Skarbnik, utopce i beboki. Śląskie legendy, które wciąż żyją

Górny Śląsk to nie tylko region przemysłowy, znany z wydobycia węgla kamiennego i charakterystycznych familoków. To także miejsce, gdzie pod ziemią kryją się nie tylko pokłady surowców, ale i całe pokłady opowieści. Legendarne postacie, takie jak skarbnik - strażnik kopalnianych tajemnic - czy diabeł, który kusił górników obietnicą łatwego zysku, od pokoleń pobudzają wyobraźnię mieszkańców. W tych historiach kryje się dusza regionu.
SkarbnikŚląskie legendy związane są przede wszystkim z pracą górników pod ziemią. W korytarzach górnikom miał pomagać Skarbnik
Źródło zdjęć: © Polska Press Grupa | Łukasz Kaczanowski
Magdalena Dańda-Pyzik

Górny Śląsk słynie nie tylko z węgla

Śląsk słynie z legend, duchów i górniczych tajemnic. To region o wyjątkowej tożsamości, ukształtowanej przez przemysł, kulturę i historię. Ale pod warstwą kopalnianego pyłu i miejskiego zgiełku kryją się opowieści, które od pokoleń rozpalały wyobraźnię mieszkańców. Legendy Górnego Śląska są pełne duchów, tajemniczych stworzeń, świętych i diabłów, a ich bohaterowie często wywodzą się z codziennego życia - górników, hutników, dzieci, starców. To właśnie dzięki tym historiom region zyskuje swój niepowtarzalny, magiczny wymiar.

Skarbnik - duch kopalni z zasadami jak z kodeksu pracy

Jak mowa o magii, to warto wspomnieć o tajemniczym duchu kopalni, czyli skarbniku. Najbardziej znaną postacią śląskich legend jest Skarbnik - opiekun podziemnych korytarzy. Według wierzeń to duch dawnego górnika, który strzeże złóż i pilnuje porządku w kopalni. Skarbnik pomagał uczciwym pracownikom, ostrzegał przed niebezpieczeństwem, ale karał tych, którzy byli chciwi lub lekkomyślni. Jego obecność wyczuwano przez nagłe podmuchy powietrza, tajemnicze odgłosy czy znikające narzędzia. Do dziś jest symbolem górniczej etyki i szacunku wobec natury.

Miała czerwone światło. Nie zatrzymała się. Dramatyczne nagranie

Czarownica kontra święta Anna - magia, burze i boska interwencja

Na Górnym Śląsku nie może zabraknąć też czarownic. Góra Świętej Anny to miejsce pielgrzymek, ale także źródło wielu legend. Jedna z nich opowiada o czarownicy, która miała mieszkać w pobliskim lesie. Według opowieści sprowadzała burze i nieszczęścia, dopóki nie została pokonana przez świętą Annę, która objawiła się mieszkańcom i przepędziła zło. Od tego czasu miejsce to stało się symbolem duchowej siły i ochrony przed ciemnością.

Diabelski młyn w Tarnowskich Górach - interes z piekła rodem

W każdym szanującym się regionie musi być też legenda lub przypowieść o diable. W Tarnowskich Górach krąży legenda o młynie, który miał być zbudowany przez diabła. Młynarz, chcąc szybko wzbogacić się, zawarł pakt z siłami nieczystymi. Młyn działał bez zarzutu, ale z czasem zaczęły dziać się dziwne rzeczy - zboże znikało, a woda w rzece płynęła pod prąd. Mieszkańcy odprawili modlitwy, a młyn runął w czasie burzy. Dziś miejsce to przypomina o cenie, jaką można zapłacić za chciwość.

Większość legend mówi o działalności diabła, tak też jest na Śląsku. Tam podobno sam diabeł zbudował młyn. Zdjęcie ilustracyjne.
Większość legend mówi o działalności diabła, tak też jest na Śląsku. Tam podobno sam diabeł zbudował młyn. Zdjęcie ilustracyjne. © Polska Press Grupa | Mariusz Kapała

Utopce i beboki - śląska wersja potworów spod łóżka

Górny Śląska to nie tylko diabły, ale też tajemnicze utopce i beboki. Śląskie legendy pełne są stworzeń, które miały straszyć dzieci i dorosłych. Utopce to wodne duchy, zamieszkujące stawy i rzeki, które wciągały nieostrożnych do wody. Beboki z kolei to nocne zjawy, które czaiły się w ciemnych kątach domów, strasząc niegrzeczne dzieci. Choć dziś traktowane są z przymrużeniem oka, dawniej były ważnym elementem wychowania i lokalnej mitologii.

