Najdziwniejszy pałac świata. Jego twórcę uznawano za dziwaka

Ferdinand Cheval urodził się w 1836 roku w skromnej rodzinie chłopskiej w Charmes-sur-l’Herbasse, na południowym wschodzie Francji. Po śmierci matki i ojca musiał wcześnie porzucić szkołę – już w wieku 13 lat został pomocnikiem piekarza, by potem podjąć pracę jako wiejski listonosz. Jego codzienna trasa liczyła ponad 20 kilometrów, a samotne wędrówki dawały czas na rozmyślania i marzenia.

Przełom nastąpił w kwietniu 1879 roku. Cheval, mając 43 lata, potknął się o nietypowy kamień podczas jednej z rutynowych tras. Niezwykły kształt głazu rozpalił jego wyobraźnię – wspominał później, że przypomniał mu się zapomniany sen o budowie pałacu z kamieni.

Od tego dnia zaczął zbierać najciekawsze okazy, najpierw chowając je do kieszeni, potem do koszyka, aż w końcu codziennie pchał taczkę pełną kamieni do swojego ogrodu w Hauterives.

Cheval nie posiadał żadnego wykształcenia architektonicznego ani artystycznego. Wszystkiego uczył się sam, inspirując się przyrodą, widokówkami i ilustrowanymi magazynami, które roznosił wśród mieszkańców. Wieczorami, po zakończeniu pracy, przez 33 lata układał kamień po kamieniu, pracując przy świetle lampy naftowej. W sumie poświęcił na budowę ponad 93 000 godzin i 10 000 dni.

Pałac powstawał etapami – przez pierwsze dwie dekady Cheval skupiał się na wznoszeniu zewnętrznych ścian. Wykorzystywał wszystko, co znalazł: tuf, piaskowiec, otoczaki, a także cement i drut, które sam przygotowywał i łączył według własnej technologii, przypominającej wyrabianie ciasta. Każdy element był starannie dobierany i wkomponowywany w coraz bardziej fantazyjną strukturę.

Pałac Chevala nie przypomina żadnej innej budowli na świecie. Jego forma to niezwykła mieszanka inspiracji: od hinduskich świątyń, przez egipskie grobowce, średniowieczne zamki, meczety, aż po szwajcarskie chaty i wieże z Barbarii.

Cheval czerpał motywy z różnych kultur– na ścianach można znaleźć miniaturowe schody, balkony, wieżyczki, a także rzeźby fantastycznych stworzeń, zwierząt i postaci z mitologii.

Wnętrza i fasady zdobią cytaty z Biblii, buddyzmu, a także autorskie inskrypcje Chevala, często w formie krótkich wierszy. Całość przypomina bajkowy labirynt, w którym rzeczywistość miesza się z fantazją.

Pałac mierzy 26 metrów długości, 14 metrów szerokości i 10–12 metrów wysokości. Wyróżniają go nieregularne, "wibrujące" ściany, bogato zdobione niszami, grotami, fontannami i żyrandolami z kamieni oraz muszli. Całość sprawia wrażenie dzieła stworzonego przez dziecko o nieograniczonej wyobraźni, lecz zrealizowanego z niebywałą konsekwencją dorosłego.

Przez pierwsze lata Cheval uchodził w okolicy za nieszkodliwego dziwaka. Mieszkańcy Hauterives drwili z jego pasji, widząc w nim ekscentryka, który marnuje czas na "bezużyteczne" budowanie z kamieni. Jednak z biegiem lat, gdy pałac nabierał kształtów, ciekawscy zaczęli przyjeżdżać z dalszych okolic, by zobaczyć niezwykłą konstrukcję.

Cheval nie zrażał się krytyką. Pracował samotnie, nie korzystając z żadnej pomocy, nawet w najtrudniejszych momentach życiowych. W trakcie budowy stracił córkę Alice, która zmarła w wieku 15 lat, a później także syna Cyrila i drugą żonę Claire.

Pałac został ukończony w 1912 roku, gdy Cheval miał 76 lat. Wkrótce potem, gdy nie pozwolono mu pochować się w swoim dziele, rozpoczął budowę własnego grobowca na cmentarzu w Hauterives. Budował go przez osiem lat.

Cheval zmarł 19 sierpnia 1924 roku w wieku 88 lat. Jeszcze przed śmiercią jego pałac zyskał rozgłos – odwiedzali go różni artyści, a po latach minister kultury Francji André Malraux uznał budowlę za zabytek narodowy i arcydzieło sztuki. W 1986 roku Cheval został uhonorowany własnym znaczkiem pocztowym, a w 2018 roku jego historia stała się kanwą filmu fabularnego.

Dziś Pałac Idealny w Hauterives jest jednym z najbardziej niezwykłych zabytków Francji i symbolem siły ludzkiej wyobraźni. Każdego roku przyciąga tysiące turystów z całego świata, a w 2014 roku otwarto przy nim muzeum dokumentujące życie i twórczość Chevala.