Najgorsza z najgorszych. W "małym Auschwitz" była postrachem dzieci

Obywatelka III Rzeszy

Sydonia Bayer urodziła się 12 grudnia 1903 roku w małych Kwiatkowicach na terenie ówczesnego Królestwa Polskiego. Jej rodzice, August Gatke i Anna z domu Littmann, byli etnicznymi Niemcami.

Młoda kobieta ukończyła cztery klasy szkoły handlowej i kurs pielęgniarski. Dzięki temu wykształceniu znalazła pracę jako ekspedientka w Łodzi. Zamieszkała przy ulicy Gdańskiej 17, nie przeczuwając, że to miejsce będzie miało znaczenie w jej przyszłości.

Gdy w 1941 roku Niemcy zaoferowali możliwość uzyskania obywatelstwa III Rzeszy, Bayer nie wahała się ani chwili. Podpisała Volkslistę, co otworzyło przed nią drzwi do nowych możliwości zawodowych w niemieckiej administracji.

Najpierw przez niespełna trzy miesiące nadzorował kobiety w więzieniu policyjnym przy Gdańskiej 13. Następnie, w latach 1941-1942, pracowała jako pomocniczka niemieckiego lekarza w Urzędzie Sanitarno-Obyczajowym.

Piekło małych dzieci

1 grudnia 1942 roku okupanci utworzyli w Łodzi Prewencyjny Obóz Policji Bezpieczeństwa dla Młodzieży Polskiej przy ulicy Przemysłowej. To było jedyne tego typu miejsce na okupowanych ziemiach polskich. Obóz przeznaczono wyłącznie dla polskich dzieci i nastolatków w wieku od 6 do 16 lat.

Niemcy oficjalnie nazwali go "Polen-Jugendverwahrlager der Sicherheitspolizei in Litzmannstadt". Miał służyć izolacji i "reedukacji" młodych Polaków, których uznano za zagrożenie dla niemieckiego ładu. W rzeczywistości był miejscem systematycznego znęcania się nad najmłodszymi.

Warunki w obozie przekraczały wszelkie wyobrażenia o okrucieństwie. Dzieci zmuszano do wyczerpującej pracy, świadomie głodzono i regularnie bito. Brak jakiejkolwiek opieki medycznej oraz nieludzkie traktowanie prowadziły do masowych zgonów wśród więźniów.

Wysokie mury odcinały małych więźniów od świata zewnętrznego. Niemcy całkowicie odizolowali ich od rodzin, pozbawiając nadziei na pomoc czy ratunek.

Sadystka pod maską lekarki

W grudniu 1942 roku Sydonia Bayer objęła kierownictwo oddziału dziewczęcego oraz izby chorych w obozie na Przemysłowej. Mimo braku wykształcenia medycznego otrzymała przydomek "Frau Doktor". Miał on podkreślać jej odpowiedzialność za zdrowie więźniów, ale szybko stał się synonimem okrucieństwa.

Bayer błyskawicznie zdobyła reputację najgorszej oprawczyni w całym obozie. Jej "metody wychowawcze" obejmowały wywlekanie chorych dzieci na śnieg i polewanie ich lodowatą wodą. Często prowadziło to do śmierci z wychłodzenia.

Kary, które wymierzała, zawierały chłostę, kopanie, bicie pięściami i pozbawianie jedzenia. Szczególną nienawiść żywiła do dzieci, które moczyły się w nocy. Stworzyła dla nich specjalny blok karny, gdzie panowały jeszcze gorsze warunki.

Aby jeszcze bardziej upokarzać i zadawać ból, kijem "sprawdzała", czy dzieci są suche. Ta praktyka stanowiła dodatkową formę tortury psychicznej i fizycznej.

Zbrodnia na dwunastolatce

Najbardziej wstrząsającym przykładem bestialstwa Bayer była historia dwunastoletniej Teresy Jakubowskiej. Wygłodzona dziewczynka została przyłapana na próbie kradzieży jedzenia. Bayer wraz ze swoją współpracowniczką Eugenią Pohl postanowiły ukarać ją w sposób, który przeraził nawet innych strażników.

Jakubowską rozebrały do naga i wyrzuciły na dwór. Zmusiły ją do robienia "orła" na śniegu, a następnie biły pejczem aż do utraty przytomności. Gdy dziewczynka zemdlała, polewały ją zimną wodą, żeby ją ocucić.

Po tych torturach pozostawiły ją na mrozie bez żadnej pomocy. Teresa Jakubowska zmarła z wyczerpania i wychłodzenia.

Sprawiedliwość po wojnie

14 marca 1945 roku Bayer została aresztowana i osadzona w więzieniu przy ulicy Gdańskiej 13 w Łodzi. Ironia losu sprawiła, że trafiła do tego samego miejsca, gdzie wcześniej sama nadzorowała więźniarki.

6 września 1945 roku stanęła przed Specjalnym Sądem Karnym w Warszawie z siedzibą w Łodzi. Zarzucano jej zbrodnie popełnione na polskich dzieciach w obozie na Przemysłowej. Sąd udowodnił jej bezpośredni udział w śmierci Teresy Jakubowskiej oraz Urszuli Kaczmarek.

Wyrok brzmiał jednoznacznie: kara śmierci. 12 listopada 1945 roku Sydonia Bayer została stracona na terenie więzienia przy ulicy Sterlinga 16 w Łodzi. Tak zakończyło się życie kobiety, która stała się symbolem okrucieństwa wobec najsłabszych i najbardziej bezbronnych.

Wybór literatury:

-Błażej Torański, Kat polskich dzieci. Opowieść o Eugenii Pol, Warszawa 2022.

-Józef Witkowski, Hitlerowski obóz koncentracyjny dla małoletnich w Łodzi, Wrocław, 1975.