Bardzo tajemniczymi istotami są utopce. To wodne duchy zamieszkujące stawy
Bardzo tajemniczymi istotami są utopce. To wodne duchy zamieszkujące stawy © Polska Press Grupa | Marzena Bugała-Astaszow

Złota kaczka z Bytomia - bogactwo, które lepiej przemilczeć

Jak mówimy o lokalnych legendach, to nie sposób nie wspomnieć o złotej kaczce. W Bytomiu opowiadano o złotej kaczce, która miała ukrywać się w podziemiach starego zamku. Kto ją zobaczył, mógł liczyć na bogactwo, ale tylko jeśli nie zdradził nikomu, co widział. Wielu próbowało ją odnaleźć, ale nikt nie wrócił z pełnym skarbem. Legenda ta przypomina, że nie wszystko złoto, co się świeci - a prawdziwe bogactwo to mądrość i rozwaga.

Wybrane dla Ciebie
Krzeszów: Nerwowy 19-latek pytał policjantów o konsekwencje jazdy po narkotykach. Wpadł na własne życzenie
Krzeszów: Nerwowy 19-latek pytał policjantów o konsekwencje jazdy po narkotykach. Wpadł na własne życzenie
Tomasz M. ścigany za kierowanie dwoma gangami zatrzymany. Został deportowany z Cypru do Polski
Tomasz M. ścigany za kierowanie dwoma gangami zatrzymany. Został deportowany z Cypru do Polski
Wałbrzych: Sztuczne lodowisko w Starej Kopalni ruszy już za kilka dni. Będzie większe i na dłużej od przedniego. Zobaczcie jak ślizgano się wtedy
Wałbrzych: Sztuczne lodowisko w Starej Kopalni ruszy już za kilka dni. Będzie większe i na dłużej od przedniego. Zobaczcie jak ślizgano się wtedy
Pułtusk: Nie uwierzysz, za ile można kupić Mercedesa!
Pułtusk: Nie uwierzysz, za ile można kupić Mercedesa!
Staszów: Prokuratura umorzyła śledztwo w sprawie samobójstwa Józefa K. z Suchowoli
Staszów: Prokuratura umorzyła śledztwo w sprawie samobójstwa Józefa K. z Suchowoli
Myślibórz: Podejrzewany o kradzież przenośnej toalety. Policja opublikowała zdjęcia i prosi o pomoc
Myślibórz: Podejrzewany o kradzież przenośnej toalety. Policja opublikowała zdjęcia i prosi o pomoc
Sosnowiec: Ścigany za kradzieże i oszustwa ukrywał się przez 24 lata. Wpadł, gdy powrócił do Polski
Sosnowiec: Ścigany za kradzieże i oszustwa ukrywał się przez 24 lata. Wpadł, gdy powrócił do Polski
Legnica: Uczniowie I LO odrestaurowali cenne rzeźby ze szkoły Kenara
Legnica: Uczniowie I LO odrestaurowali cenne rzeźby ze szkoły Kenara
100 najsławniejszych Lubuszan - są utalentowani i potrafią zrobić show
100 najsławniejszych Lubuszan - są utalentowani i potrafią zrobić show
Black Friday znowu skusi Polaków. Blisko 67 proc. zapowiada, że w tym roku będzie polować na okazje zakupowe
Black Friday znowu skusi Polaków. Blisko 67 proc. zapowiada, że w tym roku będzie polować na okazje zakupowe
Iwaniska: Wandal zdemolował publiczny szalet. Miasto policzyło straty
Iwaniska: Wandal zdemolował publiczny szalet. Miasto policzyło straty
Gdynia: Dramatyczny spadek wydatków na profilaktykę zdrowotną
Gdynia: Dramatyczny spadek wydatków na profilaktykę zdrowotną
ZATRZYMAJ SIĘ NA CHWILĘ… TE ARTYKUŁY WARTO PRZECZYTAĆ 👀