Mistrzyni partyzantki. Królowa, której bała się Anglia

Według legend i przekazów ustnych, Nanny urodziła się około 1686 roku na terenach dzisiejszej Ghany w społeczności Aszanti – jednym z najpotężniejszych i najbardziej wojowniczych ludów Afryki Zachodniej. Część źródeł podaje, że była córką lub krewną aszantyjskiego księcia, co mogło tłumaczyć jej przywódcze talenty i autorytet wśród Maroonów. W wyniku handlu niewolnikami została schwytana i przewieziona na Jamajkę, gdzie trafiła na plantację jako niewolnica.

Nie wiadomo dokładnie, kiedy i w jaki sposób uciekła z niewoli. Według jednej z legend, Nanny zdołała uciec niemal natychmiast po przybyciu na wyspę, a nawet – jak głosi inna opowieść – skoczyła z pokładu statku, zanim ten przybił do brzegu.

Wkrótce potem dołączyła do grupy zbiegłych niewolników, którzy ukrywali się w górach Jamajki i tworzyli autonomiczne społeczności zwane Maroonami.

Maroonowie to potomkowie afrykańskich niewolników, którzy uciekli z plantacji i przez dziesięciolecia budowali niezależne osady w trudno dostępnych rejonach wyspy. Ich społeczności, wzorowane na tradycjach afrykańskich, były samowystarczalne, uprawiały ziemię, hodowały zwierzęta i prowadziły wymianę handlową z innymi Maroonami oraz okolicznymi osadami.

Nanny wraz z bratem Quao założyła wschodnią grupę Maroonów – Windward Maroons – i osiedliła się w strategicznie położonej osadzie w Górach Błękitnych, nazwanej później Nanny Town.

W Nanny Town Maroonowie stworzyli model społeczeństwa oparty na afrykańskich wzorcach: uprawiali jamy, banany i maniok, a także pielęgnowali język i tradycje przodków. Nanny była nie tylko przywódczynią militarną, ale również organizatorką życia codziennego, dbającą o samowystarczalność i bezpieczeństwo mieszkańców.

Największą sławę przyniosła Nanny działalność militarna podczas tzw. pierwszej wojny Maroonów (1728–1739), kiedy to Maroonowie przez ponad dekadę skutecznie odpierali ataki brytyjskich wojsk.

Nanny była mistrzynią wojny partyzanckiej – wykorzystywała trudny, górzysty teren, organizowała zasadzki, stosowała kamuflaż i komunikację za pomocą abeng –afrykańskiego rogu sygnałowego. Maroonowie pod jej dowództwem potrafili zniknąć w dżungli, a następnie z zaskoczenia atakować przeciwnika, zadając mu dotkliwe straty.

Brytyjczycy wielokrotnie próbowali zdobyć Nanny Town, ale każda wyprawa kończyła się klęską – żołnierze ginęli w zasadzkach lub byli zmuszeni do odwrotu przez nieznane, zdradliwe ścieżki.

Legenda głosi, że Nanny potrafiła "łapać kule w locie" i rzucać je z powrotem w stronę wroga, a jej wojownicy byli niewidoczni niczym duchy wśród drzew. Brytyjski oficer, który przeżył spotkanie z jej oddziałem, opisywał ją jako drobną, umięśnioną kobietę o przenikliwym spojrzeniu, ubraną w gorset i wyposażoną w wiele narzędzi bojowych.

Przez ponad 30 lat Nanny i jej wojownicy uwolnili – według różnych źródeł – od kilkuset do ponad tysiąca niewolników, którzy dołączali do Maroonów i budowali nowe, wolne społeczności. Skuteczność partyzantki Nanny doprowadziła do poważnych strat po stronie Brytyjczyków i paraliżu gospodarki plantacyjnej na wschodzie wyspy.

W 1740 roku, po latach bezskutecznych prób pokonania Maroonów, Brytyjczycy podpisali z nimi traktat pokojowy, który gwarantował im wolność, autonomię oraz 500 akrów ziemi w Portland Parish.

W zamian Maroonowie zobowiązali się nie przyjmować nowych zbiegłych niewolników i pomagać w ich łapaniu, co budziło kontrowersje i napięcia z innymi Afrykanami na wyspie. Nowa osada, znana jako New Nanny Town (później Moore Town), stała się symbolem zwycięstwa i niezależności Maroonów.

Nanny była nie tylko dowódcą wojskowym, ale także duchową liderką swojej społeczności. W tradycji Maroonów uznawano ją za potężną kapłankę Obeah –afrykańskiego systemu wierzeń, magii i lecznictwa, który odgrywał kluczową rolę w budowaniu morale i jedności wśród powstańców. Jej autorytet miał rzekomo nadprzyrodzone źródła – przypisywano jej moc ochrony wojowników przed kulami i wpływania na przebieg bitew

Nie ma jednoznacznych informacji na temat daty śmierci Nanny – według różnych źródeł mogła umrzeć około 1733, 1750 lub nawet później, w latach 60. XVIII wieku.

Maroonowie są jednak zgodni, że została pochowana w Moore Town, gdzie do dziś znajduje się jej symboliczny grób zwany "Bump Grave". W tradycji jamajskiej Nanny jest postacią niemal mityczną – jej imię noszą pieśni, pomniki, a nawet banknot o nominale 500 dolarów jamajskich.

W 1975 roku rząd Jamajki ogłosił Nanny narodową bohaterką – jedyną kobietą w tym gronie.