Na L4 pracujemy za granicą. Tysiące zwolnień lekarskich w pierwszym kwartale tego roku na Podkarpaciu

W skali kraju w tym roku (I kwartał) odnotowano 6 656 958 zwolnień L4, co dało sumę 65 615 500 dni absencji chorobowej. W porównaniu z I kwartałem 2024 r. nastąpił wzrost zwolnień lekarskich aż o 654 561, a także liczba dni absencji chorobowej zwiększyła się o 3 377 282.

W 2024 roku w naszym województwie lekarze wystawili 1 043 442 zwolnienia chorobowe, co przełożyło się 12 247 499 absencji dni chorobowej.

W skali kraju – dla porównania – było wystawionych 22 156 003 L4 i 240 012 931 dni absencji chorobowej.

- Celem zwolnienia lekarskiego jest zabezpieczenie socjalne chorego, który poddając się leczeniu ma doprowadzić do odzyskania zdolności do pracy. Osoba niezdolna do pracy z powodu choroby niezależnie od tego, czy lekarz leczący na zwolnieniu lekarskim wskazał, że „chory powinien leżeć” albo, że „chory może chodzić”, powinna powstrzymać się od wykonywania czynności sprzecznych z celem zwolnienia lekarskiego, w szczególności takich, które mogą przedłużyć okres niezdolności do pracy. Czas zwolnienia powinna wykorzystać na rekonwalescencję oraz powrót do zdrowia – mówi Wojciech Dyląg, regionalny rzecznik prasowy ZUS w województwie podkarpackim.

Najczęściej chorujemy na ostre zakażenie górnych dróg oddechowych, ostre zapalenie nosa i gardła (przeziębienie). W czołówce utrzymuje się także opieka położnicza z powodu stanów związanych z ciążą.

Ponadto mieszkańcy Podkarpacia szukali pomocy u lekarza z powodu bóli grzbietu, ostrego zapalenia zatok przynosowych, zaburzenia korzeni rdzeniowych i splotów nerwowych, ostrego zapalenia oskrzeli, grypy, reakcji na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne, ostrego zapalenia gardła oraz niezakaźnego zapalenia żołądkowo-jelitowego i jelita grubego.

Każda osoba przebywająca na zwolnieniu lekarskim musi się liczyć z możliwością kontroli przeprowadzanej przez ZUS czy pracodawcę.

– Uprawnienie do kontrolowania chorych wynika bezpośrednio z ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Zdarzają się jednak sytuacje, że podczas orzeczonej niezdolności do pracy (zwolnienie) pracownicy wyjeżdżają na wakacje, remontują domy lub wykonują inną pracę zarobkową – dodaje rzecznik.

Osoba która jest niezdolna do pracy i przebywa na zasiłku chorobowym może być skontrolowana na dwa sposoby.

Pierwszy to kontrola orzekania prowadzona przez lekarza orzecznika ZUS – lekarz sprawdzi czy poprawnie została orzeczona niezdolność, czyli czy lekarz leczący miał podstawy do wystawienia zwolnienia. Chory może zostać wezwany do lekarza orzecznika, który przeprowadzi badanie i sprawdzi czy chory jest nadal niezdolny do pracy. Lekarz orzecznik ZUS może też sprawdzić dokumentację medyczną znajdującą się u lekarza leczącego. Jeśli lekarz orzecznik po przeprowadzeniu badania uzna, że osoba przebywająca na zwolnieniu nie jest chora wystawia ZLA/K, które skraca okres niezdolności do pracy – dzień badania jest ostatnim dniem zwolnienia.

Drugi to kontrola prowadzona przez płatnika zasiłku, czyli przez ZUS albo przez pracodawcę. Kontrola taka sprawdza co robimy w czasie chorobowego, czy poprawnie wykorzystujemy zwolnienie od pracy lub czy nie wykonujemy innej pracy zarobkowej. Pracodawca może skontrolować pracownika na chorobowym zawsze w okresie pierwszych 33 dni w danym roku lub 14 dni w przypadku osób, które ukończyły 50. rok życia. Za ten okres pracodawca wypłaca pracownikowi wynagrodzenie za czas choroby. Od 34. dnia lub odpowiednio od 15 .dnia choroby w danym roku kalendarzowym każdy pracownik ma prawo do zasiłku chorobowego. Jeżeli zakład pracy jest uprawniony do wypłaty zasiłków to sam przeprowadza kontrole swoim pracownikom – wszystkim pozostałym osobom czyli m.in. pracownikom z małych zakładów pracy i osobom prowadzącym działalność gospodarczą, kontrole przeprowadza ZUS. Kontrolować można również osoby, które korzystają z zasiłku opiekuńczego i świadczenia rehabilitacyjnego. Jeśli kontrola stwierdzi niewłaściwe wykorzystywanie zwolnienia albo wykonywanie pracy zarobkowej czyli np. pracownik w czasie zwolnienia lekarskiego zatrudnił się na umowę zlecenie i ją wykonywał albo w czasie zasiłku chorobowego wyjechał na wczasy czy budował swój dom, pracownik traci prawo do zasiłku za cały blankiet zwolnienia tj. za cały okres na który zwolnienie było wystawione.

„Chorzy” zwolnienie lekarskie wykorzystują często do pracy za granicą. Na L4 remontują lub budują domy, a nawet wyjeżdżają na wakacje. Z przeprowadzonych kontroli wynika, że zwolnienie potrzebne było na chrzciny, wesele, koncert, studia zaoczne czy udział w zawodach sportowych.

W 2024 r. ZUS w woj. podkarpackim skontrolował 5944 zwolnienia lekarskie. W 2023 r. – 3 435.

– Wobec 746 osób cofnięto zasiłki na łączną kwotę przekraczającą 1,1 mln zł (w 2023 r. wobec 303 osób cofnięto zasiłki na łączną kwotę 536,8 tys. zł.). Ponadto przeprowadzone zostały kontrole orzekania o czasowej niezdolności do pracy. Na ich skutek 680 osób zostało uznanych za zdolnych do pracy i wobec nich cofnięto świadczenia na łączną kwotę ponad 492 tysięcy złotych (w 2023 roku 1128 osób , łączna kwotę - ponad 665 tys. zł) – wylicza rzecznik ZUS na Podkarpaciu Wojciech Dyląg.