiczna i budzi ogromne kontrowersje, nie tylko moje, ale i zdecydowanej większości internautów - uważa przewodniczący.

Radna Kamila Wojda-Misiuda, przewodnicząca Komisji Edukacji, Kultury i Sportu z Koalicji Obywatelskiej, ma odmienne zdanie.

- W mojej prywatnej ocenie ta rzeźba jest genialna w swojej prostocie, bo kipi metaforami i wieloznacznością. Pan Marek Cecuła jest z tego znany, to zresztą artysta światowej klasy. Trochę dziwi mnie ta burza medialna, ponieważ artysta taki jak on mógłby znaleźć sobie niemal dowolne miejsce na świecie i zostałby przyjęty z otwartymi rękoma, a on, pomimo swojej skomplikowanej historii w tym mieście, nadal chce tu tworzyć - komentuje radna.

Zobaczcie co o instalacji Niebo Kielc sądzą mieszkańcy miasta - zobacz nasz program O TYM SIĘ MÓWI

W Kielcach od razu wybuchła polityczna awantura - obie strony, podobnie jak ma to miejsce w Polsce na wzajem zaczęli rozdawać sobie razy.

O instalacji w Kielcach i zamieszaniu, jakie wywołała, mówi jej twórca Marek Cecuła:

- Cieszę się, że instalacja wzbudziła tak duże zainteresowanie, natomiast przykre jest, że niektórzy odbiorcy nie widzą jej poza materialnej wartości. To sztuka, która ma wiele warstw. W sztuce działam już od wielu lat, więc jestem przyzwyczajony do różnych opinii, natomiast sztukę współczesną trzeba zrozumieć - przyznał w rozmowie z "Echem Dnia" Marek Cecuła.

Zdjęcia i relacja z otwarcia instalacji: W Kielcach można teraz chodzić po chmurach. Artysta Marek Cecuła odsłonił swoja najnowszą instalację "Niebo Kielc"

Warto przy okazji tej trudnej do zrozumienia awantury poznać całą prawdę o instalacji.

Całkowity koszt realizacji to 86 800 złotych brutto, z czego 77 800 złotych pochodzi z grantu Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku w ramach programu "Rzeźba w przestrzeni publicznej dla Niepodległej", finansowanego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Miasto Kielce, poprzez Biuro Wystaw Artystycznych, dołożyło 9 tysięcy złotych brutto jako 10-procentowy wkład własny.

Jak wylicza Olga Grabiwoda, dyrektor Biura Wystaw Artystycznych w Kielcach, całość kwoty obejmuje między innymi opracowanie projektu, przekazanie autorskich praw majątkowych, prace przygotowawcze i rozbiórkowe, dokumentację techniczną, nadzór budowlany, wykonanie dzieła z materiałów o wysokiej odporności technicznej, w tym specjalnie hartowane szkło, transport, montaż, tablicę informacyjną ze stali nierdzewnej, nagranie i opracowanie audiodeskrypcji oraz zabezpieczenia na okres niekorzystnych warunków pogodowych.

Dagmara Rogers, która odpowiadała za projekt z ramienia Biura Wystaw Artystyczny informowała też, że "Niebo Kielc" Marka Cecuły był trzecim najlepiej ocenionym w Polsce. Lustro zostało umieszczone na stałe. Wymogiem projektu jest zresztą to, że instalacja w przestrzeni publicznej ma być wmontowana przez minimum pięć lat. Lokalizacja była konsultowana z konserwatorem zabytków. Biuro Wystaw Artystyczny zapewnia, że będzie dbać o czystość instalacji.

Instalacja Niebo Kielc to dwa metry na dwa lustrzanej tafli, 650 kilogramów pancernego szkła wmontowanego w płytę placu. Można po niej chodzić, zatrzymać i spojrzeć w dół.

Marcin Stępniewski kwestionuje przedstawianie kosztów, tak, że miasto dopłaciło tylko 9 tysięcy.

- Przeznaczyło 86 800 złotych. Takie dzielenie kwoty uważam w tym przypadku za nieuczciwe. Jeżeli pozyskujemy dofinansowanie na drogę i wkład własny miasta to 2 miliony, a dofinansowanie 8 milionów, to droga dalej kosztuje 10 milionów. Analogicznie tutaj: środki w 100 procentach pochodzą z pieniędzy podatników - mówi.

Zdaniem Kamili Wojdy-Misiudy, zarzuty mają podłoże polityczne.

