Niepokojące wyniki badań: Zmiany klimatu niszczą wartości odżywcze upraw

Większość badań nad wpływem zmian klimatu na produkcję żywności koncentruje się na wydajności plonów, ale wielkość zbiorów niewiele znaczy, jeśli wartość odżywcza jest niska. - Nasza praca wykracza poza ilość: patrzymy na jakość tego, co jemy - mówi Jiata Ugwah Ekele z Liverpool John Moores University w Wielkiej Brytanii.

Skutki zmian klimatu mogą mieć druzgocące i nieodwracalne konsekwencje dla roślin na całym świecie. Badania Ekele koncentrują się głównie na tym, jak zawartość składników odżywczych w roślinach uprawnych może być zmieniana przez współdziałanie rosnących poziomów CO₂ i wzrastających temperatur, związanych ze zmianami klimatu. - Te zmiany środowiskowe mogą wpływać na wszystko: od fotosyntezy i tempa wzrostu po syntezę i magazynowanie składników odżywczych w roślinach - mówi Ekele.

- Zrozumienie tych wpływów jest kluczowe, ponieważ jesteśmy tym, co jemy, a rośliny są fundamentem naszego systemu żywnościowego jako główni producenci w ekosystemie. Badając te interakcje, możemy lepiej przewidywać, jak zmiany klimatu ukształtują wartość odżywczą naszej żywności i pracować nad łagodzeniem tych skutków - wyjaśnia Ekele.

Badania dotyczyły popularnych warzywach liściastych, takich jak jarmuż, rukola i szpinak. Uprawy odbywały się w komorach wzrostowych o kontrolowanym środowisku, a poziomy CO₂ i temperatury są zmieniane tak, by symulować przewidywane scenariusze klimatyczne dla Wielkiej Brytanii. - Podczas wzrostu roślin ocenia się wskaźniki fotosyntezy, takie jak fluorescencja chlorofilu i wydajność kwantowa, a w momencie zbioru rejestruje się plony i biomasę - tłumaczy Ekele.

Po zakończeniu upraw analizowano ich wartość odżywczą, mierzono stężenie cukrów, białek, związków fenolowych, flawonoidów, witamin i przeciwutleniaczy.

Wstępne wyniki sugerują, że podwyższone stężenie CO₂ w atmosferze może przyspieszać wzrost i powiększać rośliny, ale z pewnością nie czyni ich zdrowszymi. - Z czasem rośliny wykazały spadek zawartości kluczowych minerałów, takich jak wapń, oraz niektórych związków antyoksydacyjnych - mówi Ekele.

Zmiany te były jeszcze bardziej nasilone przez wzrost temperatury. - Interakcja między CO₂ a stresem cieplnym miała złożone skutki: rośliny nie rosły tak duże ani tak szybko, a pogorszenie jakości odżywczej się nasilało - wyjaśnia Ekele.

Ta nierównowaga odżywcza ma poważne konsekwencje zdrowotne dla ludzi. Wyższe stężenie CO₂ może zwiększyć stężenie cukrów w roślinach, ale jednocześnie rozcieńcza niezbędne białka, minerały i przeciwutleniacze. - Zmieniona równowaga może prowadzić do diet, które mają więcej kalorii, ale niższą wartość odżywczą - ostrzega Ekele. - Wyższa zawartość cukru w roślinach, zwłaszcza w owocach i warzywach, może zwiększać ryzyko otyłości i cukrzycy typu 2, szczególnie w populacjach, które już zmagają się z chorobami niezakaźnymi - dodaje.

Rośliny o niskiej wartości odżywczej mogą również prowadzić do niedoborów kluczowych białek i witamin, co osłabia układ odpornościowy człowieka i pogłębia istniejące problemy zdrowotne, zwłaszcza w krajach o niskim i średnim dochodzie. - Nie chodzi tylko o to, ile żywności wyprodukujemy, ale także o to, co w niej jest i jak wspiera ona długoterminowe zdrowie ludzi - podkreśla Ekele.

Chociaż badania te symulują przewidywane zmiany klimatu w Wielkiej Brytanii, ich implikacje są globalne. - Systemy żywnościowe na Globalnej Północy już są wystawione na próbę przez zmieniające się wzorce pogodowe, nieprzewidywalne sezony wegetacyjne i częstsze fale upałów. W regionach tropikalnych i subtropikalnych te obszary muszą dodatkowo zmagać się z nakładającymi się stresorami, takimi jak susze, szkodniki i degradacja gleby, a mieszka tam miliony ludzi, którzy bezpośrednio zależą od rolnictwa jako źródła żywności i dochodu - zauważa Ekele.

Na podstawie:

Bigger crops, fewer nutrients: The hidden cost of climate change