Nowy model szkół. Rząd szykuje duże zmiany

Projekt przygotowany w Ministerstwie Edukacji Narodowej ma umożliwić gminom wykorzystanie wolnych pomieszczeń w szkołach, przedszkolach i innych placówkach edukacyjnych. Chodzi o prowadzenie opieki nad dziećmi do lat 3, zajęć dla seniorów oraz działań związanych z kulturą, zdrowiem i aktywnością obywatelską. Jak podkreślono w komunikacie po posiedzeniu rządu, rozwiązania te mają być alternatywą dla likwidacji małych szkół, szczególnie w miejscach zagrożonych wyludnieniem. Dodatkowa działalność nie będzie mogła pogorszyć warunków nauki ani bezpieczeństwa uczniów.

Według rządu projekt "ułatwi organizację pracy szkół, ograniczy biurokrację oraz umożliwi wykorzystanie wolnych przestrzeni szkolnych na potrzeby lokalnych społeczności". Celem jest utrzymanie jakości kształcenia i dostępności edukacji jak najbliżej miejsca zamieszkania uczniów.

Prognozy Głównego Urzędu Statystycznego wskazują na systematyczny spadek liczby dzieci - nawet o 30 proc. do 2060 roku - co najmocniej dotknie szkoły w małych gminach. Jak zaznaczono, nowe przepisy mają pomóc samorządom racjonalnie planować sieć szkół, uwzględniając potrzeby mieszkańców.

Projekt przewiduje rozszerzenie możliwości organizacyjnych dla gmin. Kurator oświaty będzie oceniał zasadność tworzenia szkół filialnych - małych szkół obejmujących klasy I-III lub I-IV, podporządkowanych większej szkole podstawowej. Umożliwione będzie także tworzenie szkół podstawowych składających się wyłącznie z klas IV-VIII, z obowiązkowym przypisaniem do nich co najmniej jednej szkoły filialnej.

Dzięki temu najmłodsze dzieci będą mogły uczyć się blisko domu, a starsi uczniowie - w placówkach lepiej wyposażonych, z pełnoetatową kadrą nauczycielską.

Projekt wprowadza również ułatwienia w organizowaniu klas łączonych. W najmniejszych szkołach, w których w klasach I-III łącznie uczy się maksymalnie 12 uczniów, będzie można łączyć wszystkie zajęcia edukacyjne. Jak podkreślono, rozwiązanie wymaga zgody rodziców, nauczycieli i gminy i ma pomóc uniknąć likwidacji najmniejszych placówek.

W projekcie przewidziano ułatwienia w tworzeniu zespołów szkół - gminy będą mogły łączyć kilka szkół podstawowych w jeden zespół. Ma to poprawić wykorzystanie kadry, wyrównać jakość nauczania i uprościć zarządzanie. Dzięki temu nauczyciele nie będą musieli pracować w kilku placówkach jednocześnie.

Wsparcie przewidziano także dla świetlic i żywienia w małych szkołach. Placówki liczące do 70 uczniów będą mogły prowadzić świetlicę również dla dzieci z oddziałów przedszkolnych działających w tej samej szkole. Dodatkowo umożliwiono zapewnienie podwieczorku, aby wspierać zdrowe żywienie najmłodszych.

Nowelizacja zmniejsza liczbę sytuacji, w których gmina musi uzyskać wiążącą opinię kuratora oświaty, m.in. przy zakładaniu biblioteki pedagogicznej i niektórych zmianach organizacyjnych. Kurator ma zachować kontrolę nad jakością edukacji, ale mniej angażować się w czynności administracyjne. Jednocześnie jego rola zostanie wzmocniona przy zmianie obwodu szkoły, jej likwidacji lub przekształceniu.

Wprowadzony zostanie obowiązek konsultacji społecznych poprzedzających likwidację szkoły oraz jasne zasady informowania mieszkańców. Jak podkreślono w komunikacie, procedura ma być bardziej przejrzysta, a rodzice otrzymają pełną informację o planach samorządu. Skargi na opinię kuratora w sprawie likwidacji szkoły będą kierowane bezpośrednio do właściwego sądu administracyjnego, co ma przyspieszyć postępowanie. Nowe przepisy mają wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

Źródło: PAP