- Owszem, Kielce mają fatalną sytuację finansową, ale radni Prawa i Sprawiedliwości ze względów politycznych nie zgodzili się na konsolidację długu, tak aby miasto miało oddech i szansę zrealizować konieczne zadania. Natomiast 9 tysięcy złotych z budżetu Biura Wystaw Artystycznych nie uratuje budżetu miasta ani nie wystarczy na realizację jakiegokolwiek zadania. Uważam, że to naprawdę niewielka suma w porównaniu do 300 tysięcy, jakie pani marszałek Renata Janik przeznaczyła w dotacji celowej na rzeźbę doktora Władysława Buszkowskiego, która powstaje. Mogła je przeznaczyć na inne cele - odpowiada.

Czytaj więcej o kwestii kredytu konsolidacyjnego dla Kielc: Nie będzie kredytu konsolidacyjnego dla miasta Kielce. Większość radnych była przeciwna

Zdaniem Marcina Stępniewskiego ważna jest również kwestia bezpieczeństwa, bo jak mówi, szczególnie zimą powierzchnia lustra może być wyjątkowo śliska.

- Instalacja będzie specjalnie przykrywana i zabezpieczana na czas niekorzystnych warunków pogodowych, tak aby nie stwarzała zagrożenia - informuje dyrektor Biura Wystaw Artystycznych.

Przewodniczący klubu Prawa i Sprawiedliwości w Radzie Miasta Kielce dodaje, że miasto dawno nie miało takiej promocji, niestety jego zdaniem nie jest ona pozytywna. W ostatnich dniach zasięg zdjęcia z lustrem i informacji na ten temat to dziesiątki milionów wyświetleń w różnych kanałach komunikacyjnych.

- Wszyscy wiemy, że kultura jest ludziom bezwzględnie potrzebna. To dzięki niej nasz naród przetrwał najtrudniejsze momenty historii. Bardzo dziękuję panu Markowi za to, że tu jest, bo w mojej ocenie to wyraz naprawdę głębokiego lokalnego patriotyzmu - kontruje radna Wojda-Misiuda.

- Artysta taki jak pan Marek Cecuła mógłby znaleźć sobie niemal dowolne miejsce na świecie i zostałby przyjęty z otwartymi rękoma, a on, pomimo swojej skomplikowanej historii w tym mieście, nadal chce tu tworzyć. To wyraz naprawdę głębokiego lokalnego patriotyzmu - mówi Kamila Wojda-Misiuda, radna Koalicji Obywatelskiej i przewodnicząca Komisji Edukacji, Kultury i Sportu Rady Miasta Kielce.

Olga Grabiwoda, dyrektor Biura Wystaw Artystycznych, które zamawiało instalację również odnosi się do internetowego rozgłosu wokół instalacji. Mówi:

- Trzeba mieć świadomość, że ten rozgłos w dużej mierze wywołała dezinformacja. Wysokie kwoty zawsze budzą emocje i przyciągają uwagę, ale sposób ich podania miał znaczenie. Sztuka współczesna ma między innymi wywoływać emocje i dyskusję. Ta instalacja jest minimalistyczna i symboliczna, a symbolika, jeśli bywa niezrozumiała, może rodzić lęk i opór. To dzieło działa jak zwierciadło wspólnoty: w odbiciu widzimy emocje, frustracje, czasem brak zaufania.

Marek Cecuła - to pochodzący z Kielc artysta, projektant. Urodził się 23 kwietnia 1944 roku. Pochodzi z polsko-żydowskiej. W latach 50. XX wieku wyemigrował do Izraela, gdzie uczył się ceramiki i odbył służbę wojskową. Następnie mieszkał w Brazylii i Stanach Zjednoczonych - w Nowym Jorku, skąd w latach 90. powrócił do Polski. Były dziekan wydziału ceramiki w Parsons School of Design w Nowym Jorku. Profesor w National College of Art and Design w Bergen w Norwegii oraz w Royal College of Art w Londynie. Założyciel firmy Modus Design działającej w Nowym Jorku od 1980 roku. Modus Design ma dzisiaj swoje biuro projektowe w Grocholicach koło Ćmielowa skąd prowadzi szeroką działalność w zakresie rozwoju produktu ceramicznego. W 2013 roku Cecuła został zaproszony przez Polskie Fabryki Porcelany Ćmielów i Chodzież do utworzenia nowatorskiego studia projektowego Ćmielów Design Studio, w którym obecnie jest dyrektorem artystycznym.

W 2008 roku na łamach Echa Dnia ukazała się w dwóch częściach historia niezwykłego życia Marka Cecuły